اجلاس اسلو؛ عرصه پویش ایرانی برای رفع چالش های جهانی

 حضور فعال وزیر امور خارجه کشورمان در اجلاس دوروزه اسلو و دیدارهای فشرده و هدفمند وی با مقامات و رهبران جهان باز هم اراده و توان دیپلماتیک جمهوری اسلامی ایران را در جهت حل وفصل مسالمت آمیز اختلاف ها و بحران های منطقه ای و بین المللی نمایان ساخت.

به گزارش ایرنا، اجلاس «مجمع اسلو» یا همان «اسلو فروم» (Oslo Forum) که از دوشنبه بیست ودوم خردادماه با حضور مقامات و شخصیت های برجسته بیش از 100 کشور جهان در نروژ آغاز به کار کرد، شامگاه دیروز پایان یافت.

«محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه نیز به نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در این اجلاس حضور یافت تا در ارتباط با پاره ای مسائل منطقه ای و بین المللی با همتایان و حاضران به گفت وگو و رایزنی بپردازد؛ اجلاسی که تحقق صلح بین المللی و همچنین رفع منازعات و رویارویی های جهانی از جمله اهداف برگزاری سالانه آن است.

** مجمع اسلو، اهمیت و ظرفیت های آن

هر مجمع، نهاد و سازمان چه در سطح داخلی و چه در سطح منطقه ای و بین المللی نیازمند زمان است تا در گذر آن به تحکیم اصول و سازوکارهای خود بپردازد. مجمع اسلو هم از این قاعده مستثنی نبوده و نیست و پیشینه شکل گیری آن به اوایل هزاره سوم (2003) برمی گردد که برای نخستین بار با حضور 17 شرکت کننده به فعالیت مشغول شد.

به تدریج با مطرح شدن این مجمع و ضرورت حل وفصل مشکلات بین المللی از راه مفاهمه و گفت وگو، بر دامنه و گستره فعالیت های مجمع مذکور و در نتیجه شمار اعضای آن افزوده شد به طوری که در سال 2006 و 2009 به ترتیب به 65 و 90 نفر رسید و در اجلاس اخیر هم بیش از یکصد نفر در آن حضور داشتند.

این اجلاس از جنبه های مختلف دارای اهمیت است که یکی از آن به شخصیت ها و افراد دعوت شده به آن اشاره دارد. در این نشست و همچنین اجلاس گذشته از شخصیت های تاثیرگذار سازمان های بین الملل از سازمان ملل و نهادهای منطقه ای گرفته تا سیاستگذاران کشورهای مختلف جهان حضور داشتند. علاوه بر آن، نمایندگانی از سازمان های غیردولتی، خبرنگاران، گزارشگران، کارشناسان و نماینده گروه های درگیر در منازعات در اجلاس مجمع اسلو حضور به هم رساندند.

بدون شک در چنین فضایی که امکان گفت وگو بین افراد و گروه های مختلف فراهم است، یافتن راه حل برای حل منازعات تسهیل می شود. ضمن آنکه حضور چهره های مطرح علمی- دانشگاهی، مذهبی، حزبی و غیره به معرفی راه های گوناگون حل منازعه یاری خواهد رساند و دیدگاه های طرف های درگیر در بحران ها را به یکدیگر نزدیک خواهد ساخت.

به همین دلیل، نقش میانجیگری به منظور رفع منازعات در اجلاس مجمع اسلو بسیار برجسته است که البته منازعات و درگیری های مسلحانه را شامل می شود.

همچنین در این اجلاس، علاوه بر ارایه راهکار، عنصر «تشویق» اهمیت می یابد به این معنی که میانجیگری اعضا با تشویق طرف های درگیر به پایان محاصمه همراه است و آنان را به حل وفصل مسالمت آمیز اختلاف ها تشویق می کنند.

ضمن آن که تلاش برای گره گشایی از اختلافات و بحران ها به افزایش تجارب و دانش کشورها و در نتیجه کاهش تنازعات منجر خواهد شد. از این رو است که ایران در سال های اخیر به شرکت در این اجلاس و بهره گیری از ظرفیت های آن توجهی خاص داشته است.

** حضور پویای ایران در نشست اسلو
هرچند تصمیم ها و مسائل مطرح شده در مجمع اسلو الزام آور نیست اما به دلایلی که مطرح شد می تواند نقش ملموسی در حل وفصل دعواهای منطقه ای و بین المللی داشته باشد. از این رو در سال های گذشته ایران توجهی ویژه را به این اجلاس معطوف داشت.

در سال گذشته که وزیر امور خارجه کشورمان برای نخستین بار به این اجلاس دعوت شد، در ارتباط با تحولات مهمی چون برجام، توافقنامه صلح لیبی، بحران سوریه، تحولات افغانستان و یمن و طرح های صلح در کلمبیا و قبرس طرف و مخاطبِ گفت وگو و راهکاریابی قرار گرفت.

در نشست اخیر هم به خاطر حضور شخصیت های مهمی چون «جان کری» وزیر امور خارجه سابق آمریکا، «فدریکا موگرینی» مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و «کوفی عنان» دبیر کل اسبق سازمان ملل متحد گفت وگوهای مهمی در ارتباط با منطقه و ایران انجام شد که از بررسی بحران های منطقه و مرور راهکارهای مقابله با گروه های تروریستی چون داعش گرفته تا روند اجرای برجام را شامل می شد.

ضمن این که این اجلاس فرصتی را فراهم ساخت تا وزیر امور خارجه کشورمان در حاشیه مجمع اسلو با همتایان خود از کشورهای اسلواکی، کرواسی، بوسنی، کنیا، نروژ و اندونزی دیدار و گفت و گو داشته باشد.

همان طور که اشاره شد، طرح جامع اقدام مشترک یکی از مهمترین اهدافی بود که ظریف در دستور کار خود قرار داد و در دیدارهای فشرده خود بر اجرای آن و ضرورت پایبندی طرف مقابل تاکید کرد؛ موضوع مهمی که مورد توجه مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و وزیر امور خارجه سابق ایالات متحده نیز قرار گرفت و آنها خواستار اجرای درست این توافق معتبر بین المللی از سوی همه طرف ها شدند.

محور مهم دیگر گفت وگوهای وزیر امور خارجه کشورمان در ارتباط با مسائل و بحران های منطقه ای بود؛ بحران هایی که از سال ها پیش شروع شده و هر روز بر دامنه و عمق آن افزوده می شود. در این میان، به رغم مداخله جویی های فرامنطقه ای، برخی کشورها همچون جمهوری اسلامی ایران تلاش کرده اند تا با تکیه بر مذاکره و رایزنی، بحران مهمی چون سوریه را حل وفصل کنند.

به منظور حل وفصل این بحران پشت میزهای مذاکره، با طرح ابتکاری ایران، روسیه و ترکیه چندین نشست در آستانه (پایتخت قزاقستان) برگزار شده که امیدها برای پایان این بحران را افزایش داده است. تحولات بحرین و یمن نیز از دیگر مسائل مورد بحث در این نشست بود تا شاید راهی برای پایان دادن منطقی به آن ارایه و اجرا شود.

تنش اخیر بین برخی کشورهای عربی یعنی دوقطبی سعودی- قطری از دیگر مسائل مورد بحث در اجلاس مجمع اسلو بود. بی تردید فاصله گرفتن از میز گفت وگو به تشدید بحران ها می افزاید و متاسفانه تجربه نشان داده است سران برخی کشورهای عربی به مطلوبیت های گفت وگو پی نبرده اند.

در همین راستا بود که وزیر امور خارجه کشورمان دیروز سه شنبه در حاشیه اجلاس اسلو تاکید کرد که «آنچه برای منطقه ما از نهایت درجه اهمیت برخوردار است، صرفا حل مناقشه کنونی بین همسایگان جنوبی ما در حوزه خلیج فارس از طریق دیالوگ و گفت‌وگو نیست، بلکه فراتر از آن، منطقه نیازمند یک مکانسیم پایدار برای مشاوره، مذاکره و حل اختلاف است.»