آیا "مرکل" می‌تواند "ترامپ" را سر عقل بیاورد؟

 آنگلا مرکل در اولین دیدار رو در رو با دونالد ترامپ، یک استراتژی دوجانبه در ذهن دارد. هم می‌خواهد روابط نزدیکی با رئیس‌جمهور جدید آمریکا برقرار کند، و هم می‌خواهد آمادگی برلین برای جنگ تجاری با واشنگتن را برای او روشن کند.

به گزارش اشپیگل، همه جهان می‌دانند آنگلا مرکل نسبت به "سیلیو برلوسکونی" چه حسی دارد. گفته می‌شود نخست‌وزیر سابق ایتالیا عاشق ارتباط با دختران روسپیِ زیر سن قانونی بود، درباره حاکمیت قانون چندان سخت‌گیر نبود و به مشکلات کشور پوزخند می‌زد. چند سال پیش رسانه‌های ایتالیا گزارش کردند در یک تماس تلفنی اظهارنظرهای نامطلوبی درباره صدراعظم آلمان کرده است. برلوسکونی دقیقاً از همان نوع سیاستمدارانی است که مرکل از آن‌ها متنفر است.

بااین‌وجود، مرکل معمولاً آنچه می‌خواست را از او می‌گرفت. در اجلاس سران اتحادیه اروپا در دسامبر 2008، برای تثبیت سیاست‌هایش در حوزه آب‌وهوا از ترکیبی از رفتارهای جذاب و سرسختانه استفاده کرد. رویدادی به‌یادماندنی بود و هنوز هم سیاستمداران حاضر تعریف می‌کنند چگونه مرکل رهبر بی‌کفایت ایتالیا را در مشت خود گرفت.

در دیدار پیش رو با دونالد ترامپ نیز انتظار چنین برخوردی از جانب آنگلا مرکل می‌رود. روز سه‌شنبه، مرکل برای اولین بار با دونالد ترامپ در واشنگتن دیدار می‌کند. احتمالاً سخت‌ترین دیدار در کل دوران صدراعظمی او خواهد بود.

این دو نفر از همه لحاظ کاملاً متضاد هستند. یکی از آن‌ها یک بی‌سواد و کارآموز سیاسی است که بر همه آشکار ساخته برای رسیدن به آنچه منافع آمریکا می‌داند، حاضر است همه‌چیز را قربانی کند. اما در سمت مقابل، یکی از باتجربه‌ترین رهبران دنیا قرار دارد؛ فردی که بسیاری او را آخرین مدافعِ ارزش‌های دموکراسی می‌دانند. دیدگاهی که خود مرکل آن را به دلیل محدودیت قدرت آلمان نادرست و "پوچ" می‌نامد.

دیدار پیش رو اهمیت زیادی دارد. ترامپ قدرتمندترین مرد جهان است. بعلاوه، نشان داده هیچ ارزشی برای قواعد بازی سیاسی در غرب قائل نیست. برنامه‌ها و اقداماتش می‌تواند اتحادیه اروپا و اقتصاد آلمان را نابود کند.

ترامپ اعلام کرده قصد دارد با مازاد صادرات آلمان مبارزه کند. و بااینکه اظهاراتش نسبت به ناتو ضدونقیض بوده است، اما مشخص است شرکا و همدستانی می‌خواهد تا هزینه‌های دفاعی خود را افزایش دهد. سیاست خارجی‌اش با روسیه نیز تقریباً نامعلوم است. آیا از تحریم‌های غرب علیه مسکو که مرکل برای پیاده‌سازی آن تلاش بسیار کرد، حمایت می‌کند؟ مرکل و ترامپ حرف‌های زیادی برای گفتن خواهند داشت.

آیا مرکل دنبال بهبود روابط خواهد بود؟
منابع نزدیک به مرکل از یک‌چیز اطمینان دارند: صدراعظم سعی می‌کند روابط خوبی با ترامپ برقرار کند. ترامپ نسبت به پیشینیان خوداتکای کمتری به مکانیسم سنتی سیاست دارد و معمولاً تکانه‌ای تصمیم می‌گیرد.

مرکل در این دیدار تنها بر جذبه‌اش تکیه نخواهد کرد. مسلماً بر روی برخی مواضع خود مانند سیاست‌های تجاری پافشاری می‌کند. در این سفر "جو کیسر" مدیرعامل شرکت "زیمنس" و "هارالد دروگر" مدیر BMW نیز مرکل را همراهی خواهند کرد.

قرار است کیسر و دروگر برای ترامپ توضیح دهند که شرکت‌های آن‌ها چه قدر شغل و فرصت‌های آموزشی در آمریکا ایجاد کرده‌اند. ترامپ به مدیران و تجار بیشتر از سیاست‌مداران اعتماد دارد و مرکل امیدوار است به مدیران دو تا از برجسته‌ترین شرکت‌های آلمانی گوش دهد.

خوش‌بینی محتاطانه
گفته می‌شود نسبت به آغاز دوران ریاست جمهوری ترامپ، بدبینیِ مرکل درزمینهٔ سیاست خارجی کاهش‌یافته است. ترامپ تاکنون رادیکال‌ترین برنامه‌هایش را اجرایی نکرده است. توافق هسته‌ای با ایران هنوز پابرجاست و ایده جابه‌جایی سفارت آمریکا از تل‌آویو به اورشلیم به تعویق افتاده است.

صراحت نمایندگان آمریکا در کنفرانس امنیتی مونیخ در ماه فوریه که حمایت خود از ناتو را ابراز کردند، برخی از بدترین هراس‌ها را برطرف کرد. مقامات برلین بر این باورند که "جیمز ماتیس" وزیر دفاع و "رکس تیلرسون" وزیر امور خارجه ترامپ، از آنچه تصور می‌شد واقع‌گراتر هستند. همچنین، "هربرت ریموند مک مستر" مشاور امنیتی ترامپ از دیدگاه مقامات برلین آگاه‌تر و عاقل‌تر از "مایکل فلن" محسوب می‌شود.

تغییر مواضع در قبال روسیه
عصر روز شنبه، ترامپ ابتدا با مرکل و سپس با ولادیمیر پوتین تماس گرفت. مقامات برلین معتقدند که ترتیب تماس‌ها از قصد این‌گونه چیده شده بود تا ترامپ بتواند قبل از صحبت با پوتین، از مرکل مقدمه‌ای درباره سیاست روسیه دریافت کند. سیاستمداران ضد روسیه در واشنگتن امیدوار بودند که با این استراتژی ترامپ بیش‌ازحد به پوتین نزدیک نشود.

به نظر می‌رسد این برنامه جواب داد. از آن زمان به بعد برلین امیدوار است که حتی در دوران ترامپ، روند صلح مینسک ادامه یابد و واشنگتن به‌تنهایی اقدام به لغو تحریم‌ها نکند. بعلاوه، مرکل انتصاب "فیونا هیل" کارشناس امور روسیه و منتقد شدید پوتین در شورای امنیت ملی را نشانه خوبی می‌داند.

مرکل امیدوار است چنین تغییراتی را در دیگر مسائل مهم جامعه بین‌المللی مانند پیمان هسته‌ای ایران، اوضاع لیبی و تغییرات آب‌وهوایی نیز ببیند. همچنین قصد دارد اصول اتحادیه اروپا را برای ترامپ توضیح دهد.

تهدیدی بزرگ برای اقتصاد جهانی
بااینکه خوش‌بینی محتاطانه‌ای در صدرات آلمان نسبت به سیاست خارجی وجود دارد، اما مرکل و افرادش دارند برای بدترین رخداد درزمینهٔ تجارت آماده می‌شوند. هنوز هم ممکن است برنامه‌های ترامپ به بزرگ‌ترین تهدید برای اقتصاد جهانی تبدیل شود و بحران مالیِ آلمان در آغاز صف خواهد بود.

تقریباً پنجاه‌درصد تمام مشاغل آلمان به صادرات وابسته است. سال گذشته، آمریکا به‌تنهایی 107 میلیارد یورو واردات کالای آلمانی داشت، درحالی‌که تنها 57 میلیارد کالای آمریکایی به آلمان وارد شد. اگر آمریکا با اروپا یا چین وارد جنگ تجاری شود، عواقب وخیمی در انتظار آلمان خواهد بود.

به همین دلیل مرکل استراتژی دوگانه‌ای را در پیش خواهد گرفت. می‌خواهد در کنار جذابیت و کشش خود این پیام را منتقل کند که اگر کار به‌جای باریک بکشد، او نیز روی دیگری از خود نشان می‌دهد.

از طرف دیگر، مرکل بر منافع آمریکا از روابط ترانس-آتلانتیک تأکید خواهد کرد. ویر اقتصاد آلمان هفته گذشته اطلاعاتی را در اختیار مرکل قرار داد که نشان می‌دهند یک- سوم سرمایه‌گذاری خارجی آلمان وارد آمریکا می‌شود.

اما اگر بازهم ترامپ رویکرد "اول آمریکا" را ترجیح دهد، چه اتفاقی می‌افتد؟ در این صورت، انتظار می‌رود مرکل به جبهه متحد اتحادیه اروپا برای محاصره واشنگتن فشار آورد. مرکل در اجلاس سران در بروکسل اعلام کرد: "حمایتمان از تجارت آزاد را تمدید کردیم."

اروپا در دامِ جنگ تجاری
"پیتر ناوارو" مشاور ترامپ درزمینهٔ سیاست‌های تجاری صریح‌ترین فردی است که همواره آلمان را دشمن آمریکا دانسته است. او سیاستمداران اتحادیه اروپا را نیز به کاهش عمدیِ ارزش یورو متهم می‌کند تا صادرکننده‌های اروپایی نسب به رقبای آمریکایی خود از مزیت قیمت برخوردار باشند.

بسیاری از متحدان ترامپ سعی دارند برای جلوگیری از جریان کالاهای ورودی از کشورهای خارجی، سیاست‌های مالی سختی را تصویب کنند: برنامه‌ای که طی آن صادرکنندگان از مالیات معاف شوند، اما مالیات واردکنندگان افزایش یابد.

مرکل بدون شک در اولین دیدار سر صحبت درباره برنامه‌های مالیاتی را باز خواهد کرد. مرکل تغییرات در تعرفه‌های مالیاتی وارد و صادرکنندگان را اقداماتی خصمانه می‌داند که منجر به آغاز جنگ تجاری خواهند شد.

مرکل اشاره خواهد کرد که این اقدام توافق مالیاتی موجود میان آلمان و آمریکا را نقض خواهد کرد و خلافِ قواعد سازمان تجارت جهانی است. در صورت چنین اقدامی از جانب آمریکا، آلمان در ارائه شکایت خود به سازمان تجارت جهانی تردید نخواهد کرد.

مرکل امیدوار است اوضاع تا به این حد وخیم نشود. اگر بتواند مبنای معقولی برای بحث با رئیس‌جمهور آمریکا پیدا کند، سفرش موفقیت‌آمیز تلقی خواهد شد. مرکل در ماه سپتامبر آینده انتخابات مهمی را پیش رو دارد و باید به فکر حفظ رأی‌دهندگان هم باشد. نباید با ترامپ دشمنی کند، و از طرفی هم نمی‌تواند مانند "ترزا می" نخست‌وزیر بریتانیا ملتمس جلوه کند.