نگرانی از امکان تماس صوتی تلگرام

  تماس صوتی تلگرام حسابی حاشیه‌ساز شده است. تلگرام که بتازگی اعلام کرده؛ قرار است گزینه تماس صوتی را به خدماتش اضافه کند، نگرانی کاربران ایرانی را به دنبال داشته است. کاربران ایرانی که خاطره خوشی از خدمات صوتی ندارند و معتقدند بسیاری از پیام‌رسان‌های محبوب‌شان را به دلیل درآمدزایی و اقتصاد اپراتورها از دست داده‌اند، حالا نگران این هستند که باز هم پای لابی اقتصادی اپراتورها به میان باز شود و تلگرام هم به دلیل تماس صوتی فیلتر شود. در این میان  وزیر ارتباطات هم که چندی پیش از «بررسی امکان تماس صوتی رایگان در تلگرام» برای کاربران ایرانی خبر داده  بود،  روز گذشته اعلام کرد که نمی‌توانیم  اپراتورها را برای تماس صوتی تلگرام اجبار کنیم. این در حالی است که کارشناسان ‌آی‌تی بر این باورند که امکان مقابله با تکنولوژی در طولانی‌مدت وجود ندارد. امیرحسین سعیدی، رئیس انجمن شرکت‌های انفورماتیک ایران به «شهروند» می‌گوید: دنیای ارتباطات، فرصت‌های بی‌شماری به کاربران خود داده است و این نکته‌ای است که اغلب، دولتمردان و اپراتورها  آن را از خاطر می‌برند. در حال حاضر امکان مکالمه صوتی از طریق واتس‌آپ و لاین وجود دارد، هر چند که گستردگی استفاده از این اپلیکيشن‌ها به اندازه تلگرام نیست، اما نشان می‌دهد که امکان مقابله با تکنولوژی در کشور وجود ندارد .

در این میان برخی دیگر از کارشناسان از نبود امکانات فنی برای فیلترینگ مکالمه صوتی تلگرام می‌گویند. به گفته کیوان نقره‌کار، مشاور تجارت الکترونیک وزارت صنعت، معدن و تجارت در صورتی که امکان تماس صوتی تلگرام در سراسر جهان اجرا شود، هیچ کشوری نمی‌تواند برای استفاده از آن با تلگرام مذاکره کند.

مکالمه صوتی به شرط رضایت اپراتورها

کمتر از ٣‌ سال پیش در پی فیلتر‌شدن وی‌چت، وایبر به سرزمین جدید پناهندگانی تبدیل شد که به امید یافتن ابزار دیگری برای ارتباط به آن پناه آورده بودند. اما دیری نپایید که وایبر هم به سرنوشت وی‌چت دچار شد؛ به جرم نشر مطالب غیراخلاقی و هتک حرمت چهره‌های سیاسی و مذهبی وایبر دچار اختلال شدید شد و کاربرانش را واداشت تا به شبکه اجتماعی دیگری کوچ کنند؛ اما مقابله با فناوری دیگر امکانپذیر نبود و با وجود مخالفت‌های فراوان و صحبت‌های گاه و بیگاه از فیلترینگ تلگرام، این اپلیکيشن ارتباطی  آرام آرام به شهر ٢٠ میلیون‌نفری دنیای مجازی ایران تبدیل شد. اما  حواشی این شبکه اجتماعی  تمامی ندارد و به‌روز‌رسانی این اپلیکیشن و راه‌اندازی خدمات جدیدی همچون مکالمه صوتی رایگان آن با اما و اگرهای فراوانی همراه شده است. در حالی‌ که شرکت تلگرام براساس برنامه‌ریزی مشخص  قصد دارد  قابلیت مکالمه صوتی در تلگرام را ابتدا در اروپای غربی و پس از آن در آمریکا و بعد در آسیا اجرایی کند، محمود واعظی،  وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات تأخیر در افزوده‌شدن این قابلیت به این اپلیکيشن را  به دلیل رایزنی‌های مسئولان تلگرام با ایران دانسته است.

او در حاشیه نشست هیأت دولت با خبرنگاران گفت‌و‌گو و اعلام کرده است همواره به دنبال این بودیم، تصمیمی بگیریم که هم مردم راضی باشند و هم اپراتورها. البته اگر اپراتوری تشخیص دهد به دلایل اقتصادی و نه سیاسی این تماس صوتی را ارایه نمی‌دهند، مختار است و ما نمی‌توانیم اجبار کنیم. در دنیای امروز هیچ چیز جایگزین دیگری نمی‌شود در حال حاضر انواع و اقسام شبکه‌های اجتماعی وجود دارد که با خدمات مختلف جای خود را پیدا می‌کند.

این عضو کابینه یازدهم  در رابطه با موضوع تلگرام صوتی و گران‌شدن تعرفه‌های اینترنت گفت: سیاست ما این بوده که اینگونه خدمات که مورد نیاز مردم است و از نظر اقتصادی  لطمه‌ای به کار دیگران نمی‌زند را آزاد بگذاریم. الان شبکه‌های مختلفی هستند که همین سرویس را ارایه می‌دهند. تعداد کاربران تلگرام در ایران قابل مقایسه با سایر کشور‌ها نیست به همین جهت خود تلگرام آرام آرام این برنامه را توسعه می‌دهد.

او افزود: اینگونه سرویس‌ها از طریق شبکه‌هایی که اپراتور‌ها سرمایه‌گذاری کرده‌اند، باید داده شود؛ یعنی اگر اپراتور‌ها موافق نباشند که  چنین سرویسی داده شود، قطعا با مشکل مواجه می‌شود. ضمنا نسل سوم و چهارم اینترنت همراه در شهرهای مختلف با سرمایه‌گذاری حدود ۱۹‌هزار میلیارد تومانی انجام شده است. اپراتورها در حال بررسی هستند که این امکانات وضع اقتصادی آنها را چگونه تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.

اپراتورهای ایرانی عقب‌مانده دنیای فناوری

اما کارشناسان و فعالان صنعت‌ آی‌تی نظری  متفاوت با وزیر ارتباطات دارند. سعیدی، دبیر انجمن شرکت‌های انفورماتیک در این‌باره به «شهروند» می‌گوید: دنیای ارتباطات، فرصت‌های بی‌شماری به کاربران خود داده است و این نکته‌ای است که اغلب، دولتمردان و اپراتورها  آن را از خاطر می‌برند. درحال حاضر امکان مکالمه صوتی از طریق واتس‌اَپ و لاین وجود دارد، هرچند که گستردگی استفاده از این اپلیکیشن‌ها به اندازه تلگرام نیست، اما نشان می‌دهد که امکان مقابله با تکنولوژی در کشور وجود ندارد.

او یکی از مشکلات حوزه آی‌تی  را فقدان آینده‌نگری در این بخش عنوان می‌کند و می‌گوید: متاسفانه اپراتورهای ایرانی  درآمدهای خود را صرف ایجاد زیرساخت و ارتقای تکنولوژی نمی‌کنند و نگرانی امروز آنها ناشی از نبود آینده‌پژوهی در این حوزه است.

او در ادامه تأکید می‌کند که مسأله مورد بحث درخصوص قابلیت جدید تلگرام این است که در این ماجرا شرکت‌های مخابراتی متضرر می‌شوند، همان‌طور که با ورود تلگرام مردم اس‌ام‌اس را ترک کردند و با افزوده شدن امکان برقراری تماس‌های صوتی که به صورت رایگان میسر شود، سود و درآمدزایی که شرکت‌ها برای آن برنامه‌ریزی کرده‌اند با مشکل مواجه می‌شود و وزارتخانه منافع شرکت‌های مخابراتی را در این حوزه درنظر می‌گیرد؛ اما این‌که مانع از ورود تکنولوژی‌های جدید شود هم درست نیست چراکه این شرکت‌ها باید در زمینه خدمات خود به مشتریان نوآوری داشته باشند و از این طریق با این اپلیکیشن‌ها رقابت کنند.

او در پاسخ به این سوال که اپراتورهای دیگر کشورها معمولا چه برخوردی با ارتقای تکنولوژی دارند،گفت: بازار ‌آی‌تی در دیگر کشورها یک بازار خصوصی است و امکان مداخله دولت در آن وجود ندارد. در این بازار هر شرکتی که بتواند خدمات بهتری ارایه کند، موفق‌تر است و کسی نمی‌تواند مانع فعالیت آن شود.

مقابله با تکنولوژی در درازمدت غیرممکن است
نقره کارشناس  دیگر ‌آی‌تی است که مقابله با تکنولوژی در درازمدت را امری ناممکن دانسته و  به «شهروند» می‌گوید: در چند‌سال گذشته به دلیل رشد چشمگیر تلفن‌های هوشمند این ابزار به یکی از ملزومات زندگی روزمره تبدیل شده و کسب و کارهای گوناگونی حول محور تلفن‌های هوشمند شکل گرفته ‌است. افراد ترجیح می‌دهند به جای پرداخت هزینه‌های زیاد اپراتورها برای برقراری تماس و ارسال پیام از سرویس‌ها و اپلیکیشن‌های مبتنی بر اینترنت استفاده کنند تا بتوانند هزینه‌های خود را کمتر و ارتباطات خود را با این ابزارها غنی‌تر کنند. بازار اَپ‌های پیام‌رسان نیز به واسطه این پیشرفت‌ها بسیار داغ شده است.

او با بیان این‌که در گذشته درآمدهای اپراتورها در دنیا از محل پیام‌های صوتی یا همان تلفن‌ها بوده است، ادامه داد: اما امروزه اپراتورها درآمدهایشان را از طریق توسعه پهنای باند و فروش اینترنت کسب می‌کنند و این بدین معنا نیست که توسعه تکنولوژی به ورشکستگی و نابودی آنها منجر شده، بلکه نحوه فعالیت این اپراتورها تغییر کرده است.

به‌زعم این کارشناس فناوری در شرایط فعلی هم اپراتورها دو راه دارند، نخست این‌که به مقابله با تکنولوژی بپردازند و مانع فعالیت اپلیکیشن‌های جدید شوند و راه حل دوم این است که توسعه و به‌روزرسانی خود را در دستور کار قرار دهند. اما دولت و اپراتورها نباید فراموش کنند که امکان مقابله طولانی‌مدت با اپلیکیشن‌های جدید وجود ندارد.

مسلم است که تماس‌های صوتی و ویدیویی که به‌صورت رایگان ایجاد می‌شود سود اپراتورها را کم می‌کند و آنها با ضرر هنگفتی مواجه می‌شوند؛ مخصوصا با ۲۰‌میلیون کاربر که از تلگرام استفاده می‌کنند؛ بنابراین چالش جدیدی برای شرکت‌های مخابراتی ایجاد می‌شود که در سال‌های‌ اخیر بیشتر به فکر فروش سیم‌کارت یا درآمدزایی از طریق فروش شارژ بوده‌اند.