نگران زنگ خطر صندلی های خالی در دانشگاه!

توسعه کمی آموزش عالی و کاهش تعداد داوطلبان در سال‌های اخیر به نگرانی اصلی سیستم آموزش عالی کشور تبدیل شده است، معضلی که در گذشته بدون آینده پژوهی بر اساس نیازهای وقت جامعه توسعه یافته و با در نظر نگرفتن برخی ملاحظات، امروز به بحران بزرگ در سیستم آموزش عالی تبدیل شده که اگر این مسئله زودتر علاج نشود تاثیرات منفی بسیاری را نه تنها در جامعه علمی، بلکه در پیشرفت کشور بر جای می‌گذارند.

 جریان کمی گرایی در آموزش عالی کشور و خالی شدن صندلی‌های دانشگاه‌ها اگر چه موضوعی جدید و امروزی نیست و چند سالی است که گریبانگیر سیستم آموزش عالی کشور شده است اما  حساسیت این موضوع زمانی بیشتر از گذشته شد که مسئولان وزارت علوم بصورت آماری نگرانی خود را در این زمینه اعلام کردند و به صراحت از این مسئله به عنوان چالش و بحران سیستم آموزشی عالی کشور نام بردند.

حتی کارشناسان حوزه‌های مختلف از جمله روسای دانشگاه‌های بزرگ از جنبه‌های مختلف به بررسی و ریشه یابی این مسئله پرداختند و "توسعه آموزش عالی بدون توجه به نیازهای معرفتی یا مهارتی کشور و ایجاد مدرک‌گرایی لجام‌گسیخته در جامعه"، "ایجاد نظام‌ها و شاخه‌های فرعی در آموزش عالی و گرفتار شدن این نظام‌ها به مشکلات اقتصادی"، "گسترش کمی نظام آموزشی بدون تامین کیفیت و توجه جدی به مهارت افزایی برای دانشجویان"، " کم رنگ شدن اخلاق علمی در دانشگاه ها"، "نبود بازار کار برای فارغ التحصیلان دانشگاهی"،‌ "بی اعتمادی به جامعه دانشگاهی"، "عدم ماموریت گرایی دانشگاه‌ها و نداشتن برنامه مشخص" و غیره را از مهم‌ترین دلایل پدید ْآمدن معضل صندلی‌های خالی در دانشگاه‌ها برشمردند.

آینده پژوهی در آموزش عالی انجام ندادیم

دکتر محمود نیلی احمدآبادی رییس دانشگاه تهران در این زمینه به ایسنا گفت: هر فعالیتی تابع عرضه و تقاضا است، یعنی مسئولان دوره‌ای در حوزه آموزش عالی ظرفیت‌های پذیرش را بر اساس نیاز روز جامعه ایجاد کردند اما امروز این تقاضا برحسب رشته‌های مورد پذیرش و تعداد نفراتی که متقاضی ورود به دانشگاه‌ها هستند، تغییرکرده است.

وی در ادامه تصریح کرد: ما باید آینده پژوهی در خصوص میزان تقاضا در عرصه آموزش عالی را انجام می دادیم و پیش بینی می کردیم که روزی این اتفاق یعنی بحران صندلی‌های خالی در دانشگاه‌ها بوجود می آید، در همین راستا تحولاتی را نیز در فعالیت‌های آموزش عالی صورت می دادیم که همچنان بتوانیم تقاضا را حفظ کنیم.

خطر صندلی های خالی در کمین دانشگاه‌های بزرگ

رییس دانشگاه تهران تاکید کرد: با روندی که امروزه در عرصه آموزش عالی پیش می رود به نظر می رسد اگر چه آموزشدانشگاه تهران در حال حاضر تقریبا صندلی خالی ندارد اما این دانشگاه و سایر دانشگاه‌های بزرگ کشور این ترس را دارند که با این خطر مواجه شوند.

معضل صندلی‌های خالی دانشگاه‌ها چاره اندیشی شود

به گفته دکتر نیلی، اگر چه خطر خالی شدن صندلی‌های دانشگاه‌ها مختص کشور ما نیست و سایر دانشگاه‌های معتبر دنیا نیز از این مشکل مبرا نیستند اما این دانشگاه‌ها برنامه‌ها و سیاست‌های مدون و کارآمدی در دست دارند که بتوانند از بروز چنین چالشی پیشگیری کنند و باید در کشور ما نیز بطور جدی در این زمینه چاره اندیشی صورت بگیرد.

مهم‌ترین راهکارهای مبارزه با بحران صندلی‌های خالی

رییس دانشگاه تهران به مهم‌ترین راهکارهای رفع معضل صندلی‌های خالی در دانشگاه‌ها اشاره کرد و گفت:  "پذیرش دانشجو براساس شاخص هیات علمی در دانشگاه ها"، "کاهش پذیرش دانشجو در دانشگاه‌ها یعنی منطقه ای کردن پذیرش دانشجو از طریق نوآوری در برنامه های آموزشی" و "افزایش جذب دانشجویان خارجی" از جمله راهکارهایی است که با بکارگیری آنها می توانیم بحران صندلی‌های خالی در دانشگاه‌ها که تهدیدی برای سیستم آموزشی کشور است را به حداقل برسانیم.

وی ادامه داد:  در آموزش عالی کشور سرمایه گذاری های زیادی صورت گرفته است لذا باید برنامه‌ ریزی‌هایی را داشته باشیم که بر اساس آن بتوانیم این سرمایه گذاری را وارد کسب و کار و فعالیت جهانی کنیم. مطمئنا چالش صندلی خالی دانشگاه‌ها نیز به این شیوه قابل رفع است.

بی توجهی به اقتصاد آموزش عالی

دکتر نیلی با تاکید بر اینکه دانشگاه‌های خصوصی و پولی بیشتر با معضل صندلی‌های خالی مواجه هستند، گفت: مشکل دانشگاه‌های غیردولتی این است که می خواهند با افزایش پذیرش دانشجو مشکلات و مسایل مالی خود را حل کنند، متاسفانه اقتصاد آموزش عالی به دقت مورد توجه قرار نگرفته است با توجه به اینکه آموزش یک جنبه اقتصادی دارد اگر نسبت به این مسئله بی توجه باشیم هزینه ها افزایش می یابد در نتیجه ناچار خواهیم شد برای تامین و جبران هزینه‌های خود ظرفیت پذیرش دانشجو را بدون توجه به کیفیت و ساختارهای آموزشی افزایش دهیم.

رییس دانشگاه تهران در پایان خاطرنشان کرد: بطور کلی اگر دانشگاه‌ها و مراکز علمی بر اساس شاخص‌ها و استاندارهای مشخص اقدام به پذیرش دانشجو کنند بسیاری از مشکلات فعلی آموزش عالی کشور رفع خواهد شد و دانشگاه تهران به شدت دنبال این است که  شاخص‌های مشخصی که برای پذیرش دانشجو وجود دارد را اجرایی و براساس آن نیز عمل نماید.