شهر تاریخی یزد جهانی شد

 دقایقی پیش پرونده ثبت جهانی شهر یزد در کمیته میراث جهانی یونسکو مورد بررسی قرار گرفت و به عنوان نخستین شهر تاریخی ایران و یکی از بزرگترین شهرهای خشتی جهان ثبت شد.

 پس از نگرانی‌ها درباره ایرادات وارده به پرونده شهر تاریخی یزد، بلاخره این شهر در اجلاس لهستان که هم اکنون در حال برگزاری است مورد بررسی قرار گرفت و در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شد.

از روز دوم جولای که چهل و یکمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو در شهر کراکف لهستان برگزار شد و با وجود اینکه ۹ سال بحث ثبت جهانی شهر یزد مطرح بوده و مسئولان نیز وعده جهانی شدن آن را در سال ۲۰۱۷ داده بودند اما نگرانی‌ها برای عدم ثبت جهانی این شهر تاریخی نیز همزمان با آغاز اجلاس همراه شد.

این نگرانی‌ها زمانی بیشتر شد که سازمان میراث فرهنگی برای آماده کردن فضای پس از عدم ثبت جهانی این پرونده تاریخی اقدام به انتشار گزارشی درباره احتمال رد شدن این پرونده کرد. در این گزارش آمد که ممکن است ایرادات یونسکو به پرونده ثبت جهانی یزد در اجلاس کمیته میراث جهانی (۲ تا ۱۲ جولای ۲۰۱۷) در لهستان چنان جدی شود که یزد را از قرار گرفتن در فهرست جهانی یونسکو محروم و موعد دیگری برای رای گیری در این پرونده مشخص کند.

یکی از این ایرادات را شورای جهانی بناها و محوطه‌های تاریخی (ایکوموس) به عنوان شورای زیر مجموعه یونسکو اعلام کرده بود. ایراد اول شورا به ساخت یک سازه بتنی و غیر خشتی در بافت خشتی و محله زرتشتیان یزد بود همان مشکلی که ممکن بود با موافقت اعضا مواجه شود و ثبت جهانی یزد به تاخیر بیفتد.

ایراد دوم آن بود که  ساکنان بافت خشتی اجازه ساخت بناهای خشتی را ندارند چون ضوابط شهرسازی چنین اجازه ای به آن ها نمی دهد. سومین ایراد نیز به حریم باغ دولت آباد یزد برمی گشت که گفته بودند باید افزایش یابد و ساخت و سازهای واقع در حریم این اثر باید ضابطه مند شوند.

کارشناسان و مسئولانی که از ایران برای پرونده یزد به لهستان رفته بودند بلاخره موفق شدند که اعضای کمیته میراث جهانی را درباره این ایرادات متقاعد کنند. در جریان این جلسه، کشورهای ترکیه، ویتنام، کویت، و آذربایجان به همراه ۸ کشور دیگر در حمایت از ثبت جهانی یزد صحبت کرده و اگرچه گفتند که نواقصی در پرونده وجود دارد اما حمایت خود را از ثبت جهانی آن بیان کردند سپس این پرونده در فهرست جهانی ثبت شد.

در کنار همه رایزنی‌ها برای ثبت جهانی یزد اما ایران می‌بایست درباره وضعیت حفاظت از میدان نقش جهان اصفهان و شهر شوش نیز گزارش می‌داد. این گزارش‌ها نیز در کمیته ارائه شد و کمیته میراث‌جهانی یونسکو پس از ابراز رضایت از اقدامات مرمتی ایران در نقش جهان و انتقال خط ۲ متروی اصفهان به بیرون از عرصه میدان، از هیات ایرانی خواست تا گزارش ادواری دیگری تا قبل از فوریه ۲۰۱۸ درخصوص حفاظت از این اثر به یونسکو ارسال کند.

 همچنین پس از تایید اقدامات حفاظتی از محوطه جهانی شوش قرار شد ایران گزارش ادواری دیگری نیز  تا پیش از فوریه ۲۰۱۹ برای به یونسکو بفرستد.

در حوزه میراث طبیعی نیز ایران پرونده‌ای را ارائه نکرد. در این باره فرهاد نظری مدیرکل دفتر ثبت آثار تاریخی به خبرنگار مهر گفت: وقتی پرونده ثبت جهانی ارسباران را به یونسکو فرستادیم اعلام کردند که باید تکمیل شود قرار بر این شد که مواردی را به آن اضافه و یا از آن کم کنیم به همین دلیل ثبت جهانی  آن به سال بعد کشیده شد. در آن موعد مقرر ما فقط می‌توانستیم نظرات کارشناسی کمیته را بگیریم.