"سریال کمال تبریزی علیه امنیت ملی است"

 اوایل سال گذشته تصویربرداری فاز سوم سریال «سرزمین کهن» به کارگردانی کمال تبریزی پس از شش سال از سر گرفته شد، سریالی که پس از چند قسمت در سال 92 پخش آن به خاطر برخی اعتراضات متوقف شد. احتمال می‌رود ضبط این سریال تا پایان خرداد پایان برسد و برای پخش در تابستان امسال آماده شود. امروز درست در حالی که به نظر می‌رسد این مجموعه روزهای بحرانی را پشت سرگذاشته، اکبر نبوی در کانال تلگرام خود با اشاره به بازبینی‌ آن در سال 89، این سریال را اثری علیه امنیت ملی و غیرقابل پخش دانسته است.
 


فروردین 95 بود که فاز سوم سریال «سرزمین کهن» بعد از شش سال توقف و مدتی پس از کنار رفتن عزت‌الله ضرغامی از ریاست سازمان صداوسیما، از سرگرفته شد. این سریال به خاطر اعتراضاتی درباره نقش اقوام بختیاری متوقف شده بود، البته تبریزی پیش‌بینی کرده بود که با آمدن اصغر پورمحمدی تولید و پخش این سریال به آسانی انجام خواهد شد و همین اتفاق هم افتاد و پس از اعمال برخی اصلاحیات در فاز 1 و 2 این سریال، فاز 3 نیز این‌روزها به پایان کار خود نزدیک شده است. آن‌طور که چند روز پیش مجید سعیدی یکی از بازیگران آن خبر داده ضبط سریال نهایتا تا اواخر خرداد به پایان می‌رسد و با این‌که زمان پخش این مجموعه مشخص نشده اما احتمالا تابستان امسال شاهد پخش آن خواهیم بود.

ظاهرا مدیران صداوسیما مشکلات این سریال را برطرف شده می‌دانند و حتی بعد از رفتن پورمحمدی از معاونت سیما و آمدن مرتضی میرباقری بازهم این سریال مورد حمایت قرار گرفته است. میرباقری سال گذشته خبر داده بود «سرزمین کهن» بعد از تمام شدن «معمای شاه» روی آنتن خواهد رفت، البته سریال محمدرضا ورزی 13 بهمن‌ماه به پایان رسید اما به نظر می‌رسد طولانی‌تر شدن پروسه ساخت فاز سوم «سرزمین کهن»، دلیل تاخیر در پخش این مجموعه باشد.   

به نظر من این سریال را نمی‌توان پخش کرد

با از سرگذراندن روزهای بحرانی برای سازندگان این سریال و به خصوص کمال تبریزی، اوضاع برای پخش «سرزمین کهن» آرام به نظر می‌رسید اما اکبر نبوی که پیش از پخش قسمت‌های اول این سریال آن‌را بررسی کرده بود در یادداشتی در کانال تلگرامش دوباره به حاشیه‌های این سریال و هشدارهایش در آن زمان اشاره کرده و به این سریال القاب مختلفی مثل ضدامنیتی، تحریف‌گرا و کینه‌ورز نسبت به جریان‌های مذهبی آن زمان داده است. اتفاقی که می‌تواند حاشیه‌هایی را برای این سریال، آن‌هم پیش از آغاز پخش آن رقم بزند.

نبوی در ابتدای این یادداشت می‌نویسد: «پاییز سال 89 خورشیدی از سوی یکی از مدیران سیما از بنده خواسته شد تا بخش نخست سریال «سرزمین کهن» را ببینم و اگر نکته‌ای به نظرم می‌رسد، بگویم. من سریال را دوبار در دفترم و با دقت دیدم و نظراتم را طی نامه‌ای اعلام کردم. متأسفانه به‌رغم موافقت اولیه با انجام اصلاحات، با حذف سؤال‌برانگیز من از فرآیند اصلاح اشکالات، نامه‌ام به کناری نهاده شد و سرانجام سریال با همان مشکلات جدی پخش شد و پس از پخش سه یا چهار قسمت، با اعتراض سنگین و خشم‌آلود هموطنان بختیاری روبه‌رو پخش آن متوقف شد و تا هنوز سرنوشتش روشن نیست.»

این منتقد سینما که سمت‌های مختلفی چون عضویت در شورای پروانه ساخت را نیز به عهده داشته است، در ادامه این یادداشت در باره «سرزمین کهن» این‌طور نظر می‌دهد: «فیلمنامه نسبت به مقطعی که آن را روایت می‌کند، مخدوش و دارای نگاهی تحریف‌گرا و به ویژه نسبت به جریانات مذهبی آن روزگار بغض‌آلود و تقریباً کینه‌ورزانه است. چند نمونه برای اثبات این مدعا کافی است: هر ناآگاه و بیسوادی می‌داند که اگر اقدام فدائیان اسلام مبنی بر ترور رزم‌آرا نبود، احتمال ملی شدن نفت به شدت کمرنگ می‌شد و انگلستان و نیروهای وابسته داخلی‌اش در برابر این اقدام ملی ایستادگی می‌کردند. ترور رزم‌آرا کمر مخالفان داخلی و خارجی نهضت ملی شدن نفت را شکست.
 
با این وجود، سریال از کنار حادثه‌ای به این بزرگی با خونسردی و بی‌تفاوتی شگفت‌انگیزی عبور می‌کند. نماینده تفکرات مذهبی در سریال استاد حسین کاشیکار است و نماینده نیروهای ملی دکتر حکیم‌السلطنه. اولی فردی بیسواد، عصبی و پرخاشگر است و حس علاقه در مخاطب برنمی‌انگیزد و دومی فردی با سواد، خدمتگزار مردم، فهیم، اهل خطر، و دوست داشتنی است. اصرار شگفت‌انگیز سریال برای گفتن فدائیان به جای فدائیان اسلام یکی دیگر از رفتارهای عجیب است. در هیچ‌کدام از تظاهرات مردم، جز یک‌بار، هیچ عکسی از آیت‌الله کاشانی دیده نمی‌شود.»

در بخش دیگری از این یادداشت نبوی سریال «سرزمین کهن» را تقریبا غیر قابل پخش می‌داند: «سریال به شدت علیه امنیت ملی است. در تاریخ معاصر ایران یکی از اقوامی که هیچ مشکل امنیتی برای کشور نداشته‌اند و هیچ قدرت خارجی نتوانسته است از آن‌ها علیه منافع کشور سوءاستفاده کند، قوم بختیاری است. با این حال نویسنده سریال، پلیدترین شخصیت‌های خود را از این قوم برگزیده و با اصرار تمام در کل سریال بر بختیاری بودن آن‌ها تأکید دارد و این خانواده از آغاز تا انجام سریال حضوری ویرانگر و ضدملی دارند. سازندگان سریال چشم خود را بر تمام برنامه‌ریزی‌ها و دسیسه‌های آمریکا و انگلستان برای انجام کودتا علیه نهضت مردم و دولت مصدق، بسته است و من تردید ندارم که در این امر آگاهی و قصدی «این زمانی» وجود دارد.
 
در مجموع به نظر من این سریال را نمی‌توان پخش کرد، چراکه فارغ از نکته‌هایی که اشاره کردم، هیچ نگاه کاوشگر و عمیقی به آن روزگار و حوادث اصلی آن ندارد و چنانچه قرار باشد که از آن استفاده شود، حتماً باید محتوای آن تغییر کند و سکانس‌های بسیاری از آن حذف و سکانس‌های مهم و خطیری به آن اضافه شود که البته معلوم نیست قابل استفاده باشد یا خیر.»

به گزارش آی سینما، حاشیه‌سازی برای «سرزمین کهن» زودتر از آنچه به نظر می‌رسید، رقم خورده است؛ باید دید با پخش این سریال انتقادات وارد شده به آن شدت خواهد گرفت یا با اصلاحات انجام‌شده از شدت این انتقادات کاسته خواهد شد.