چرا جوانان ازدواج نمی کنند؟

جدیدترین بررسی مرکز آمار ایران نشان می‌دهد، ۷۴ درصد جوانان بررسی شده، به دلیل بیکاری و ۳۳.۵ درصد آنان به دلیل وضع مالی نامناسب سرپرست خانواده خود ازدواج نمی‌کنند.

 چرا جوانان ازدواج نمی‌کنند؟ پاسخ به این سوال ذهن بسیاری از جامعه شناسان طی دو دهه اخیر را به خود درگیر کرده‌است. برخی دلایل اقتصادی را در عدم تمایل جوانان به ازدواج موثر می‌خوانند و برخی دیگر دلایل اجتماعی و تاثیرات فرهنگی تغییر سبک زندگی را.


هرچه است آمار‌ها به روشنی نشان می‌دهند، تعداد ازدواج‌ها در جامعه ایرانی کاهش یافته است و همزمان با این کاهش، سن ازدواج بالا رفته و نسبت طلاق به ازدواج نزدیک‌تر شده است.


همچنین نرخ دوام زندگی در ایران کاهش یافته است و همه اینا نشان می‌دهد جامعه ایرانی در مساله ازدواج دچار چالش‌های خاصی شده است.
در این میان برخی عدم تمایل جوانان به ازدواج را آسیب اجتماعی نمی‌دانند و آن را متاثر از یک تغییر دیدگاه و سبک زندگی جهانی می‌خوانند.

برخی دیگر هم معتقدند این عدم تمایل جوانان به ازدواج می‌تواند برای جامعه ایرانی چالش برانگیز باشد.
با این حال مرکز آمار ایران در ماه جاری نتایج بررسی‌های خود درباره تحت عنوان « طرح آمارگيري از فعاليت‌ها و رفتارهاي فرهنگي خانوار» منتشر کرد. 
بخش‌های زیادی از این طرح مربوط به ساعات مطالعه در میان ایرانی‌ها، عادت‌های فرهنگی مانند سینما رفتن و شکل تفریح‌ها، چگونگی انتخاب پوشاک، شکل مصرف مواد غذایی و غیره است.

اما در بخشی از این طرح مرکز آمار ایران مهم‌ترین دلایل عدم ازدواج جوانان را نیز بررسی کرده است. 
این طرح يكي از طرح‌هاي آماري جديد مركز آمار ايران است كه با هدف تهيه آمار و اطلاعات مربوط به فعاليت‌ها و رفتارهاي فرهنگي خانوارهاي كشور و استفاده از نتايج آن در برنامه‌ريزي‌هاي فرهنگي كشور براي اولين بار در سال 1393 و سپس در سال 1394 به اجرا در آمده است.

براساس نتایج این بررسی مهم، مهمترين دلیل معضل ازدواج جوانان از ديدگاه افراد 18 ساله و بيشتر در محیط‌های شهری، به ترتيب بيكاري با 74 درصد ، نداشتن شغل دائم با 54.4 درصد ، مشكل تهيه مسكن با 54.1 درصد، وضع نامناسب مالي سرپرست 33.5 درصد، پيدا نشدن فرد مناسب 30.3درصد و مسئوليت ناپذيري جوانان 20.8 درصد بوده‌است.

جزيیات را در نمودار زیر مشاهده کنید؛

اما نکته جالب در این بررسی وجود عوامل ذکر شده‌ی جدید از سوی جوانان در رابطه با چرایی عدم ازدواج است.
مهم ترین و جالب ترین این عوامل «وضع نامناسب مالی سرپرست» است. این مساله از دو زاویه می‌توان مشاهده و بررسی کرد؛ نخست اینکه، شاید گروهی از جوانانی که این مساله را دلیلی بر ازدواج نکردن خود معرفی کرده‌اند به دلیل وضع مالی نامناسب خانواده خود، درگیر و داد تامین معاش خانواده خود هستند و ازدواج برای آنها اولویت نیست.


زاویه دیگر نیز این است که گروهی هم به دلیل موقعیت مالی نا مناسب خانواده ازدواج نمی‌کنند. به این معنا که چون خانواده آنها امکان حمایت مالی از آنان را ندارند، در اصطلاح عامیانه «پدرشان پولدار نیست».

زندگی‌ها بی‌دوام شده است

با این حال بررسی‌های دیگر نشان می‌دهد، در ایران شانه ‌به شانه عدم تمایل به ازدواج، طلاق نیز در ایران افزایش پیدا کرده است.
در حال حاضر طلاق در ایران به یکی از بحرانی ترین مقاطع خود طی سال های اخیر رسیده است. هم اکنون ایران با نرخ خام طلاق 2 درصد یکی از بالاترین آمارها در زمینه طلاق را در کشورهای منطقه دارد و حالا پس از چالش های رفتاری، اخلاقی و اقتصادی، چالش های دیگری مانند سبک جدید زندگی شهری نیز، بر این روند افزایشی تاثیر گذار است.

یکی از چالش هایی که در این زمینه، کم تر به چشم می آید، شاخص دوام زندگی در طلاق است. این شاخص در مسایل جمعیت شناختی واقعه ازدواج و طلاق مورد بررسی قرار می گیرد و ناظر بر طول مدت ازدواج تا وقوع واقعه ی طلاق است. براساس بررسی این شاخص، حدود 14 درصد طلاق‌ها در ایران، کمتر از یک سال و 11 درصد آن پس از یک تا دو سال از زندگی مشترک رخ می دهد. در مجموع بیش از 50 درصد طلاق‌ها در ایران در کمتر از 5 سال از زندگی مشترک رخ می دهد. این اتفاق اما در برخی استان های کشور، بحرانی تر است.

هم اکنون میانگین کشور طول مدت زندگی مشترک در طلاق های ثبت شده در کل کشور 8 سال است اما استان های ایلام، کردستان، خراسان جنوبی و اردبیل میانگین زیر 7 سال را تجربه می کنند.

از طرف دیگر، استان های یزد، سمنان، اصفهان، مازندران، تهران و البرز دارای میانگین طول مدت زندگی مشترک در طلاق های ثبت شده بالای 8 سال هستند. این اتفاق در شرایطی است که شاخص دوام زندگی طی سال های 1386 و 1388 کمتر از سال های 1392 و 9 ماهه اول سال 1394 بوده است.