«صرع» و کنترل تغذیه‌ای آن

سالها پیش زمانی که کسی دچار حمله‌های تشنجی صرع می‌شد اولین فکری که به ذهن اطرافیان میرسید آن بود که طرف جنی شده‌است و باید با کمک جن‌گیر او را درمان کرد.

دراین جور مواقع همه، اطراف فرد دچار حمله حلقه میزدند و با وحشت او را نگاه می‌کردند که به خود می‌پیچد واگر فرد شجاعی پیدا می‌شود با احتیاط جلو می‌رفت وسراو را نگاه می‌داشت تا آنرا به زمین نکو‌بد.

کسی نمی‌دانست این جن‌ها نیستند که سبب این تکان‌های شدید وکف کردن دهان‌ها می‌شوند بلکه مقصر اصلی سلولهای مغز هستند که یک دفعه همه با هم تصمیم به تخلیه الکتریکی گرفته‌اند.

امروزه این بیماری کاملا شناخته شده است ودیگر صرع یا Epilepsy با جن‌زدگی اشتباه گرفته نمی‌شود . افراد زیادی به این بیماری مبتلا هستند که بخشی از ‌آنها زیر 15سال و حتی بسیار کم سال‌تر هستند. در این مقاله سعی داریم علاوه بر توضیح علل و علائم و عوارض بیماری و نیز درمان دارویی آن اطلاعات مفیدی راجع به درمان تغذیه‌ای صرع در اختیارتان قرار دهیم تا بدانید که بخصوص در کودکان می‌توان با کمک تغذیه بیماری را کنترل کرد.

صرع نوعی بهم‌خوردگی متناسب در سیستم عصبی است که منجر به حمله‌های مکرر بصورت غش و تشنج (موضعی یا عمومی) و یا اختلال حسی و روانی میشود. دلیل این امر تخلیه الکتریکی بیمار گونه، شدید و ناگهانی سلول‌های مغزی است.

بیشتر موارد تشنج در آغاز زندگی رخ می‌دهد اما عود مجدد حملات پس از 60 سالگی رخ میدهد. تشنج قبل از 2سالگی عموماً به دلیل مشکلات و نقص‌های تکاملی و جراحات نوزادی یا بیماری‌های متا‌بولیک است.

در کودکان الکترو انسفالو (ثبت امواج مغزی)می‌تواند مشخص کننده فعالیت‌های تشنجی در بخش‌های خاص مغز بسیار کمک کننده است.

صرع انواع مختلفی دارد:

1. صرع گراند ـ مال یا تشنج تو نیک - کلونیک(صرع بزرگ)

2. جاکسونی یا صرع موضوعی

3. پتی مال یا صرع کوچک

4. صرع پسیکوموتور

تشنج عمومی‌نوعی است که تمام غشای مغزی را در گیر می‌کند. 1 تا 2 دقیقه طول کشیده و پس از وقوع آن بیمار به آهستگی بیدار شده و تلو تلو می‌خورد و نسبت به اطراف نا آشنا است که این حالات از چند دقیقه تا چند ساعت طول می‌کشد. به این حالت مرحله postictal گفته‌شده و مشخصه آن خواب عمیق و سردرد وگیجی و لختی ما هیچه‌ای است.

در صرع پتی‌مال ممکن است فرد درحین این دوره‌ها دچار خیالبافی‌شده و پس از تشنج چند ثانیه‌ای بهبود یابد و آگاهی خود را باز یابد و حالت postictal را نداشته‌باشد.

به هرحال تعیین نوع تشنج وکلید اجرای درمان موثر است. در تشنج‌های عمومی ‌عموماً از داروی فنی‌تو‌ئین یا والپروات استفاده می‌شود که مصرف آنها بر متابولیسم سایر داروها در کبد اثر گذاشته و می‌توانند به کبد آسیب برسانند در نتیجه بررسی دوره‌ای وضعیت کبد ضروری است. اخیراً از داروی گاباپنتین که عوارض جانبی ندارد بیشتر استفاده می‌شود. در صورت عدم کنترل با دارو فرد نیاز به جراحی دارد که در 75٪ موارد سبب درمان کامل بیماری می‌شود. مصرف فنوباربیتال در کودکان معمولاً توصیه نمی‌شود زیرا می‌تواند سبب کاهش ضریب هوشی آنها شود.

داروهای ضد تشنج (فنوباربیتال، فنی توئین و پریمیدون) سبب اختلال جذبی کلسیم از طریق افزایش متابولیسم ویتامینD در کبد می‌شوند و درمان طولانی با آنها می‌تواند منجر به راشیتیسم در کودکان یا استئومالاسی در بزرگسالان شود. پس مکمل یاری با ویتامین D ضروری است. قابل ذکر است که مکمل یاری با اسید فولیک بر متابولیسم فنی توئین اثر می‌گذارد و بهتر است از مصرف اسید فولیک خودداری شود.

مصرف الکل سبب کاهش اثر فنی توئین و بروز تشنج می‌شود که باید از مصرف آن خودداری کرد. ضمناً غذا سبب کاهش جذب فنوباربیتال می‌شود از این رو باید دارو را در فاصله وعده‌های غذایی مصرف کرد. در صورت وجود تغذیه با لوله حتماً باید دوز دارو مجدداً بررسی شود، زیرا این نوع از تغذیه سبب کند شدن جذب دارو و احتمالاً بروز حمله می‌شود.

نکات مهم :

1- مصرف شیرینی، شکلات، تنقلات، نوشابه گازدار،‌ آجیل، قند و شکر، عسل، مربا، شربت،‌چای، قهوه و آدامس ممنوع است.

2- در صورت وجود حساسیت مواد غذایی حساسیت زا شناسایی و حذف می‌‌شوند.

3- می‌توان از گوشتها،‌تخم مرغ، لبنیات، نان، برنج، سیب زمینی،‌ روغن،‌ کره، میوه و سبزی بر حسب دستور رژیم شناس استفاده کرد.

4- آب گوشت، جعفری، ‌نمک، انواع ادویه از جمله موارد آزاد هستند.

5- مصرف مکمل ویتامین D توصیه می‌شود.

6- بهتر است داروی پریمیدین با غذا یا شیر مصرف شود.