جنگ هسته‌ای از تصور تا واقعیت

 در هفته‌های اخیر شاهد افزایش تنش میان آمریکا و کره‌شمالی بودیم که نگرانی‌های گسترده‌ای در مورد احتمال آغاز یک جنگ هسته‌ای را ایجاد کرد، اما تجربه تهدید به آغاز جنگ هسته‌ای در گذشته نیز تکرار شده است هر چند خطر این حوادث با دیپلماسی، بروز برخی موانع بر سر شروع جنگ یا شاید هم از سر خوش‌شانسی از سر جامعه بشری گذشته است.

 در روزهای اخیر و با ورود چند ناو آمریکایی به شبه جزیره کره، موجی از تهدیدهای گوناگون میان مقامات آمریکایی و مقامات کره شمالی رد و بدل شد.

پس از آن‌که کره شمالی به خبرنگاران خارجی مستقر در این کشور از رخ دادن یک اتفاق بزرگ در روزهای آتی به مناسبت یکصد و پنجمین سالگرد تولد بنیانگذار کره شمالی خبر داد و بسیاری معتقد بودند که آزمایش هسته‌ای جدیدی در راه است، واشنگتن هشدار داد در صورت انجام حمله هسته‌ای کره شمالی به این کشور حمله نظامی پیش‌دستانه انجام خواهد داد.

پس از آن نیز یکی از مقامات ارشد پیونگ یانگ اعلام کرد: در صورت مشاهده هرگونه اقدام تجاوزگرانه آمریکا به این کشور حمله هسته‌ای انجام خواهد داد.

هم‌چنین چند مقام اطلاعاتی آمریکا در گفت‌وگو با ان.بی.سی اعلام کرده‌اند در صورتی که کره شمالی آزمایش هسته‌ای جدیدی را انجام دهد، آمریکا یک حمله پیش‌دستانه با استفاده از تسلیحات غیرهسته‌ای به این کشور انجام می‌دهد.

سازمان ملل متحد نیز در گزارشی نسبت به انجام یک انفجار هسته‌ای هشدار داد و اعلام کرد که احتمال آغاز یک جنگ هسته‌ای به بالاترین حد خود رسیده است.

بان کی مون، دبیرکل پیشین سازمان ملل نیز هشدار داد که جهان به انقراض توسط تسلیحات هسته‌ای نزدیک‌تر شده است.

در این میان مسکو و چین ضمن درخواست از کره شمالی برای عدم انجام آزمایش هسته‌ای از طرف‌ها خواستند تا با روشی صلح‌آمیز به موضوع خلع تسلیحات شبه جزیره کره بپردازند.

در عین حال گمانه‌زنی‌ها حاکی از آن است که پیونگ یانگ خود را برای انجام یک آزمایش هسته‌ای آماده می‌کند. دپارتمان موسسه آمریکا ـ کره در دانشگاه جان هاپکینز اعلام کرد، پیونگ‌ یانگ احتمالا در هر لحظه و با دریافت دستور از کیم جونگ اون رهبر کره شمالی، ششمین آزمایش هسته‌ای خود را انجام خواهد داد.

بنا بر مطالعات انجام شده توسط موسسه تحقیقات خلع سلاح سازمان ملل (UNIDIR) تهدید بروز یک انفجار هسته‌ای (سهوا یا عمدا) از زمان پایان جنگ سرد در 26 سال پیش به بالاترین حد خود رسیده است.

به گزارش ایسنا، اما این تنها زمانی نیست که جهان در آستانه‌ آغاز یک جنگ هسته‌ای نزدیک شده است. در طول نیم قرن گذشته نیز مقاطع بحرانی دیگری نیز وجود داشتند که با تهدیدهای عمدی یا سهوی احتمال آغاز جنگ هسته‌ای به بالاترین سطح خود رسیده است.

این گزارش به چند مورد از این تنش‌ها که احتمال آغاز جنگ هسته‌ای را به بالاترین سطح خود رسانده است، اشاره دارد.

بحران موشکی کوبا (1962)
در زمان بحران موشکی کوبا جهان از همیشه به آغاز یک جنگ هسته‌ای نزدیک‌تر شده بود. بحران موشکی کوبا یک رویارویی خطرناک میان آمریکا و شوروی در اکتبر 1962 و در پر تنش روزهای جنگ سرد رخ داد.

ماجرا از این قرار بود که در پاسخ به حمله ناموفق آمریکا به خلیج پیگز کوبا و نیز استقرار موشک‌های بالستیک آمریکا در ترکیه و ایتالیا، نیکیتا خروشچف، رهبر شوروی با درخواست فیدل کاسترو برای استقرار تسلیحات هسته‌ای در این کشور و در فاصله‌ 180 کیلومتری از ساحل فلوریدا در آمریکا موافقت کرد.

در پانزدهم اکتبر جان.اف.کندی، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا و فرماندهان نظامی تصمیم گرفتند تا کوبا را از طریق دریایی قرنطینه کنند.

سرانجام پس از سپری شدن دو هفته پرتنش در آبهای کوبا و اطراف آن؛ کندی و خروشچف از طریق مذاکره توانستند برای این بحران راه‌حل دست یابند. بنا بر این توافق، آمریکا موافقت کرد تا پس از خروج تسلیحات هسته‌ای شوروی از کوبا دیگر به کوبا حمله نکند.

هم‌چنین کندی به طور مخفیانه با شوروی توافق کرد تا سایت موشکی آمریکا در ترکیه را تعطیل کند.

در ماه نوامبر کندی به محاصره کوبا خاتمه داد و شوروی نیز تا پایان سال همه تسلیحات هسته‌ای خود را از کوبا خارج کرد.

تهدید اسرائیل (1973)
در اکتبر 1973، نیروهای نظامی سوریه و مصر با هدف پس گرفتن قسمت‌های اشغال شده در جنگ قبلی اعراب و اسرائیل در سال 1967 به اسرائیل حمله کردند.

پس از آن بود که گلدامیر، نخست‌وزیر اسرائیل دستور مجهز شدن جنگنده‌های خود به کلاهک‌های هسته‌ای را صادر کرد.

هم‌چنین آمریکا بمب‌افکن‌های هسته‌ای ‌B-52 خود را به حالت آماده‌باش درآورد.

علت این امر اقدام آمریکا بود که اگر اسرائیل از تسلیحات هسته‌ای خود بر علیه مصر و سوریه استفاده کند، شوروی نیز اسرائیل را مورد اصابت تسلیحات هسته‌ای خود قرار خواهد داد؛ بنا بر این آمریکا قصد داشت تا آماده انجام یک عمل حمله تلافی‌جویانه علیه شوروی شود. پس از تلفات شدید اسرائیل و شکست نظامی سوریه، سازمان ملل توانست آتش‌بس را میان دو طرف برقرار کند.

رزمایش نظامی ناتو در سال 1983
در سال 1983 رزمایش نظامی ناتو تا تبدیل شدن به یک هلوکاست هسته‌ای اندکی فاصله داشت. در آن زمان مقامات شوروی معتقد بودند که رزمایش گسترده نظامی ناتو در شرق اروپا که در شرق اروپا انجام شد، حیله‌ای برای حمله نظامی واقعی و حمله هسته‌ای پیش‌دستانه آمریکا بود. این رزمایش شبیه‌سازی از یک جنگ هسته‌ای بود که رهبران کشورهای ناتو در آن شرکت کرده بودند.

در پاسخ به این رزمایش شوروی موشک‌های قاره‌پیما خود را با کلاهک هسته‌ای مجهز کرد و در جبهه روبروی این رزمایش قرار داد. هم‌چنین زمان انجام روند پرتاب آنها را از چند ساعت به 20 دقیقه کاهش داد.

در چنین دوره بحرانی تنها مساله‌ای که باعث جلوگیری از وقوع یک فاجعه بشری شد این بود که آمریکا از این اقدام شوروی بی‌اطلاع بود. غرب نیز در پاسخ به آماده‌باش شدید روسیه، حالت آماده‌باش به خود نگرفت، چراکه از این اقدام روس‌ها بی‌خبر بود.

در صورت آماده‌باش غرب؛ روسیه اطمینان می‌یافت که این رزمایش بهانه‌ای برای حمله به شوروی بوده است.

پاکستان و هند (1999)
پاکستان در سال 1999 و در جریان جنگ کرگیل در منطقه مورد اختلاف کشمیر زرادخانه هسته‌ای خود را برای حمله احتمالی علیه هند، کشور همسایه خود آماده کرده بود. در زمانی که نواز شریف، نخست‌وزیر پاکستان از آمریکا برای جلوگیری از وقوع یک جنگ ویران‌کننده کمک گرفت، در گفت‌وگو با بیل کلینتون رئیس‌جمهور آمریکا اذعان کرده بود که کشورش آماده بوده تا از زرادخانه هسته‌ای خود علیه هند استفاده کند.

شریف گفته بود، معتقد است هند همین اقدام را انجام داده است.

کلینتون پیش از آن‌که موفق شود موافقت هند را با امضای آتش‌بس کسب کند، از پاکستان خواست تا نیروهای خود را از منطقه کشمیر خارج کرده و از تسلیحات هسته‌ای خود علیه هند استفاده نکند.

اما در سال 2001 و 2002 پس از حمله تروریستی به پارلمان هند که گفته می‌شد توسط تروریست‌های پاکستان انجام شده است، تنش‌ها میان دو کشور افزایش یافت. دو کشور نیروهای نظامی خود را به مرز مشترک و در منطقه کشمیر انتقال دادند.

در اکتبر 2002، تلاش‌های دیپلماتیک بین‌المللی باعث شد تا دو طرف نیروهای خود را از کشمیر خارج کنند.

خشم کره‌ شمالی از تحریم‌ها علیه این کشور
در تاریخ 7 مارس 2013، کره‌ شمالی پس از صدور تحریم‌های سازمان ملل علیه این کشور آمریکا را به انجام یک حمله هسته‌ای پیش‌دستانه تهدید کرد.

آمریکا در پاسخ اعلام کرد که توانای دفاع از خود در برابر هرگونه حمله موشکی کره‌ شمالی را دارد.

یک ماه پس از آن کره‌ شمالی از خارجی‌های مقیم در کره ‌جنوبی خواست تا این کشور را ترک کنند و ادعا کرد هر دو کشور در آستانه آغاز یک جنگ هستند.

کره‌ شمالی در بیانیه‌ای اعلام کرد: شرایط در شبه جزیره کره به دلیل اقدامات خصمانه آمریکا و عروسک خیمه شب‌بازی آن (کره‌جنوبی) از هر زمانی به آغاز یک جنگ هسته‌ای نزدیک‌تر شده است. البته بسیاری از کارشناسان انجام یک حمله به آمریکا را بعید اعلام کردند.