قطر 2 گزینه دارد: ایران یا عربستان

 کانورسیشن نوشت: بحران قطر زمانی که خبرگزاری قطر به نقل از شیخ تمیم اعلام کردند که هیچ منطقی در خصومت با ایران وجود ندارد، اوج گرفت.

این عبارات نه تنها در حمایت از ایران بود بلکه آمریکا و عربستان را برای اقدامات اخیرشان در قبال ایران مورد انتقاد قرار میداد. مقامات قطر به سرعت اعلام کردند که خبرگزاری قطر هک شده است و این خبر جعلی بوده اما خیلی دیر بود.

برای عربستان که ایران را رقیب اصلی خود میداند و از هیچ فرصتی برای انزوای ایران نمی گذرد این عبارات قابل تحمل نبود. این کشور به همراهی متحدانش در منطقه یعنی امارات ، مصر و بحرین روابطش را با قطر قطع کرد و تحریم هایی را علیه این کشور وضع کرد.

ریاض گفته این تحریم ها تنها زمانی که قطر پایبندی اش را به لیست 13 بندی ای که از نظر ریاض غیر قابل تغییر است اعلام کند بر داشته می شود. این لیست شامل قطع روابط دیپلماتیک با ایران و قطع شبکه الجزیره و همچنین پایان دادن به دخالت در امور داخلی کشورها است.

در همین راستا عربستان قماری را آغاز کرده. قطر دو گزینه پیش رو دارد: پذیرش درخواست های عربستان به عنوان برادر بزرگ و اجرای دیکته های این کشور، همان طور که بیشتر کشورهای خلیج فارس به آن تن داده اند یا ادامه جاه طلبی ها و سیاست خارجی مستقلش .

اگرقطر اجرای درخواست عربستان را بپذیرد یا حتی بخش هایی از آن را بپذیرد این قمار به نفع عربستان خواهد بود. عربستان میتواند به بخران قطر پایان دهد و قطر در جبهه علیه ایران قرار خواهد گرفت. اما اگر قطر از حمایت هایش برای ایران دست نکشد تحریم ها و محدودیت های عربستان دچار اشتباه محاسباتی شده و تلاش این کشور برای انزوای همسایه کوچکش این کشور را به دامان ایران خواهد انداخت.

ایران گفته استفاده بی ثمر از تحریم ها محکوم و غیر قابل قبول است. ایران همچنین 5 هواپیمای کمک غذایی به قطر فرستاده است. علاوه بر این عربستان پروازهای قطر از فرودگاه های این کشور رانیز تحریم کرده است . در پی این اقدام تهران حریم هوایی اش را به روی پروازهای قطری گشوده.

مقامات قطر در پاسخ به این اقدامات سعودی تا به الان هیچ اقدامی برای نزدیکی به عربستان نکرده اند. اگر این وضعیت تغییر کند و آنها مغلوب فشارهای عربستان شوند ایران درمنطقه منزوی خواهد شد.

سالهاست ایران حامی حماس و گروه های شبه نظامی اسلامی فلسطین در غزه است. اما در ابتدای درگیری های سوریه حماس از مخالفان بشار اسد که مورد حمایت ایران است حمایت کرد. ایران در این زمان کمک های نظامی اش را به حماس به این دلیل که ممکن بود این کمک ها به دست معارضان بشار برسد قطع کرد. در آن زمان بسیاری از رهبران کلیدی حماس به قطر نقل مکان کردند.

اما از زمان آغاز بحران اخیر بسیاری از مقامات ارشد حماس قطر را به درخواست دولت ترک کرده اند. این مسئله، نقش قطر در هدایت حماس در کشورهای منطقه را پایان داده و ریشه اختلافات با ایران را نیز از بین برد. همین مساله فرصتی را برای تعمیر روابط حماس و ایران و تبدیل شدن مجدد ایران به بازیگر کلیدی در درگیری های اسرائیل و فلسطین فراهم آورد.

از همه اینها مهم تر درگیری ها در سوریه است . جایی که ایران، قطر و عربستان هریک از گروه های متفاوتی حمایت میکنند. ایران از بشار اسد و گروه های شبه نظامی شیعه ، قطر و سعودی از شورشیان اهل تسنن حمایت میکنند اما گروه های متفاوتی از اهل تسنن.

خصومت میان شورشیان اهل تسنن سوریه قبل از بحران هم وجود داشت و هیچ راه حلی برای آن پیدا نمی شود. تا زمانی که مخالفان دولت اسد تا این اندازه دچار تشتت آرا هستند ایران میتواند نفوذش را در منطقه توسعه دهد.

با همه این احوال با فشار آوردن به قطر برای دور شدن از ایران عربستان فرصت های متعددی را برای رقیب خود ایجاد خواهد کرد که تا سالهای متمادی اثر آن باقی می ماند. اگر قطر در برابر فشار های عربستان مقاومت کند خاورمیانه شاهد یکی از بزرگترین اشتباهات محاسباتی سعودی در سیاست خارجی سالهای اخیرخواهد بود.