کلید روحانی در قفل گردشگری چرخید

روزنامه‌ی «دیلی‌تلگراف» ایران را جزو 20 مقصد برتر گردشگری جهان در سال 2014 میلادی اعلام کرد، این اتفاق در شرایطی رخ داده که وزارت خارجه‌ی بسیاری از کشورها هنوز ایران را از فهرست سیاه خود خارج نکرده‌اند؛ اما ظاهرا میل برای سفر به ایران فراتر از هشدارها و اخطارهای دولتمردان سیاسی رفته است.

روزنامه‌ انگلیسی دیلی‌تلگراف به روال هر سال، در گزارشی 20 مقصد برتر گردشگری جهان را معرفی کرده و در حرکتی غیرمنتظره ایران را در این فهرست و در کنار کشورهایی مانند چین، اسکاتلند‌، السالوادور‌، ایتالیا‌، فرانسه‌، آمریکا، زامبیا‌، اندونزی، گینه‌نو،‌ هند‌، استرالیا، نیوزلند، کانادا و ترکیه قرار داده است،‌ کشورهایی که در واقع جزو مقاصد محبوب گردشگران بوده‌اند.

این روزنامه در گزارش خود که در روزهای نخست سال جدید میلادی منتشر شد، راهبردهای رییس‌جمهور ایران برای افزایش چشمگیر درآمد از محل صنعت گردشگری و اقدام دولت در زمینه‌ی صدور ویزای فرودگاهی را عامل موثری در تبدیل ایران به مقصد جهانی در سال 2014 اعلام کرده است.

روزنامه‌ی «لس‌آنجلس تایمز» هم چند روز پیش در گزارشی از افزایش علاقه‌مندی گردشگران آمریکایی برای سفر به ایران خبر داد و کاهش تنش‌ها میان ایران و آمریکا را با وجود در پیش بودن راهی طولانی برای حل مسأله‌ هسته‌ای ایران، عاملی تأثیرگذار در افزایش ناگهانی این علاقه اعلام کرد.

این آمار و علاقه‌مندی، فقط در حد گزارش روزنامه‌های خارجی نیست، بلکه آژانس‌های گردشگری ایرانی هم از رشد 30 درصدی ورود گردشگران خارجی به ایران و تغییر نگاه در بازارهای دیگری مانند چین، ژاپن، اسپانیا و ایتالیا خبر داده‌اند. به گفته‌ی آن‌ها، تقاضای گردشگران خارجی برای سفر به ایران در چندماه گذشته به حدی افزایش یافته که در شهرهایی مانند اصفهان و یزد با کمبود هتل برای اقامت گردشگران مواجه شده‌ایم و بیشتر هتل‌ها تا اردیبهشت و خرداد سال 93 پر شده‌اند. این موضوع را بسیاری از گردشگران خارجی که به‌تنهایی و بدون خریدن تور از آژانس، به ایران سفر کرده‌اند و می‌خواهند در هتل‌های چهار یا پنج ستاره اقامت کنند نیز اذعان می‌کنند، آن‌ها می‌گویند در شهری مانند اصفهان به‌سختی می‌توانند در این هتل‌ها، اتاق خالی پیدا کنند.

ابراهیم پورفرج - رییس جامعه‌ی تورگردانان ایران - قرار گرفتن نام ایران در میان 20 مقصد برتر گردشگری در سال 2014 میلادی را اتفاق خوبی برای صنعت گردشگری کشور دانست و به خبرنگار ایسنا گفت: ما این شرایط را یک‌بار در گذشته هم تجربه کردیم؛ در زمان ریاست‌جمهوری آقای خاتمی و پس از مطرح شدن موضوع گفت‌وگوی تمدن‌ها. آن زمان هم هتل‌های ایران یک‌باره پر از گردشگر شدند. البته هنوز به تعداد گردشگران در آن دوره نرسیده‌ایم؛ اما در حال نزدیک شدن به آن شرایط هستیم و ظاهرا کلید آقای روحانی به قفل گردشگری افتاده است.

او تغییر و تحولات در دولت ایران و تبیین اهداف صلح‌آمیز رییس‌جمهور، در کنار پیگیری جدی برای حل موضوع هسته‌ای ایران در جهان و رفع تحریم‌ها را موثرترین عوامل در افزایش علاقه‌مندی گردشگران خارجی برای سفر به ایران دانست و اظهار کرد: این اتفاق‌ها باعث شده رسانه‌هایی که تا پیش از این از ناامنی در ایران می‌نوشتند حالا به مخاطبان‌شان توصیه کنند، ایران را برای سفر در سال 2014 انتخاب کنند.

وی در ادامه به اثرگذاری این تحولات در بازار گردشگری ایران اشاره کرد و گفت: تقاضا برای سفرهای اکوتوریستی به ایران دو برابر شده، شرکت‌های اروپایی برای راه‌اندازی قطار گردشگری به مقصد ایران، درخواست‌های جدی مطرح کرده‌اند و افزایش تعداد گردشگران اروپایی در این مدت به حدی بوده که بیشتر هتل‌ها، بویژه در شهرهای اصفهان، یزد و شیراز تا خردادماه سال آینده جای خالی ندارند.

البته پورفرج، ناامنی و درگیری در کشورهایی را مانند مصر، سوریه،‌ لبنان،‌ تونس و لیبی که تا پیش از این، از جمله مقاصد مهم فرهنگی گردشگران اروپایی بودند، در ارتقای جایگاه ایران در فهرست مقاصد برتر گردشگری جهان بی‌تأثیر ندانست و افزود: البته سال پیش هم این شرایط حاکم بود، یعنی درگیری‌ها در مصر، تونس و سوریه وجود داشت؛ اما گردشگران اروپایی و آمریکایی رغبتی برای سفر به ایران نشان نمی‌دادند. بنابراین تغییرات در دولت، عاملی اثرگذارتر در این جریان بوده است، گردشگران خارجی حالا نسبت به ایران احساس امنیت می‌کنند که برای آمدن تمایل زیاد نشان می‌دهند.

شرایط گردشگری ایران اکنون طوری است که شاید پیش‌بینی وقوع یک سونامی در گردشگری کشور بی‌راه نباشد. در چنین شرایطی این موضوع مطرح است که چطور می‌توان این جایگاه را حفظ کرد تا ایران به کشوری یک‌بار مصرف برای گردشگران خارجی تبدیل نشود؟ آیا همین که رتبه‌ای را در میان 20 مقصد برتر گردشگری جهان به‌دست آورده‌ایم برای صنعت گردشگری کافی است؟ در چنین شرایطی که آژانس‌ها از کمبود اقامتگاه مناسب برای گردشگران خارجی سخن می‌گویند چه سیاست‌های ضربتی را می‌توان اتخاذ کرد تا میل و علاقه در گردشگران پس زده نشود؟

رییس جامعه‌ی تورگردانان ایران معتقد است: وقتی گردشگر خارجی به کشوری سفر می‌کند به امکانات در اختیارش مانند هتل، حمل و نقل و خدمات پذیرایی و البته محدودیت‌ها توجه می‌کند، پس لازم است یک بازنگری اساسی روی اوضاع کنونی کشور داشته باشیم تا فرصت‌سوزی اتفاق نیفتد. این کاری نسیت که فقط از عهده‌ی آژانس گردشگری یا سازمان میراث فرهنگی و گردشگری برآید، باید عزم ملی برای آن داشته باشیم‌، حرفی که سال‌هاست زده می‌شود.

پورفرج تسهیل صدور ویزا را مهم‌ترین گام برای جذب گردشگران و حفظ بازار دانست و ادامه داد: قوانین موجود برای صدور ویزای ایران، در مقابل این حجم تقاضا برای سفر باید بازنگری شود. بسیاری از گردشگران به‌دلیل شرایط سخت صدور ویزا در سفارتخانه‌ها و کنسولگری‌های ایران و انگشت‌نگاری از آن‌ها، ترجیح می‌دهند ویزای فرودگاهی بگیرند، در حالی‌ که امکانات این بخش خیلی محدود است.

وی بیان کرد: ما این مشکلات را قبلا با نمایندگان وزارت خارجه مطرح و پیشنهاد کردیم که انگشت‌نگاری را در فرودگاه‌های بین‌المللی ایران و هنگام ورود گردشگر انجام دهند، کاری که در بسیاری از کشورها انجام می‌شود. معتقدیم انگشت‌نگاری از گردشگران در سفارتخانه‌های ایران، 100 درصد باعث کاهش تقاضا برای سفر به ایران می‌شود.

این تورگردان ادامه داد: حالا که اوضاع گردشگری ایران در حال تغییر است،‌ باید شبیه مقاصد برتر گردشگری رفتار کنیم، باید قبول کرد با داشتن یک کارمند در گیت ویزا در فرودگاه، به 100 تا 200 نفر در مدت کوتاهی نمی‌توان ویزا داد. لازم است وزارت خارجه این بخش را تقویت کند تا با چالش جدی مواجه نشویم.

پورفرج همچنین محدودیت زمانی اعتبار ویزای فرودگاهی را عامل انصراف دادن برخی گردشگران برای گرفتن ویزای ایران ارزیابی کرد و گفت: برخی گردشگران به‌خاطر مشکل انگشت‌نگاری می‌خواهند ویزای فرودگاهی بگیرند؛‌ اما اعتبار این ویزا دو هفته است و قابل تمدید هم نیست. اگر واقعا قصد داریم شرایط ورود گردشگران خارجی تسهیل و درآمدی به کشور وارد شود باید این قوانین را آسان‌تر کنیم.

او محدودیت‌های ترافیکی برای وسایل نقیله‌ی گردشگران را از دیگر معضلات گردشگری دانست و تأکید کرد: رفع این مشکل به همکاری نیروی انتظامی و پلیس راهور، بویژه در شهرهای گردشگری مانند اصفهان و شیراز نیاز دارد، در کشوری مانند ایتالیا گردشگران با همان اتوبوس خود تا نزدیکی سایت‌های تاریخی می‌روند و هیچ محدودیتی هم ندارند،. ضمن‌ این‌که جایگاهی برای توقف وسایل نقلیه‌ی گردشگران در نظر گرفته شده است تا به سایت‌های تاریخی آسیبی وارد نشود؛ ولی در ایران، اتوبوس گردشگران حتی نمی‌تواند به داخل شهر وارد شود.

رییس جامعه‌ تورگردانان ایران در این‌باره که با توجه به کمبود زیرساخت و افزایش ناگهانی علاقه برای سفر به ایران،‌ چگونه می‌توان مشکلاتی مثل کمبود اقامتگاه را به‌شکل ضربتی حل کرد؟ گفت: شهرداری‌ها، وزارت کشور و استانداری‌ها باید به سرمایه‌گذاران کمک کنند تا پروژه‌هایی مانند هتل‌های نیمه‌کاره سریع‌تر تکمیل شوند. در شهری مثل اصفهان که با معضل جدی برای اقامت گردشگر مواجه است، می‌توان کمک کرد تا مانند شهر یزد، خانه‌های تاریخی به محلی مناسب برای اقامت تبدیل شوند، طی کردن این راه بدون کمک بانک‌ها امکان‌پذیر نیست. همچنین باید از سنگ‌اندازی‌ها جلوگیری کرد.

پورفرج در ادامه اظهار کرد: ما اصلا یک شرکت حمل و نقل مناسب برای گردشگری نداریم،‌ به رییس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری پیشنهاد دادیم کمک کند تا چنین شرکتی را راه بیندازیم. ماشین‌هایی که ما اکنون برای جابه‌جایی گردشگران استفاده می‌کنیم همان‌هایی است که مسافران عادی را از پایانه‌ها منتقل می‌کنند،‌ ما به رانندگانی آموزش‌دیده و تاحدی مسلط به زبان خارجی نیاز داریم.

او تأکید کرد: نباید خیال‌مان راحت باشد که جایگاهی بین مقاصد برتر سال 2014 به‌دست آورده‌ایم، بلکه باید همکاری ملی داشته باشیم تا این مشکلات حل شود و بازداری کنیم تا به کشوری یک‌بار مصرف برای گردشگران خارجی تبدیل نشویم.