آمار مصرف «گُل» در بین دانشجویان ایرانی

 معاون پیشگیری و اعتیاد سازمان بهزیستی کشور گفت: براساس نتایج پیمایش ملی اعتیاد، 14.8 درصد ازمصرف کنندگان مواد مخدر از نوع گل (افراد دارای تجربه مصرف گل) را دانشجویان و 3.7 درصد آنان را دانش آموزان تشکیل می دهند.
 
محسن روشن پژوه درنشست خبری شیوع شناسی اعتیاد افزود: درمصرف کنندگان مستمر، پس ازتریاک، مصرف خانواده حشیش و گل با فراوانی 4.4 درصد رتبه دوم را را دارد و اغلب مصرف کنندگان گل را مردان، افراد دارای تحصیلات دیپلم و زیردیپلم و مجردها تشکیل می دهند.
 
وی با بیان اینکه 33.3 درصد مصرف کنندگان مواد مخدر از نوع گل بیکارهستند، بیان داشت: براساس پیمایش ملی اعتیاد، 51.9 درصد مصرف کنندگان گل در گروه سنی 15 تا 29 سال قرار دارند.
 
روشن پژوه افزود: 53.2 درصد مصرف کنندگان مواد در طول عمرشان تریاک، 6.5 درصد حشیش و 7.1 درصد هروئین مصرف کرده اند.
 
وی ادامه داد: مصرف موادی مانند گل، میزان بروز رفتارهای پرخطرمانند ارتباطات جنسی محافظت نشده را تشدید می کند بنابراین پرداختن به این مساله و توجه به اقدامات پیشگیرانه از اهمیت بسزایی برخوردار است.
 
معاون پیشگیری و اعتیاد سازمان بهزیستی کشور اظهارداشت: 34.9 درصد افرادی که تجربه مصرف گل را داشته اند ، ماده دیگری نیز تزریق کرده اند که برای نظام سلامت ، قابل تامل خواهد بود.
 
روشن پژوه افزود: 84.6 درصد مصرف کنندگان گل ، مرد و 15.4 درصد مصرف کنندگان گل، زن هستند.
 
وی گفت: گل از خانواده محرک ها و حشیش بوده و در درازمدت موجب بروز عوارضی مانند قفل شدگی می شود.

*24.6 درصد جمعیت عمومی کشور داروهای اعتیاد آور مصرف می کنند
 
معاون پیشگیری و اعتیاد سازمان بهزیستی کشور گفت: سازمان بهزیستی کشور در پیمایش ملی اعتیاد، علاوه بر مواد، تعریف مواد را براساس منابع علمی طبقه بندی کرد چراکه در تعاریف علمی، الکل، سیگار، داروهای اعتیاد آور و قلیان و هرچه که برعملکرد مغز تاثیر می گذارد ، جزو مواد تعریف می شود.
 
روشن پژوه افزود: براساس پیمایش ملی اعتیاد، یکی از مشکلات جامعه، استفاده از داروهای اعتیاد آور بدون تجویز پزشک است.
 
به گفته وی، 24.6 درصد از جمعیت عمومی – نزدیک 53 میلیون نفر- 15 تا 64 سال در سال گذشته، خودسرانه و بدون تجویز پزشک، داروهای اعتیاد آور مصرف می کنند.
 
وی یادآورشد: بنزودیازپین، دیفنوکسیلات و استامینوفن کدئین و مسکن ها از جمله این داروهای اعتیادآور به شمار می روند.
 
روشن پژوه گفت: براساس این پیمایش ، 24.2 درصد از جمعیت 15 تا 24 سال کشور قلیان ، 19.8 درصد سیگار و 8.5 درصد مواد در طول عمرشان مصرف کرده اند که به معنای اعتیاد نیست ، مصرف کننده مستمر به معنای کسی است که طی سال، ماه و هفته گذشته مصرف مواد داشته است.

* تریاک پرمصرف ترین و همچنان رکوردار
 
معاون پیشگیری و اعتیاد سازمان بهزیستی کشورگفت: براساس این پیمایش، پرمصرف ترین ماده در طول عمر، همچنان تریاک بوده و شیشه و کریستال رتبه دوم و حشیش در رتبه سوم قرار دارد.
 
روشن پژوه افزود: اما درمصرف کنندگان مستمر، مصرف تریاک در صدر قرار داشته و سپس مصرف خانواده حشیش و گل با فراوانی 4.4 درصد رتبه دوم را را دارد.
 
وی با اشاره به تغییر الگوی مصرف از شیشه به حشیش گفت: این آمار به نوعی فریب دهنده است چراکه تصورمی شود مصرف شیشه وجود ندارد درحالیکه همچنان مصرف شیشه را داریم اما در مصرف کنندگان مستمر، میزان مصرف حشیش بیشتر شده است.
 
معاون پیشگیری و اعتیاد سازمان بهزیستی کشور گفت: بیشتر شدن مصرف حشیش به معنای کمتر شدن مصرف شیشه نیست بلکه مصرف ها ، چندگانه شده و مصرف حشیش به مصرف شیشه اضافه شده است.
 
روشن پژوه تصریح کرد: همچنین مصرف همزمان گل با شیشه، گل با قلیان و گل با مشروبات الکلی در این پیمایش گزارش شد.
 
وی افزود: بالغ بر 80 درصد مصرف کنندگان مستمر گل ، مشروبات الکلی هم مصرف کرده اند. مصرف قلیان و سیگار نیز داشته اند.
 
معاون پیشگیری و اعتیاد سازمان بهزیستی کشور گفت: 30.5 درصد مصرف کنندگان مواد ، مصرف دو ماده، 15 درصد ، مصرف سه ماده ، هشت درصد ، مصرف چهار ماده و پنج درصد نیز مصرف پنج ماده را داشته اند.

*نداشتن تفریح مهم ترین انگیزه مصرف مواد
 
معاون پیشگیری و اعتیاد سازمان بهزیستی کشور گفت: در پیمایش ملی اعتیاد ، علاوه بر تعیین الگوی مصرف و ویژگی مصرف، انگیزه مصرف نیز پرسیده شد.
 
روشن پژوه افزود: 33.8 درصد مصرف کنندگان ، انگیزه مصرف مواد خود را نداشتن تفریح ، 19 درصد به علت جلب توجه و 17 درصد به علت مواجهه با مشکلات زندگی ، اعلام کردند.
وی یادآور شد: البته این انگیزه ها براساس 'خوداظهاری' ، احصا شده و ممکن است در مطالعات کیفی عمیق، علل دیگری نیز استخراج شود.

*62.4 درصد مصرف کنندگان تزریقی مواد، سرنگ غیربهداشتی استفاده می کنند
 
معاون پیشگیری و اعتیاد سازمان بهزیستی کشور گفت: از جمله موضوعاتی که نظام سلامت را تهدید می کند، تزریق مواد است ؛ هرچند که برنامه های سلامت موجب کنترل موج های مختلف اچ.آی.وی (ایدز) شده اما افزایش و پوشش بیشتر این برنامه ها برای معتادان تزریقی ضروری است.
 
روشن پژوه افزود: نتایج پیمایش ملی اعتیاد نشان می دهد که باید در سیاست های سلامت و اعتیاد ، تغییراتی به وجود آید چراکه با وجود گسترش برنامه های کاهش آسیب و درمان ، همچنان باید این برنامه ها تقویت شود.
 
وی تصریح کرد: 4.7 مصرف کنندگان مواد در طول عمر خود تجربه تزریق داشته اند و 62.4 درصد از این افراد از سرنگ های غیربهداشتی و دست دوم برای تزریق خود استفاده کرده اند.
 
وی تاکید کرد: بنابراین لازم است که برنامه های سرنگ و سوزن استریل و کاهش آسیب برای معتادان تزریقی باید افزایش یابد.

*فقط 3.8 درصد زنان مصرف کننده مواد تحت درمان بوده اند
 
معاون پیشگیری و اعتیاد سازمان بهزیستی کشور گفت: پیمایش ملی اعتیاد نشان داد که روش مصرف مواد در هفته گذشته بین زنان ، کشیدن بوده است و تنها 3.8 درصد مصرف کنندگان زن در طول عمرشان تحت پوشش درمان های اعتیاد قرار داشته اند.
 
روشن پژوه افزود: این نتایج نشان می دهد که پوشش درمان های اختصاصی اعتیاد زنان باید افزایش یابد.
 
وی ادامه داد: زنان به علت ملاحظات فرهنگی و اجتماعی فراوان، کمتر به مراکز درمانی مراجعه می کنند و از سوی دیگر الگوهای اختصاصی درمان اعتیاد زنان، محدود است هرچند که مراکز درمان زنان افزایش یافته و جزو اولویت های بهزیستی نیز قرار گرفته است.
 
وی اضافه کرد: 2.3 درصد زنان دارای تجربه مصرف مواد، تزریق داشته اند و 75 درصد آنان از سرنگ های استریل استفاده کرده اند.
 
به گفته روشن پژوه، بیشترین ماده مصرف در زنان تریاک، سپس شیشه و سوخته تریاک بوده است.

*میانگین سن شروع مصرف مواد در زنان 26.2 سال است
 
معاون پیشگیری و اعتیاد سازمان بهزیستی کشور گفت: میانگین سن مصرف مواد در جامعه نسبت به آمار سال 90 ، (یعنی 24 سال) کاهش پیدا نکرده است اما شیوع مصرف مواد در رده سنی 15 تا 29 تغییراتی دارد به آن معنا که زنان زیر 30 سال نسبت به گذشته ، مصرف مواد را زودتر شروع کرده اند.
 
روشن پژوه افزود: میانگین سن مصرف کنندگان مواد تقریبا 24 سال بوده و همین عدد باقی مانده است ، به آن معنا که اعتیاد جوان نشده اما شیوع سن مصرف زودتر شده است.
وی ادامه داد: میانگین سن شروع انواع مواد و دارو در جمعیت عمومی زنان و مردان 24.3 سال ، در مردان 24.1 سال و در زنان 26.2 سال است .
 
معاون پیشگیری و اعتیاد سازمان بهزیستی کشور اظهار داشت: میانگین سن شروع مصرف در مردان گروه سنی 15 تا 29 سال نیز 19.1 سال و در زنان 20.3 سال است.
 
روشن پژوه گفت: میانگین سن شروع مصرف مواد در مردان در گروه سنی 30 تا 44 سال، 22.8 سال اما در زنان 27 سالگی است.
 
وی تصریح کرد: نتایج پیمایش ملی اعتیاد نشان می دهد که قبح مصرف مواد در زنان کمتر شده و زنان جوان ، راحت تر و زودتر ، مواد مصرف می کنند.

* دارویی برای درمان اعتیاد به شیشه
 
معاون پیشگیری و اعتیاد سازمان بهزیستی کشور گفت: در سه سال گذشته ، پژوهشی در خصوص تاثیر داروی مودافینیل در درمان شیشه و محرک انجام شده است.
 
روشن پژوه افزود: مودافینیل، داروی روانپزشکی است که در اختلالات خواب ، تمرکز و بیش فعالی استفاده می شود و در برخی منابع گفته شده بود که در درمان مواد محرک نیز موثر است.
 
وی خاطرنشان کرد: نتایج پژوهش ما نیز نشان داد که داروی مودافینیل در طولانی تر شدن دوره پرهیز و پاکی موثر است.

*تشریح چگونگی اجرای پیمایش ملی اعتیاد
 
معاون پیشگیری و اعتیاد سازمان بهزیستی کشور گفت: بعد از اجرای پیمایش ملی خانوار کشور که توسط سازمان بهزیستی و حمایت ستاد مبارزه با مواد مخدر انجام شد به خاطر ملاحظاتی که وجودداشت منتظر شدیم ستاد مبارزه با مواد مخدر به عنوان مرجع ، آمار مربوط به آن را اعلام کند که این کار انجام شد.
 
روشن پژوه در مورد متدولوژی این پیمایش افزود: پیمایش هایی که در حوزه یا اعتیاد صورت می گیرد با مشکل کم گزارش دهی مواجه است چون اعتیاد پدیده اجتماعی قبیح است و در ایران نیز مصرف موادمخدر جرم شناخته می شود بنابراین کارهای پژوهشی و مراجعه به در منزل دچار محدودیت هایی از جمله 'کم گزارش دهی' است و این مساله در منابع اپیدمیولوژی نیز مطرح شده و خود ما نیز به عنوان مجریان به این امر واقف هستیم.
 
وی ادامه داد: بنابراین تلاش کردیم گزارش خوداظهاری مردم به واقعیت نزدیک باشد ؛ در منابع سازمان ملل متحد و سازمان جهانی بهداشت با توجه به نیاز برنامه ریزی ها به داشتن آمار جمعیت عمومی به محدودیت منابع تاکید شده است.
 
به گفته وی، بهترین روش برای برآورد رفتارهایی مانند اعتیاد با توجه به ملاحظات کشورهایی مانند ایران ، 'خوداظهاری' است .
 
معاون پیشگیری و اعتیاد سازمان بهزیستی کشور تصریح کرد: تجارب نشان می دهد که اگرچه 'خوداظهاری' ممکن است با 'کم گزارش دهی' همراه باشد اما بهترین الگوی گزارش دهی است.
 
روشن پژوه گفت: پیمایش ملی اعتیاد خانوار ، سه بار بصورت آزمایشی در مناطق مختلف کشور اجرا شد و برای اجرای این پیمایش از پاسخ نامه، پاکت نامه و صندوق های بی نام و نشان استفاده شد و مردم نیز گاهی خودشان ، داوطلبانه اطلاعات دیگری درباره اعتیاد به کارشناسان پیمایش، ارائه می دادند.
 
وی خاطرنشان کرد: این پژوهش روی 61 هزار نفر در استان های کم شیوع ، شیوع با متوسط و پرشیوع اعتیاد انجام شد و متناسب با حجم جمعیت منطقه، حجم نمونه را مشخص کردیم.
وی اضافه کرد: برای اجرای این پیمایش (94-95) ، 30 هزار نقشه داشتیم و آمادگی داریم که ابعاد آن را تبین کنیم و به نقد بگذاریم تا اجرای پیمایش های بعدی ارتقا یابد.
 
معاون پیشگیری و اعتیاد سازمان بهزیستی کشور ادامه داد: در اجرای این پیمایش ، 200 نفر در قالب تیم های پژوهشی ، آموزش دیدند و پرسشنامه ها بیش از 12 بار بازبینی شد و در چهار سطح استانی ، منطقه ای، ملی و فنی بر آن نظارت داشتیم .
 
وی با اشاره به آمار جدید معتادان مبنی بر وجود دو میلیون و 808 هزار معتاد در کشور گفت: در این زمینه پژوهش تحقیقی دانشگاه علوم پزشکی کرمان و تحقیق وزارت کشور نیز مورد توجه قرار گرفته و برش های پیمایش بهزیستی با دستاوردهای وزارت کشور در این زمینه و درصد پیمایش انجام شده در وزارت کار ، قابل تطبیق است.
 
روشن پژوه افزود: آمار اعلام شده اعتیاد از سوی ستاد مبارزه با مواد مخدر از اعداد پیمایش سازمان بهزیستی کشور احصا و با تفاسیری تحت عنوان 'مصرف کننده مستمر' ، همراه شده است.
 
وی یادآور شد: هدف سازمان بهزیستی از انجام پیمایش ملی اعتیاد ، برآورد مصرف مواد در طول عمر، سال، ماه و هفته گذشته و دانستن ویژگی های مصرف کنندگان بوده است.
 
وی تصریح کرد: سازمان بهزیستی در پیمایش خود به سراغ برآورد اعتیاد نرفته است چراکه پدیده اعتیاد یک پدیده وابسته به روانشناختی است بنابراین برای این پیمایش ، تجربه مصرف مواد را احصا کردیم اما در همه جای دنیا براساس تجربه مصرف مواد، فرمول هایی طراحی می کنند و فرض می گیرند که ارقام به دست آمده حاصل از این فرمول ها، تعداد مصرف کننده مستمر مواد هستند.