ایرانی‌ها به کدام سیاست‌ بین‌المللی رأی دادند؟

عزت و احترام بین‌المللی، لغو تحریم‌های غیرهسته‌ای و توسعه گردشگری، از جمله برنامه‌های انتخاباتی در حوزه سیاست خارجی است که در دوازدهمین انتخابات ریاست جمهوری ایران رای آورد.

به گزارش شبکه اطلاع رسانی تدبیر و امید؛ دوازدهمین دورۀ انتخابات ریاست جمهوری در ایران برگزار شد و حسن روحانی توانست با رای اکثریت مردم، در همان دور نخستِ انتخابات به پیروزی برسد.

روحانی برای جلب نظر ملت، برنامه‌های مشخصی را در حوزه‌های داخلی و بین‌المللی ارائه کرد و با همین برنامه‌ها توانست اقبال عمومی را به سوی خود جلب کند.

شاید کمتر کسی باشد که نداند مردم ایران در حوزۀ بین‌الملل، دقیقا چه مطالبه ای را دارند و به چه برنامه‌هایی رای دادند. با این حال، به نظر می رسد که بد نیست شماری از این برنامه‌ها را یک بار دیگر با هم مرور کنیم. این برنامه‌ها با بررسیِ آن بخش از سخنان حسن روحانی و جواد ظریف گردآوری شده‌ است که طی هفته‌های اخیر به طور خاص برای دعوت مردم به شرکت در انتخابات بیان شده‌اند.

1 – عزت و احترامِ بین‌المللی

جواد ظریف، وزیر امور خارجه، در پیامی تصویری که پیش از دوازدهمین انتخابات ریاست‌جمهوری در تارنمای رسمی وزارت خارجه منتشر شد، از مردم ایران خواست تا برای 'ادامۀ ساختنِ ایرانی شکوهمند، پراحترام، باعزت و سربلند' در پای صندوق‌های رای حاضر شوند.


ظریف در این پیام گفت: 'روز جمعه ملت ایران به دنیا نشان خواهند داد که باید با این مردم با زبان احترام سخن بگویند و هیچ‌گاه نمی‌توانند این ملت را تهدید کنند. اگر مشارکت شما در انتخابات 92 نبود، هیچگاه برجام به نتیجه نمی‌رسید، هیچگاه تحریم‌ها برداشته نمی‌شد و هیچگاه دنیا ناگزیر نمی‌شد که با نمایندگانِ شما بااحترام صحبت کند؛ نه با زبانِ تحقیر و تهدید...
همۀ ما روز جمعه برای ادامه مسیر و برای ادامۀ ساختنِ ایرانی شکوهمند، پراحترام، باعزت و سربلند در پای صندوق‌های رای برای انتخابات ریاست جمهوری و انتخابات شوراها حضور پیدا خواهیم کرد.'

چیزی که جواد ظریف با زبان دیپلماتیک گفت، به زبانِ ساده این است که وقتی ملتی به دنیا می‌گوید ما مردمانی صلح‌طلب و پذیرای قواعدِ بازی در عرصۀ بین‌المللی هستیم، کشورهای جهان ناچارند به چنین ملتی احترام بگذارند. برعکسِ این وضعیت نیز کاملا صادق است. مثلا آمریکا به عنوان ابرقدرت اقتصادی و نظامیِ جهان، با انتخابِ کسی مانند 'دونالد ترامپ' که شعارهای غیرمتعارف و ستیزه‌جویانه می‌دهد، در کمتر از یک سالِ اخیر، به سوژه انواع لطیفه در رسانه‌های جهان و موضوع شوخی میان رهبران کشورهای دیگر تبدیل شده است. مادامی که دولت کنونیِ آمریکا سیاست‌های جاری‌اش را ادامه بدهد، هرگز نخواهد توانست جایگاهی که دولت باراک اوباما در میان متحدانِ غربی واشنگتن داشت را داشته باشد.

به غیر از ظریف، حسن روحانی هم در سخنرانی‌اش برای مردم تبریز، گفت دولت او اجازه نخواهد داد که دوباره میان ایران و دنیا 'دیوار کشیده شود'، زیرا 'ما طرفدار صلح هستیم، نه دیوار.'

این اظهاراتِ روحانی نیز در راستای کسب عزت و احترام بین‌المللی برای ایران است که ظریف بدان اشاره کرد.

حسن روحانی در اردبیل نیز با اشاره به سفر رئیس جمهوری آمریکا به منطقه، گفت که مردم پاسخ دشمنان ایران را پای صندوق‌های رای خواهند داد. تازه‌ترین توئیتِ جواد ظریف، در واقع، تبدیل سخنان روحانی به واقعیت است.

جواد ظریف بلافاصله پس از اعلامِ پیروزی روحانی در انتخابات، با انتشار پیامی در توییتر نوشت: 'ما ثبات خود را نه از 'ائتلاف‌ها' بلکه از مردمِ خود می گیریم که - بر خلاف برخی - رأی می‌دهند. باید با ایرانیان که آماده تعاملند با احترام رفتار کرد.' (3)

همین چند جمله، جایگاه مردمِ ایران را در میان کشورهای خاورمیانه به‌روشنی برجسته کرد.

2 – لغو تحریم‌های غیرهسته‌ای

حسن روحانی روز یکشنبه، 24 اردیبهشت، در جمع مردم اصفهان در میدان نقش جهان گفت: 'ما با برجام بین ایران و جهان پل برقرار کردیم. ما دیوار تحریم را فرو ریختیم. البته اگر ملت ایران اجازه بدهد و اگر رهبری ما را هدایت کند، با همین دکتر ظریف مابقی تحریم‌ها را هم برخواهیم داشت.'
اجازۀ ملت، رایی بود که به دولت روحانی داده شد. هدایت مقام معظم رهبری را نیز وزیر امور خارجه در گفت‌وگو با ایرنا بیان کرد. جواد ظریف، سه روز پیش از انتخابات، درباره مذاکره برای رفع تحریم‌های غیرهسته‌ای گفت: این احتمال وجود دارد که در شرایط مناسب، مذاکراتی صورت بگیرد، ولی ما باید ببینیم طرف مقابل، برجام را اجرایی می کند یا نه.

ظریف بیانات رهبر انقلاب را در این زمینه یادآور شد و گفت ایشان فرمودند برجام آزمونی برای طرف مقابل است؛ اگر طرف‌های مقابل در این آزمون نشان بدهند تمایل دارند به راه حل برسند، این آمادگی را داریم که وارد حوزه های دیگر بشویم.

3 – توسعه گردشگری

صنعت گردشگری، از این نظر منحصر به فرد است که برای پیشرفت، به توسعه داخلی و دیپلماسی خارجی به طور همزمان و به یک اندازه نیاز دارد. یعنی گردشگران، نه تنها به جاذبه‌های مقصدِ گردشگری، امکاناتِ رفاهی، حمل و نقل، آب و هوای خوب و... بها می‌دهند، بلکه برای تصویری که از مقصدِ گردشگری در رسانه‌های جهان ترسیم شده است و نیز برای مراودات دولت‌ها اهمیت قائل می‌شوند. در کشور خودمان، مقصد گردشگرانِ ایرانی طی سال‌های اخیر میان دوبی، ترکیه، ارمنستان، گرجستان و آسیای میانه در گردش بوده است و بسیاری از این تحولات، به تبلیغاتِ رسانه‌ها یا توافق‌های به دست آمده در زمینۀ لغو یا تسهیل صدورِ روادید ارتباط داشته است.
حسن روحانی هفته گذشته در میدان نقش جهان گفت: در سال 92، حدود 62 هزار گردشگر به اصفهان آمد ولی در فروردین امسال 85 هزار گردشگر خارجی به اصفهان آمد. ما می‌خواهیم اصفهان به عنوان قلب جهان بتپد و همه مردم جهان بتوانند به اصفهان بیایند و این میدان را ببیند.

اما دلیل رئیس‌جمهوری برای تاکید بر صنعت گردشگری چیست؟

با آنکه بسیاری از کشورهای جهان، جاذبه گردشگری به حساب نمی‌آیند و اصولا در حلقۀ کشورهای گردشگرپذیر نیستند، اما از هر 11 فرصت شغلی، یک شغل به صنعت گردشگری تعلق دارد و این صنعت، به تنهایی 10 درصد از کل تولید ناخالص داخلی جهان را شامل می‌شود. این آمار، نشان‌دهندۀ ظرفیت و مزیت اقتصادی است که کشورهای دارای جاذبۀ گردشگری از آن برخوردارند.


در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا، ترکیه توانسته است از صنعت گردشگری به بهترین وجه بهره‌برداری کند. سالانه نزدیک به 40 میلیون گردشگر خارجی به ترکیه می‌روند و 35 میلیارد دلار عاید این کشور می‌کنند. پس از ترکیه، عربستان به دلایل مذهبی و امارات به دلیل پیشرفت اقتصادی، تجاری و تبلیغاتی، جایگاه‌های بعدی را دارند. حتی مصر با وجود بی‌ثباتیِ سیاسی و اقتصادی، تنها به دلیل تبلیغات مناسب، گردشگران خارجی بیشتری را نسبت به ایران میزبانی می‌کند.

دست یابی به جایگاه مصر برای ایران در دوران پسابرجام دور از دسترس نیست. اما با توجه به گنجینه‌های طبیعی و تاریخیِ ایران، اگر بتوان توسعه اقتصادی را همگام با دیپلماسیِ فعالِ بین‌المللی به پیش برد، می‌شود به افق‌هایی بسیار بلندتر برای اقتصاد و اشتغالِ گردشگری در ایران امیدوار بود.

نکته جالب در میان برنامه‌های یادشده، این است که عزت و احترام بین‌المللی، لغو همه تحریم‌ها و توسعه گردشگری، لازم و ملزوم یکدیگرند. یعنی نمی‌توان از گردشگران خارجی توقع داشت به کشوری که مشکلات تحریمی دارد هجوم آورند و لغو تحریم نیز جز در سایۀ عزت و احترامِ بین‌المللی به دست نمی‌آید.