رمان سیمین دانشور گُم شده؟

رمان «کوه سرگردان» سومین جلد سه‌گانه‌ای به قلم سیمین دانشور است که دو بخش اول آن یعنی «جزیره سرگردانی» و «ساربان سرگردان» منتشر شده، اما سرنوشت جلد سوم هنوز مشخص نیست.

نگارش «کوه سرگردان» در سال 86 به پایان می‌رسد، سیمین دانشور آن را برای چاپ به نشر خوارزمی‌ می‌سپرد و قراردادی هم با این نشر برای چاپ کتاب می‌بندد. اما علیرضا حیدری - مدیر نشر خوارزمی - بعد از خواندن این کتاب و انجام برخی اصلاحات، آن را به دانشور برمی‌گرداند. در همین روزهاست که سیمین بیمار و روانه بیمارستان می‌شود و بعد از آن، نه او هوش و حواس درستی دارد و نه کوشش‌ها برای پیدا کردن این رمان نتیجه‌ای می‎دهد. مدتی بعد علیرضا حیدری هم از دنیا می‌رود و کوشش‌های بی‌حاصل اطرافیان سیمین برای یافتن این رمان، این فرضیه را به وجود می‌آورد که نکند این رمان نوشته نشده باشد. اما شواهدی هست که این رمان نوشته شده و به ادعای نزدیکان این نویسنده، رمان مفقود نشده، بلکه احتمالا کسی آن را برداشته و به روی خودش هم نمی‌آورد.

از رمان « کوه سرگردان» بی‌اطلاعم

ویکتوریا دانشور خواهر کوچک‌تر سیمین دانشور است که اکنون همراه با همسرش پرویز فرجام در خانه‌ سیمین و جلال در دزاشیب زندگی می‌کنند.

ویکتوریا دانشور درباره کتاب «کوه سرگردان» می‌گوید: من درباره این رمان هیچ اطلاعی ندارم. من این کتاب را ندیده‌ام و باید بگویم زمانی که خانمْ سیمین این کتاب را می‌نوشت ما با او نبودیم، من آن موقع سرم شلوغ بود. معاون مدرسه بودم. او بعد از این‌که مریض شد از ما خواست که از او نگه‌داری کنیم.

کسی « کوه سرگردان» را برداشته و صدایش را درنمی‌آورد

علی خلاقی همسرِ لیلی ریاحی (خواهرزاده و دخترخوانده سیمن دانشور) است. او در سال‎های بعد از مرگ سیمین با ارائه یک وصیت‌نامه به دادگاه معتقد است که لیلی ریاحی از خانه‌ سیمین دانشور ارث می‌برد و همچنین مسئولیت چاپ کتاب‌های سیمین با لیلی ریاحی است. اما دادگاه هنوز نظر قطعی‌اش را درباره سندیت داشتن این وصیت‌نامه اعلام نکرده است.

علی خلاقی درباره کتاب «کوه سرگردان» به خبرنگار ایسنا می‌گوید: من می‌دانم که کتاب پیش نشر خوارزمی نیست، چون آن‌ها کتاب را به خانم دانشور برگردانده بودند. ما تا دم آخر با او بودیم، اما از سال 87 مسئولیت او با خواهرش ویکتوریا بود. در سه سال آخر او بیمار بود و کمی از قدرت شناختش کاسته شده بود. اما قبل از بیماری سخت سال 86، قسمت‌هایی از این کتاب را برای لیلی خوانده بود و نگارش این رمان حتما تمام شده، اما نه دست انتشارات خوارزمی است و نه در ارشاد مانده است. به احتمال زیاد کسی آن را برداشته و صدایش را درنمی‌آورد.

داستان‌ها و دفترچه یادداشت‌ سیمین هم گم ‌شده

همچنین لیلی ریاحی - خواهرزاده و دخترخوانده سیمین دانشور - با بیان اینکه رمان «کوه سرگردان» را دیده است، می‌گوید: من در حدود 10 سال پیش که سیمین دانشور داشت این کتاب را می‌نوشت، با او درباره این کتاب حرف زدم و صحبت‌های آن روز را یادم هست. ایشان رمان را روی یک طرف کاغذِ دفتری مانند دفترهای مدرسه می‌نوشت که حتا یادم هست جلد آن قرمز بود.

او می‌افزاید: کتاب 58 صفحه داشت و او که کتاب را برای من خواند، به نظرم کتاب خیلی قشنگ بود و تکلیف شخصیت‌های جلدهای قبلی به خوبی در آن مشخص شده بود. آقای حیدری هم که ناشر آثار اوست این کتاب را دیده بودند و در جریان نگارشش بودند. من شنیدم آقای عباس معروفی هم گفته بود که خانم دانشور بخش‌هایی از این کتاب را برای او خوانده است. به هرحال این کتاب نوشته شده بود و متأسفانه مفقود شده است.

ریاحی همچنین تأکید می‌کند: من خیلی بابت گم شدن این کتاب رنج می‌کشم، چون نه تنها این کتاب گم شده است، بلکه ایشان داستان‌های چاپ‌نشده و دفتر یادداشت روزانه‌ای داشت که آن‌ها هم گم شده‌‎اند و اثری از هیچ‌کدام آن‌ها نیست. درباره‌ نویسندگان دیگر هم این اتفاق سابقه داشته است که کتاب‌شان گم شده و بعدا پیدا شده است. این واقعا آروزی من است که این کتاب پیدا بشود و زیر چاپ برود.

رمان «کوه سرگردان» گم نشده

در زمان حیات سیمین دانشور، علیرضا حیدری مدیر نشر خوارزمی بود که آشنایی نزدیکی هم با سیمین دانشور داشت. اکنون مجید طالقانی مدیریت نشر خوارزمی را به عهده دارد. او درباره کتاب «کوه سرگردان» می‌گوید: این کتاب مطمئنا نوشته شده و آقای حیدری هم آن را خوانده‌اند، اصلاحاتی روی کتاب انجام داده‌اند و آن را به خانم دانشور برگردانده‌اند. در این فاصله خانم دانشور به بیمارستان منتقل شدند و بعد از آن هرکس از ایشان می‌پرسید کتاب کجاست، می‌گفت دست نشر خوارزمی است. این اواخر هم خیلی‌ها به دنبال کتاب خانه او را گشتند اما کتاب پیدا نشد.

او همچنین در پاسخ به این سوال که فکر می‌کند برای دست‌نویس رمان «کوه سرگردان» چه اتفاقی افتاده می‌گوید: من فکر می‌کنم کتاب گم نشده و پیش کسی است که این را بیان نمی‌کند.

***

راز رمان «کوه سرگردان» هنوز گشوده نشده و هنوز این امیدواری هست که دست‌نویس این کتاب گم‌ نشده باشد و دست فردی باشد که به هر انگیزه‌ای از اعلام این موضوع خودداری می‌کند. امیدواریم این کتاب پیدا و منتشر شود و علاقه‌مندان بتوانند آخرین کتاب بانوی داستان‌نویسی ایران را بخوانند.

به گزارش ایسنا، سیمین دانشور - داستان‌نویس و مترجم - متولد هشتم اردیبهشت‌ماه سال 1300 در شیراز بود. در سال 1328، دکتری خود را در رشته‌ی ادبیات فارسی از دانشگاه تهران گرفت. یک سال بعد با جلال آل ‌احمد ازدواج کرد و در سال 1331 برای مطالعه در رشته‌ی «زیبایی‌شناسی» در دانشگاه استنفورد، به آمریکا سفر کرد و دو سال بعد به ایران بازگشت. از جمله تألیف‌ها و ترجمه‌های دانشور عبارت‌اند از: «آتش خاموش» (‌1327)، «سرباز شکلاتی» برنارد شاو (1328)، «باغ آلبالو» و «دشمنان» از آنتوان چخوف (1331)،‌ «بئاتریس» از شنیتسلر و «رمز موفق زیستن» از دیل کارنگی (1332)، «کمدی انسانی» ویلیام سارویان و «داغ ننگ» از ناتانیل هارتون (1334)، «شهری چون بهشت» (1340)، «سووشون» (1348)، «بنال وطن» از آلن پیتون (1351)، «به کی سلام کنم؟» (1359)، «غروب جلال» (1360)، «ماه عسل آفتابی» (داستان‌های ملل مختلف) (1362)، «جزیره‌ی سرگردانی» (1372)، «شناخت و تحسین هنر» (مجموعه‌ی مقالات) (1375)، «از پرنده‌های مهاجر بپرس» (1376) و «ساربان سرگردان» (1380).

او نخستین زن ایرانی است که به شکل حرفه‌یی در زبان فارسی داستان نوشت. مهم‌ترین اثر او، رمان «سووشون» است که نثری ساده دارد و به زبان‌های متعددی ترجمه شده است. این کتاب از جمله پرفروش‌ترین آثار ادبیات داستانی در ایران محسوب می‌شود.

سیمین دانشور 18 اسفندماه سال گذشته در سن 90سالگی درگذشت.