راهکاری ساده برای مقابله با سرطان

 سبک زندگی و الگوی تغذیه ای نادرست اگرچه ایرانیان را در معرض ابتلا به انواع سرطان قرار داده اما تنها با ترک برخی عادت های غذایی و شیوه زندگی می توان این بیماری را دور ساخت.

تا چندی پیش بیماری سرطان، جزو آن دسته بیماری های به اصطلاح لاعلاج یا صعب العلاج به شمار می رفت اما اکنون به مدد پیشرفت علم پزشکی، در رده بیماری های قابل کنترل و درمان پذیر جای گرفته است.

اگرچه آمارها از رشد انواع سرطان در کشور خبر می دهند اما تنها با اجرای تغییراتی در سبک زندگی و تغذیه و دوری از عادت های نامناسب می توان در پیشگیری از ابتلا به این بیماری موفق بود.
به گواه آمارهای رسمی ارایه شده، طی 15 تا 20 سال آینده، شمار بیماران مبتلا به سرطان، دو برابر خواهد شد. هشدارها نیز از ورود جمعیت ایران به سن سرطان خبر می دهند.

** زنگ خطر افزایش سرطان
طی سال های گذشته آمارهای گوناگونی از میزان ابتلا به انواع سرطان اعلام شده که روند صعودی تعداد بیماران مبتلا به سرطان نقطه مشترک این آمارها است.
«سونامی سرطان» اصطلاح پرکابردی در فضای رسانه ای کشور در چند سال اخیر بوده است اما بسیاری از مسوولان حوزه نظام سلامت کشور با کاربرد واژه سونامی در اعلام آمار سرطان مخالفند چرا که بر پایه آمارها، ابتلا به سرطان در ایران کمتر از متوسط جهانی است.
در نخستین کنگره ملی برنامه جامع کنترل سرطان که بهمن ماه گذشته برگزار شد درباره میزان دو برابر شدن ابتلا به سرطان در ایران طی 15 تا20 سال آینده هشدار داده شد.
هم اکنون، حدود 400 هزار بیمار مبتلا به سرطان در ایران زندگی می کنند و سالانه حدود 92 تا 100 هزار مورد ثبت سرطان در کشور وجود دارد.
در این میان، آمارهای میزان ابتلا به انواع سرطان، به طور مجزا نیز اعلام شده است. «علی قنبری» رییس اداره سرطان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از دو برابر شدن مبتلایان به سرطان روده بزرگ تا سال 1409 خبر داده است.
به گفته قنبری، در سال 91 بیش از 7 هزار نفر به سرطان روده بزرگ مبتلا شدند که این آمار تا سال 1409 به 14 هزار نفر خواهد رسید.
همچنین، 60 درصد سرطان‌ های ایران مربوط به دستگاه گوارش است که متاسفانه این نوع از سرطان، سخت ترین نوع سرطان در درمان به شمار می رود. «سیدحسن قاضی زاده هاشمی» وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ایران بارها نسبت به افزایش سرطان در کشور و لزوم پیشگیری از آن هشدار داده است.

** سرطان معده؛ رکورد دار ابتلا
سرطان های دستگاه گوارش و در راس آن ها سرطان معده، گریبانگیر بیشترین مبتلایان به سرطان در ایران هستند. پس از سرطان معده، سرطان روده بزرگ شیوع بالایی در کشور دارد.
سرطان سینه نیز میان زنان ایرانی، بالاترین میزان را دارا است. پرواضح است شیوع این نوع از سرطان ها در ایران به نوع تغذیه و سلامت غذایی ایرانیان مربوط است.
بر پایه تازه ترین اطلاعات، شایع ‌ترین سرطان ‌ها در مردان به ترتیب سرطان معده، پروستات، مثانه و روده بزرگ و در زنان سرطان ‌های سینه، روده بزرگ، معده و خون است.
ابتلا به سرطان روده بزرگ نیز روند افزایشی را طی سال های گذشته تجربه کرده است. این در حالی است که درصد بالایی از این نوع سرطان در صورت تشخیص در مراحل نخست، قابل درمان خواهد بود.
استفاده از قرص های ضد بارداری، خودداری از شیردهی، ازدواج دیرهنگام و تعداد کم زایمان در هر زن نیز از دلایل افزایش سرطان پستان میان زنان ایرانی است.

** سبک نادرست زندگی؛ بلای جان ایرانیان
افزایش جمعیت، پیشرفت علم پزشکی در تشخیص سرطان و پیری جمعیت از اصلی ترین علل افزایش سرطان در ایران به شمار می روند.
پژوهشگران حوزه سرطان معتقدند که در ابتلا به سرطان سبک نادرست زندگی میان ایرانیان نقش پررنگی دارد. افزایش سن، وراثت، کم تحرکی، اضافه وزن، مصرف دخانیات، عادات غذایی نادرست، رژیم غذایی نادرست، مصرف پایین میوه و سبزی های تازه، استفاده از مواد غذایی منجمد، آماده و فرآوری شده و همچنین، آلودگی هوا از مهمترین دلایل ابتلای افراد به انواع سرطان به شمار می روند.
اگرچه سرطان، بیماری دوره پیری محسوب می شود اما شیوه زندگی و تغذیه افراد در طول عمرشان نقش مهمی در پیشگیری از این بیماری دارد.
به نظر می رسد اندکی تغییر در شیوه زندگی ایرانیان درصد قابل توجهی از ابتلا به سرطان پیشگیری خواهد کرد. مهمترین بخش این تغییر مربوط به نوع و شیوه تغذیه ایرانیان است.
برای نمونه، نوشیدن چای داغ یکی از عادت های نامناسب غذایی است که به فرهنگ غالب در برخی مناطق ایران تبدیل شده است.
بر پایه پژوهش صورت گرفته در شهرستان گنبد در استان گلستان، مشاهده شد که سرطان مری در این منطقه به دلیل رواج سنت نوشیدن چای داغ از شیوع بالایی برخوردار است.
همچنین عوامل دیگری چون تماس مستقیم با حیوانات، بی توجهی یا کم توجهی به بهداشت دهان و دندان و مصرف ماده مخدر تریاک مهمترین عوامل ابتلای مردم این منطقه به سرطان مری هستند. به نظر می رسد تنها با فرهنگ سازی در برخی زمینه ها می توان تا اندازه زیادی از رشد این نوع سرطان در این منطقه جلوگیری کرد.
مصرف سرسام آور قلیان که پای ثابت بسیاری از مهمانی ها شده است، نقش زیادی در ابتلای افراد به سرطان دستگاه گوارش دارد. براساس آمار ارایه شده از طرف مرکز تحقیقات سرطان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی علت 35 درصد سرطان ها در کشور ناشی از مصرف دخانیات است.
شیوه تغذیه نامناسب و جاگرفتن عادت های غذایی نامناسب در فرهنگ تغذیه ای ایرانیان نیز از دیگر عوامل مهم ابتلا به سرطان به شمار می رود که تنها با تغییرهای ساده ای می توان این بیماری را از میان خانواده های ایرانی دور کرد. مصرف بالای غذاهای سرخ شده و منجمد، استفاده فراوان از فست فود و سوسیس و کالباس، پخت طولانی غذاها، مصرف بالای پروتئین حیوانی، علاقه به مصرف غذاهای دودی و کبابی و در نهایت پرخوری از عادت های ناپسند مردم ایران در الگوی تغذیه ای است.
در این میان تنها با اندکی تغییر می توان بدن را تا درصد بالایی در برابر ابتلا به انواع سرطان حفظ کرد. گنجاندن میوه ها و سبزی های تازه، کاهش مصرف غذاهای فرآوری، سرخ شده و پرچرب، کنارگذاشتن مصرف غذاهای کبابی و کاهش زمان پخت غذا راهکارهای ساده ای است که در صورت اطلاع از آن می توان فرهنگ و الگوی تغذیه ای را به سمت سالم سازی پیش برد.
در این میان، افرادی نیز هستند که به دلایل ژنتیکی و دارا بودن سابقه خانوادگی میان بستگان درجه یک تا سه، ممکن است به این بیماری مبتلا شوند.

**سرطان؛ غول پوشالی
سرطان قابل درمان است. این جمله امید بخش در صورتی تحقق خواهد یافت که بیماری سرطان در مراحل اولیه شناسایی و درمان آن آغاز شود.
به اعتقاد بسیاری از پزشکان خود مراقبتی در گام نخست و انجام معاینه های دوره ای نقش مهمی در پیشگیری، کنترل و درمان این بیماری دارد. مبتلایان به سرطان باید افزون بر حفظ امید و نشاط، تفکر نادرست «درمان ناپذیر بودن سرطان» را از خود دوره کنند.
رشد علم پزشکی در حوزه سرطان شناسی درمان پذیر بودن انواع سرطان را به ارمغان آورده است. اکنون، با توجه به آمارها و هشدارهای پی در پی جامعه پزشکی نسبت به افزایش سرطان در کشور، زمان آن فرارسیده که الگوی زندگی و رژیم غذایی ایرانیان تغییر کند.
بدون شک اطلاع رسانی و افزایش آگاهی درباره راهکارهای ساده پیشگیری از ابتلا به سرطان، در کاهش این بیماری موثر خواهد بود. افزایش تحرک بدنی با گنجاندن ورزش روزانه، تغییر در الگوی تغذیه و انجام معاینه های دوره ای برای سنجش سلامت بهترین راهکارهای پیشگیری در ابتلا به سرطان هستند.