همگرایی ایران و روسیه راهبردی موثر در ارتقای تعاملات

 ایران و روسیه به عنوان قدرت های مهم و تاثیرگذار می توانند در فضای ایجاد شده در پسابرجام با تکیه بر مولفه های همکاری جویانه سیاسی و اقتصادی به بسیاری از مناقشه ها و بحران های منطقه ای پایان بخشند و سطح تعاملات 2 کشور را به سطحی مناسب ارتقا دهند، سفر حسن روحانی رییس جمهوری به این کشور، افق روشنی را در مناسبات تهران- مسکو ترسیم می کند.

روابط دوجانبه ایران و روسیه با توجه به تحولات بین المللی و همچنین به دلیل اشتراک ها و ظرفیت های موجود برای همکاری در سال های گذشته از سطح قابل قبولی برخوردار بوده است.

پیش از برجام با وجود تلاش 2 کشور برای افزایش همکاری ها، محدودیت ها و تنگناهای موجود علیه کشورمان مانع از انجام این امر می شد تا این که پس از توافق ایران و گروه 1+5 این مشکلات برطرف شد.

پسابرجام فضای مثبتی را در مناسبات دیپلماتیک ایران با دیگر کشورهای جهان ایجاد کرد و سبب شد تا تنش ها به روابط مسالمت آمیز تغییر یابد. رویکرد همسو این 2 کشور در تحولات منطقه ای چون تصویب برجام، مبارزه با گروه داعش و حمایت از دولت قانونی سوریه، زمینه ارتقای سطح روابط آنها را فراهم آورد.

برخی آمارهای منتشر شده، حجم مبادلات اقتصادی ایران و روسیه را در پنج ماه نخست 2016 معادل 855 میلیون دلار نشان می دهد. در اهمیت توسعه این دست از روابط بود که چندی پیش «اسدالله عسگراولادی» رییس اتاق بازرگانی مشترک ایران و روسیه با اشاره به وعده رییس جمهوری کشورمان، تاکید کرد که مبادلات تجاری این 2 کشور باید تا نیمه برنامه ششم توسعه به مرز 10 میلیارد دلار برسد.

گروه اطلاع رسانی ایرنا در آستانه سفر روحانی به مسکو به تهیه روزشمار روابط ایران- روسیه در دولت یازدهم اقدام کرده است.

** 18 بهمن 1395
- «سیدعباس عراقچی» و «سرگئی ریابکوف» معاونان وزارت امور خارجه ایران و روسیه و مذاکره کنندگان ارشد هسته ای 2 کشور در مسکو با یکدیگر دیدار و گفت وگو و آخرین شرایط و وضعیت اجرای یک ساله برجام و روند عملی شدن تعهدهای طرفین امضا کننده این توافق را بررسی کردند.

** 30 آذر 1395
- «محمدجواد ظریف» و سردار سرتیپ پاسدار «حسین دهقان» وزیران خارجه و دفاع، گفت وگوهای فشرده مسکو را با دستاورد همگرایی ایران، روسیه و ترکیه برای حل و فصل سیاسی بحران سوریه و همچنین ارتقای روابط دوجانبه پایان دادند. در این گفت وگوها محمدجواد ظریف و «سرگئی لاوروف» وزیران خارجه ایران و روسیه در یک نشست دو جانبه که با حضور مهدی سنایی سفیر جمهوری اسلامی در مسکو انجام گرفت، مبارزه با تروریسم در منطقه را به عنوان اولویت 2 کشور برشمردند.

** 15 آذر 1395
- «میخائیل بوگدانف» نماینده رییس جمهوری روسیه در امور خاورمیانه برای گفت وگو درباره مسایل مختلف، اوضاع منطقه به ویژه سوریه و هماهنگی بیشتر مواضع ضدتروریستی وارد تهران شد. بوگدانف تحولات منطقه را سریع و پویا دانست و بر ضرورت طراحی ابتکار عمل ها و گسترش همکاری های چندجانبه برای حل بحران های جاری در منطقه تاکید کرد.

** 13 آذر 1395
- «علی اکبر ولایتی» مشاور مقام معظم رهبری در امور بین الملل در حاشیه دیدار با «الکساندر لاورنتیف» نماینده ویژه رییس جمهور پوتین در امور سوریه درباره جزییات این دیدار افزود: «نماینده رییس جمهور روسیه سفر فوری و مهمی ایران داشتند و حامل پیامی از «ولادیمیر پوتین» برای حجت الاسلام «حسن روحانی» رییس جمهوری ایران بودند.»

** 11 آذر 1395
- «ابراهیم رحیم پور» معاون آسیا و اقیانوسیه وزارت امور خارجه در جریان سفر به مسکو با «ایگور مارگولوف» همتای روسی خود دیدار و درباره برنامه نشست کمیسیون همکاری های اقتصادی 2 کشور، ارتقای روابط دوجانبه و مسایل منطقه ای رایزنی کرد. اجرای توافق های سران و مقام های ارشد 2 کشور و برنامه زمانی دیدارهای دوجانبه از جمله در چارچوب پروتکل همکاری وزارت خارجه تا سال 2018 میلادی در کانون گفت وگوهای رحیم پور و مارگولوف قرار داشت که با حضور «مهدی سنایی» سفیر جمهوری اسلامی در مسکو برگزار شد.

** 8 آذر 1395
- «ماریا زاخارووا» سخنگوی وزارت خارجه روسیه گفت: تهران و مسکو در حال گفت وگوی روادید محور هستند تا زمینه های رسیدن به توافق برای لغو آن در بخش گردشگری گروهی را فراهم کنند.

** 25 آذر1394
- وزیران فرهنگ ایران و روسیه تفاهم نامه توسعه همکاری های فرهنگی 2 کشور را در شهر سن پترزبورگ امضا کردند. این تفاهمنامه که به امضای «علی جنتی» وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ایران و «ولادیمیر میدینسکی» وزیر فرهنگ فدراسیون روسیه رسید، زمینه ساز گسترش روابط فرهنگی میان 2 کشور خواهد شد. مطابق این سند و تمهیدات فراهم شده، قرار است برنامه مبادلات فرهنگی 2 کشور و همچنین تفاهم نامه همکاری های سینمایی میان سازمان سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و معاونت سینمایی وزارت فرهنگ روسیه تنظیم و منعقد شود.

** 22 مهر 1394
- «مهدی سنایی» سفیر ایران در مسکو و «الکساندر کونووالو» وزیر دادگستری روسیه راهکارهای گسترش هر چه بیشتر همکاری های حقوقی و قضایی 2 کشور را بررسی کردند و قرار شد تا ایران و روسیه در این ارتباط چند موافقتنامه امضا کنند تا زمینه گسترش هر چه بیشتر روابط تهران و مسکو در این زمینه فراهم شود. موافقتنامه انتقال محکومان، پروتکل الحاقی به موافقتنامه معاضدت قضایی، یادداشت تفاهم همکاری دادستانی های کل و یادداشت تفاهم همکاری دانشگاه های علوم قضایی از جمله اسناد نهایی شده حقوقی و قضایی میان 2 کشور است.

** سوم شهریور 1394
- «سورنا ستاری» معاون علمی و فناوری رییس جمهوری ایران؛ در مسکو با «ولادیمیر پوتین» رییس جمهوری روسیه دیدار و گفت وگو کرد. در این دیدار که در جریان حضور پوتین در مراسم گشایش نمایشگاه هوا فضای ماکس 2015 در غرب مسکو انجام گرفت، مواردی از فرصت های همکاری های تهران و مسکو بررسی شد.

** دوم شهریور 1394
- هیات بلندپایه جمهوری اسلامی ایران به ریاست «سورنا ستاری» معاون علمی و فناوری رییس جمهوری برای گفت وگو با مقام های روسیه، برگزاری کمیسیون مشترک در این حوزه و بازدید از نمایشگاه هوا فضای ماکس 2015 وارد مسکو شد. ستاری در سفر سه روزه خود به مسکو نخستین جلسه کمیسیون مشترک همکاری های علمی و فناوری های ایران و روسیه را با «دیمیتری راگوزین» معاون نخست وزیر روسیه برگزار خواهد کرد.

** 7 خرداد 1394
- «نیکلای اسپاسکی»، معاون بین الملل شرکت دولتی روس اتم در دیدار «مهدی سنایی» سفیر جمهوری اسلامی ایران در فدراسیون روسیه بر آمادگی کشورش برای گسترش همکاری با تهران در زمینه استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای تاکید کرد.

** 23 فرودین 1394
- «آندره فورسنکو» دستیار رییس جمهوری روسیه در امور علوم و فناوری به دعوت «سورنا ستاری» معاون رییس جمهوری ایران در امور علمی و فناوری به ایران سفر کرد. بازدید از برخی مراکز پژوهشی و دانشگاهی از برنامه های سفر دستیار رییس جمهوری روسیه به ایران اعلام شده است.

** 23 فرودین 1394
-«علی شمخانی» نماینده رهبر معظم انقلاب و دبیر شورای عالی امنیت ملی به دعوت «نیکلای پاتروشف» دبیر شورای امنیت ملی روسیه برای شرکت و سخنرانی در دهمین اجلاس دبیران شورای امنیت ملی کشورهای عضو و ناظر سازمان همکاری های شانگهای به مسکو سفر کرد. بحث و گفت وگو در خصوص مسایل امنیتی در فضای سازمان همکاری های شانگهای با توجه به تحولات موجود در منطقه و کشورهای همجوار از موضوع های اصلی این نشست است.

** سوم اسفند 1393
- «رضا ملکی» رایزن فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در روسیه با «دمیر خیرالدین اف» رییس دانشگاه اسلامی مسکو دیدار و 2 طرف برای گسترش همکاری ها در عرصه های علمی و فرهنگی توافق کردند. در ادامه این دیدار جزییات تاسیس اتاق ایران در دانشگاه اسلامی مسکو به بحث و تبادل نظر گذاشته شد.

** 30 بهمن 1393
- قرارداد برقراری پروازهای مستقیم میان بندر آستراخان و شهر ساری مرکز استان مازندران در حضور «ربیع فلاح جلودار» استاندار مازندران امضا شد. بر پایه این قرارداد، پروازهای مستقیم میان این 2 شهر ایران و روسیه برقرار می شود. در این قرارداد انجام پروازهای چارتر و نیز هواپیماهای باری میان ساری و آستراخان پیش بینی شده است.

** 9 بهمن 1393
- «علی اکبر ولایتی» مشاور مقام معظم رهبری در امور بین‌الملل که به عنوان فرستاده ویژه «حسن روحانی» رییس جمهوری به روسیه سفر کرده در جمع دیپلمات‌ها و مسوولان نهادهای ایرانی مستقر در روسیه در محل سفارت حضور یافت و گفت: عزم مسوولان عالی کشور گسترش و تعمیق هرچه بیشتر روابط استراتژیک ایران و روسیه است. برخورد مثبت رییس جمهور روسیه نشان‌دهنده امکان بهره‌برداری از این فرصت است.

** یکم بهمن 1393
- سردار سرتیپ پاسدار «حسین دهقان» و «سرگئی شویگو» وزیران دفاع ایران و روسیه بر اراده 2 کشور در ارتقای روابط دفاعی برای حل و فصل مشکل سامانه موشکی اس 300 توافق کردند.

** 30 دی 1393
- سردار سرتیپ پاسدار «حسین دهقان» وزیر دفاع جمهوری اسلامی ایران در دیدار ارتشبد «سرگئی شویگو» وزیر دفاع روسیه بر گسترش مناسبات دفاعی و مبارزه همه جانبه با تروریسم تاکید کرد. سردار دهقان در این دیدار با ابراز خرسندی از سفر همتای روسی خود به ایران بر لزوم همکاری، همفکری و تعامل طرفین تاکید کرد و افزود: ایران و روسیه به عنوان 2 همسایه که دارای دیدگاه های مشترک در قبال مسایل سیاسی منطقه ای و جهانی هستند می توانند با استفاده از ظرفیت های خود الگویی از همکاری های مکمل 2 کشور را به نمایش بگذارند.

** 29 دی 1393
- ارتشبد «سرگئی شویگو» وزیر دفاع جمهوری فدراسیون روسیه به همراه یک هیات عالی رتبه برای امضا سند همکاری دفاعی و نظامی به تهران سفر کرد.

** 22 دی 1393
- «سرگی ریابکوف»، معاون وزیر امورخارجه روسیه که به تهران سفر کرده است با «محمدجوادظریف» وزیرامورخارجه کشورمان دیدار و گفت وگو کرد. معاون وزیر خارجه روسیه نیز در این دیدار بر نقش مسوولانه مسکو در گفت وگوهای هسته ای جمهوری اسلامی ایران با کشورهای 1+5 تاکید کرد و اظهار داشت: روابط دوستانه و نزدیک مسکو - تهران ایجاب می کند از ظرفیت های خود استفاده و به حل و فصل سریع تر موضوع هسته ای ایران کمک کنیم.

** 17 آذر 1393
- «عبد الرضا رحمانی فضلی» وزیر کشور و دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر جمهوری اسلامی ایران برای دیدار کاری 2 روزه به همراه هیاتی وارد مسکو پایتخت روسیه شد.

- «عبدالرضا رحمانی فضلی» وزیر کشور و دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر کشور با «ولادیمیر پوچکوف» وزیر موقعیت های اضطراری روسیه دیدار کرد و 2 طرف درباره ایجاد مرکز واحد موقعیت های اضطراری در منطقه دریای خزر موافقت کردند. عبدالرضا رحمانی فضلی در دیدار با پوچکوف در محل وزارت موقعیت های اضطراری روسیه پیشنهاد کرد مرکز واحد دولتی برای همکاری و هماهنگی اقدامات سازمان های موقعیت های اضطراری کشورهای حوزه دریای خزر ایجاد شود. وی افزود: این امر در راستای اجرای توافق های سران پنج کشور ساحلی خزر در اجلاس آستراخان برای توسعه همکاری های این کشورها است.

- «عبدالرضا رحمانی‌ فضلی» وزیر کشور و دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر کشور و «ویکتور ایوانف» رییس سازمان مبارزه با قاچاق مواد مخدر روسیه، سند «برنامه اقدام مشترک در زمینه مبارزه با مواد مخدر برای سال‌های 2015 - 2018 » را امضا کردند. این سند در دیدار رحمانی‌ فضلی وزیر کشور و ایوانف رییس سازمان مبارزه با قاچاق مواد مخدر روسیه امضا شد که در جریان آن 2 طرف درباره همکاری ایران و روسیه در مساله مبارزه با قاچاق مواد مخدر در عرصه های دوجانبه، منطقه ای و بین المللی گفت و گو کردند.

** 26 آبان 1393
- «آلکسی پوشکوف» رییس کمیسیون امور بین المللی دومای روسیه که در قالب هیات پارلمانی روسیه به سرپرستی «سرگئی نارشکین» رییس مجلس دومای این کشور به تهران سفر کرده بود در بازگشت به مسکو در جمع خبرنگاران گفت: مهمترین مسایل مذاکرات تهران، مساله مقابله با تروریسم به ویژه مبارزه با گروه تروریستی داعش به عنوان خطرناک ترین گروه تروریستی منطقه خاورمیانه بود.

** هفتم آبان 1393
- «سورنا ستاری» معاون علمی و فناوری رییس جمهوری که برای انجام دیداری چهار روزه وارد روسیه شده بود با اشاره به افزایش صادرات دارویی ایران، گفت: تا سه سال آینده میزان صادرات دارویی جمهوری اسلامی ایران به روسیه به 120 میلیون دلار می رسد.

** 18 شهریور 1393
- «الکساندر نوآک» وزیر انرژی روسیه و رییس کمیسیون مشترک اقتصادی روسیه و ایران که به دعوت وزارت نفت ایران به تهران سفر کرده است با «علی اکبر صالحی» رییس سازمان انرژی اتمی دیدار و گفت وگو کرد.

** ششم شهریور 1393
- «محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه ایران که برای سومین بار در یک سال گذشته به مسکو سفر کرده است درباره روند مناسبات دو جانبه تهران- مسکو و مسایل منطقه ای و بین المللی با مقام های روسیه از جمله«سرگئی لاوروف» همتای روس خود به تبادل نظر و رایزنی پرداخت.

** 14 مرداد 1393
- «بیژن نامدار زنگنه» وزیر نفت کشورمان و رییس طرف ایرانی کمیسیون همکاری های مشترک ایران و روسیه از امضای یادداشت تفاهم توسعه همکاری های اقتصادی و بازرگانی و نیز تفاهم نامه ای در عرصه بانکی میان تهران و مسکو خبر داد. زنگنه که برای دیدار و گفت وگو با مقام های روس سفر یک روزه ای به روسیه داشت، پس از دیدار با «الکساندر نوواک» وزیر انرژی و رییس طرف روس کمیسیون مشترک همکاری ایران و روسیه با بیان این که همکاری های اقتصادی و بازرگانی ایران و روسیه در سطح پایینی قرار دارد، اظهار داشت: گسترش همکاری های اقتصادی میان ایران و روسیه به عنوان راهبرد مهم از طرف سران 2 کشور ابلاغ شده است. وی از تفاهم نامه تسهیلات بانکی پشتیبانی که در حضور وی به وسیله مسوولان بانک های مرکزی ایران و روسیه امضا شد به عنوان سند مهمی یاد و بر ضرورت اجرای آن تاکید کرد.

** 31 خرداد 1393
- معاون اول قوه قضاییه از امضای تفاهم نامه همکاری میان دانشگاه علوم قضایی ایران و روسیه خبر داد. حجت الاسلام والمسلمین «سیدابراهیم رییسی» در حاشیه همایش سراسری مسوولان عالی قضایی در جمع خبرنگاران با اشاره به سفر خود به روسیه افزود: این سفر گرچه کوتاه، اما موفقیت آمیز بود و امیدواریم هر چه زودتر توفیقات به ثمر برسد.

** دوم خرداد 1393
- سردار «حسین دهقان» وزیر دفاع جمهوری اسلامی ایران برای شرکت در نشست امنیت بین‌المللی وارد مسکو شد. وزیر دفاع کشورمان به دعوت رسمی ژنرال «سرگئی شایگو» وزیر دفاع فدراسیون روسیه به این کشور سفر کرده است. دهقان و شایگو در این دیدار درباره روابط دوجانبه، مسایل منطقه ای و بین المللی بحث و تبادل نظر کردند.

** هفتم اردیبهشت 1393
- حجت الاسلام «حسن روحانی» در دیدار وزیر انرژی روسیه و رییس کمیسیون مشترک اقتصادی روسیه و ایران که برای گفت وگوهای تجاری – اقتصادی به کشورمان سفر کرده است، گفت: روابط ایران و روسیه به نفع 2 ملت و تمام منطقه خواهد بود. رییس جمهوری با اشاره به روابط خوب سیاسی و همکاری‌های اقتصادی و تجاری ایران و روسیه تاکید کرد: اراده سیاسی تهران و مسکو زمینه‌ساز جهش در روابط 2 کشور است.

** یکم اردیبهشت 1393
- «محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه کشورمان به همراه هیاتی برای شرکت در نشست وزیران امور خارجه کشورهای ساحلی خزر وارد مسکو پایتخت روسیه شد. وزیر امور خارجه کشورمان در سفر 2 روزه خود به مسکو قرار است، دیدار دوجانبه ای با سرگئی لاوروف همتای روس خود در حاشیه نشست وزیران خارجه کشورهای ساحلی خزر داشته باشد. تبادل نظر در خصوص همکاری های دوجانبه، مسایل مرتبط با پهنه آبی خزر و تحولات جاری در سطح منطقه ای و بین المللی از جمله محورهای دوجانبه دیدار ظریف و لاوروف در مسکو است.

** 20 آبان 1393
- «علی اکبر صالحی» رییس سازمان انرژی اتمی برای انجام دیدار کاری یک روزه و گفت وگو با همتای روس خود وارد مسکو شد. رییس سازمان انرژی اتمی کشورمان در بدو ورود در جمع خبرنگاران با اشاره به روند رو به توسعه روابط ایران و روسیه بر عزم ایران برای گسترش همکاری های دوجانبه تاکید کرد.

- ایران و روسیه قراردادی در زمینه احداث 2 واحد نیروگاه اتمی امضا کردند. این قرارداد را «علی اکبر صالحی» رییس سازمان انرژی اتمی ایران و «سرگئی کرینکو» رییس شرکت دولتی روس اتم امضا کردند. برپایه این قرارداد دولتی و با مشارکت کارشناسان روس، 2 نیروگاه اتمی جدید در کنار نیروگاه بوشهر ساخته خواهد شد.

** 26 دی 1392
- «محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران که به همراه هیاتی سیاسی - پارلمانی به روسیه سفر کرده است با «ولادیمیر پوتین» رییس جمهوری روسیه دیدار و گفت وگو کرد. ظریف در این دیدار که در عمارت کرملین مسکو پایتخت روسیه انجام گرفت با اشاره به همکاری های 2 کشور در حوزه های مختلف به دستور کار در روابط دوجانبه به دنبال دیدار روسای 2 کشور در بیشکک اشاره و به عزم کشورمان بر پیگیری توافقات انجام شده تاکید کرد.

- «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران با جمعی از نخبگان و کارشناسان روس دیدار و گفت وگو کرد. وزیر امور خارجه کشورمان در این دیدار ضرورت های توسعه روابط تهران و مسکو و تاریخی بودن میان 2 کشور همسایه را تشریح و با اشاره به وجود فرصت های مشترک فراوان در حوزه مناسبات ایران و روسیه بر لزوم تلاش بیشتر برای بهره گیری بهینه از آنها تاکید کرد.

** 25 دی 1392
- «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه کشورمان و «ولید المعلم» وزیر خارجه سوریه وارد مسکو پایتخت روسیه شدند. قرار است وزیران امور خارجه ایران، سوریه و روسیه در یک نشست سه جانبه شرکت کنند. ظریف در چارچوب برنامه سفر خود به مسکو قرار است با «ولادیمیر پوتین» رییس جمهوری روسیه و «سرگئی لاوروف» وزیر امور خارجه این کشور دیدار و درخصوص مسایل دوجانبه و بین المللی رایزنی کند.

- «سرگئی لاوروف» وزیر امور خارجه روسیه همزمان با سفر «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه ایران به مسکو بیانیه ای منتشر و اعلام کرد: روابط جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه به سرعت توسعه می یابد و 2 کشور همکاری های دوجانبه را گسترش می دهند. در بیانیه آمده است: روابط ایران و روسیه اخیرا آهنگ رو به توسعه یافته است و گفت وگوهای سیاسی و همکاری های اقتصادی میان 2 کشور گسترش می یابد.

** 20 آذر 1392
- وزیر امور خارجه روسیه به همراه یک هیات بلندپایه سیاسی برای دیدار و گفت وگو با مقام های کشورمان وارد تهران شد و از طرف «ابراهیم رحیم پور» معاون آسیا و اقیانوسیه وزارت امور خارجه استقبال شد. «سرگئی لاوروف» قرار است در جریان سفر خود به تهران علاوه بر گفت وگو با محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه با حجت الاسلام و المسلمین «حسن روحانی» رییس جمهوری نیز دیدار کند. تهران و مسکو درباره موضوع های منطقه ای و به طور مشخص سوریه گفت وگو و رایزنی های مستمری دارند که در این سفر نیز ضمن پرداختن به این مسایل، درباره اجلاس ژنو 2 که در آینده برگزار می شود، گفت وگو می کنند.

** 26 آبان 1392
- «حسین امیر عبداللهیان» معاون عربی و آفریقایی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران برای دیدار با مقام های روسیه و بررسی اوضاع منطقه و بررسی راهکارهای سیاسی برای حل بحران سوریه عازم مسکو شد.