اهداف پشت پرده اردوغان از ایجاد تنش با ایران

 پایگاه آمریکایی المانیتور (Al Monitor) با انتشار گزارشی تحت عنوان "آیا تنش های ایران و ترکیه عمدی است؟" از اهداف پشت پرده مقامات ترک از ایجاد تنش با ایران سخن به میان آوره است.

در این گزارش می خوانیم: «برای چهارصد سال و از زمان عهدنامه قصر شیرین در سال 1639، ترکیه و ایران همزیستی کاملا مسالمت آمیزی داشته اند و اجازه نداده اند که منازعات سیاسی و رقابت منطقه ای، مناسبات اقتصادی دو کشور را تحت تاثیر قرار دهد.

ایران و ترکیه در طی سده های گذشته به این مهارت دست یافته بودند که حتی اگر در روابط خود تا مرز بحران پیش بروند اما از دروازه های بحران عبور نکنند؛ شاید تنش های سیاسی اخیر این مهارت را فرسوده باشد.

در عین حال به نظر می رسد برخی از خطاهای دیپلماتیک ترکیه، عمدی است. توهین های اخیر رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه و وزیر امور خارجه او به ایران، موجب وارد آمدن آسیب های جدی به روابط اقتصادی دو کشور شده است.

اردوغان هفته گذشته در بحرین ایران را متهم کرد که به دنبال تقسیم کردن عراق و سوریه بوسیله ملیت گرایی فارسی است. او با بیان اینکه در عراق همزمان، هم مجادله مذهبی و هم مجادله قومی وجود دارد گفت "در آنجا نیز ملیت گرایی فارس وجود دارد؛ همراه با این ملیت گرایی فارس، تجزیه طلبی نیز در آنجا موضوعیت دارد. باید جلوی اینها را بگیریم. شرایط یکسانی نیز در سوریه وجود دارد."

مولود چاوش اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه نیز ضمن متهم کردن ایران در کنفرانس مونیخ عنوان کرده است که " سیاست‌های طائفه‌گری ایران صلح را در بسیاری از کشورها با مشکل مواجه کرده است. ایران تلاش دارد که دو کشور شیعی در سوریه و عراق ایجاد کند و ایران با مداخله‌گری‌های خود ثبات را در یمن و بحرین و عربستان با چالش مواجه کرده است."

اما نکته مهم، رسیدن به درکی صحیح درباره پس زمینه تنش های آنکارا و تهران است. شکی نیست که ترکیه تلاش دارد کشوری را پیدا کند که به خاطر فاجعه سوریه و همچنین از بین رفتن نفوذ ترکیه در عراق، آن کشور را مورد سرزنش قرار دهد.

مقامات ترکیه سعی می کنند شرایط را اینگونه به تصویر بکشند که اگر دخالت ایران نبود، آن ها می توانستند موفق باشند. اما در واقع سه عامل بسیار مهم دیگر در میان است:

اول اینکه ترکیه بدنبال جذب پول کشورهای عربی حاشیه خلیج [فارس] است تا کمبود منابع مالی بازار خود را جبران نماید. آنکارا امیدوار است که با اتخاذ مواضع ضد ایرانی، روابط خود با کشورهای ضد شیعی مانند عربستان سعودی و برخی دیگر از کشورهای حاشیه خلیج [فارس] را بهبود بخشیده و از این طریق به منافع بیشتری دست یابد.

دوم اینکه ترکیه که به دنبال بازاری برای صنعت دفاعی خود است، دریافته است که کشورهای حوزه خلیج [فارس] هزینه های گزافی را برای خرید تجهیزات نظامی خرج می کنند و مغزهای متفکر سیاسی آنکارا تلاش می کنند تا با مبالغه درباره تهدید ایران، کشورهای حاشیه خلیج [فارس] را به خرید تسلیحات ترکیه ای تشویق کنند.

به گزارش جام نیوز، سومین عامل نیز تمایل ترکیه برای همکاری و مشارکت با دولت جدید آمریکا است؛ آنکارا تلاش می کند که از این فرصت به خوبی استفاده نماید. کشورهای خلیج [فارس] خوشحالند که پرزیدنت دونالد ترامپ بار دیگر ایران را هدف قرار داده است. این موضوعی است که اردوغان تحت نظر دارد.»