خطری بالقوه برای حیات در کره زمین

 در طول حیات کره زمین، این سیاره در بازه های زمانی 26 تا 30 میلیون ساله با بارش شهاب سنگی رو به رو شده که برخی از این موارد موجب انقراض بسیاری از گونه ها از جمله دایناسورها شده اند. دانشمندان در تلاش برای شناسائی الگوی این بارش ها هستند.

برای چند دهه متمادی است که دانشمندان درباره موضوع برخورد دوره ای شهاب سنگ ها با کره زمین بحث و اختلاف نظر دارند. از سوی دیگر شواهدی مبنی بر رخ دادن روند گسترده انقراض برخی موجودات در همین دوره زمانی که پژوهشگران اعتقاد دارند زمین با برخورد شهاب سنگی رو به رو شده است، وجود دارد. این دوره زمانی حدود 66 میلیون سال پیش رخ داده و به طور کامل نسل دایناسورها را منقرض کرده است. به نظر می رسد این رویداد یک بار در حدود 26 میلیون سال پیش و یکبار نیز در حدود 30 میلیون سال پیش مجددا تکرار شده است.

امروزه حدود 190 اثر برخورد شهاب سنگ ها با کره زمین در قاره های مختلف وجود دارد. برخی از آن ها تنها چند متر بوده و ابعاد بزرگترینشان تا 100 کیلومتر نیز بالغ می شود. تاریخ برخی از این تصادم ها مربوط به سال های اخیر بوده و برخی نیز در بازه زمانی دو میلیارد سال پیش با زمین برخورد کرده اند.

از سوی دیگر با توجه به این که شواهد کافی برای اثبات نظریه نابودی و انقراض دایناسورها بر اثر برخورد شهاب سنگ ها وجود دارد، این سوال مطرح است که آیا به طور کلی برخورد شهاب سنگ ها با زمین را می توان دلیل اصلی انقراض گونه ها در طول تاریخ حیات روی کره زمین دانست؟

دانستن این موضوع از این منظر دارای اهمیتی فوق العاده است که در صورت مثبت بودن این سوال ما باید دربرابر رخ دادن این وضعیت؛ آماده بوده و حتی بتوانیم از بروز آن جلوگیری کنیم. امروزه حدود 190 اثر برخورد شهاب سنگ ها با کره زمین در قاره های مختلف وجود دارد. برخی از آن ها تنها چند متر بوده و ابعاد بزرگترینشان تا 100 کیلومتر نیز بالغ می شود. تاریخ برخی از این تصادم ها مربوط به سال های اخیر بوده و برخی نیز در بازه زمانی دو میلیارد سال پیش با زمین برخورد کرده اند.

البته باید به این نکته نیز توجه داشت که تنها محل تصادم برخی محدود از این شهاب سنگ ها از سوی مردم عادی قابل مشاهده است اما دانشمندان قادر هستند با مطالعه تاثیرات و تبعات برخورد یک شهاب سنگ با کره زمین، حتی اگر محل آن زیر آب دریاچه، اقیانوس یا لایه های ضخیم رسوبات باشد نیز آن را تشخیص داده و شناسائی کنند.

مساله مورد بحث و مهم این است که آیا این روند برخورد شهاب سنگ ها با زمین دارای الگوی منظمی است؟ اگر این الگو وجود دارد، دلیل آن چیست؟ در پاسخ به این سوال نظریات متعددی وجود داشته که معتبر ترین آن ها بر اساس اعتقاد برخی دانشمندان حاکی از وجود یک ستاره همزاد برای خورشید است که نمسیس (Nemesis) نامیده شده و دارای مداری بسیار عریض است. این ستاره در بازه زمانی 26 تا 30 میلیون ساله به منظومه شمسی نزدیک شده و سبب ایجاد بارش های شهاب سنگی می شود.

نمسیس احتمالا یک ستاره کوتوله قرمز – قهوه ای رنگ است که از نوع ستاره های کم فروغ محسوب شده که در مدار خورشید و با فاصله یک و نیم سال نوری حرکت می کند. این نظریه از نظر علمی غیر ممکن نیست زیرا بیشتر ستارگان متعلق به منظومه هایی هستند که در آن بیش از یک ستاره وجود دارد. البته ستاره شناسان تاکنون موفق به رصد این ستاره احتمالی نشده و این احتمال داده می شود که در حال حاضر امکان نابودی آن وجود دارد.

علی رغم وجود شواهد موجود در زمینه نظریه فوق، یک نظریه دیگر نیز در رابطه با دلیل بارش های دوره ای شهاب سنگ ها وجود دارد. بر اساس این نظریه خورشید در مدار کهکشانی خود دارای حرکاتی آهسته و اندک به بالا و پائین است که در این مسیر هر 30 میلیون سال یکبار از صفحه کهکشانی عبور می کند. به باور گروهی از دانشمندان این موضوع سبب ایجاد بارش های دوره ای شهاب سنگ ها است.

به هر روی آن چه که مسلم است، وجود تهدید همیشگی شهاب سنگ ها برای کره زمین بوده و دانشمندان تلاش می کنند با پیش بینی و پیشگیری از این موضوع، از کره زمین در برابر خطرات احتمالی محافظت کنند که در این میان دانستن الگوی حرکت و پدیدار شدن بارش های شهاب سنگی دارای اهمیت زیادی است.