گونه‌های مختلفی از موش‌ها در دنیا وجود دارند، اما آن نوع که خدمات زیادی به تحقیقات بشری داشته، قطعا قابل تقدیر است؛ نوعی موش که به جای ما دچار استرس شدید شده و اثر استرس را روی مغز نشان داده است.
گونه‌های مختلفی از موش‌ها در دنیا وجود دارند، اما آن نوع که خدمات زیادی به تحقیقات بشری داشته، قطعا قابل تقدیر است؛ نوعی موش که به جای ما دچار استرس شدید شده و اثر استرس را روی مغز نشان داده است.فکر می‌کنید، موش‌ها چگونه دچار استرس می‌شوند؟ دانشمندان، موش‌ها را روی یک صفحه می‌گذارند و شوک الکتریکی خفیفی به کف پایشان وارد می‌کنند. از آنجا که موش نمی‌داند کی و چه زمانی شوک وارد می‌شود، دچار استرس می‌شود. در واقع ترس و درد ناشی از کنترل نکردن شرایط است که موش را دچار استرس می‌کند. اثر استرس روی مغز موش‌ها بررسی شده و نتایج نشان می‌دهد این اثرات کاملا شبیه اثراتی است که استرس بر مغز انسان‌ها می‌گذارد.
بررسی‌ها نشان داده است، هر استرسی که تجربه می‌کنیم، می‌تواند اثر بلند مدتی روی مغز ما بگذارد و ساختارهای خاص مغز و عملکرد نواحی خاص آن را دچار تغییر کند. برای این که موش‌ها دچار استرس شوند، آنها را به مدت ۴۰ دقیقه و در فواصل نامرتب با شوک الکتریکی دچار تحریک می‌کنند. این کار باعث می‌شود، هورمونی به نام کورتیکسترون در مغز آزاد شود. آزاد شدن کورتیکسترون روی بخش پیش پیشانی مغز اثر می‌گذارد؛ یعنی درست جایی که کمک می‌کند تا ما بتوانیم بطور منطقی فکر کنیم یا تصمیمی بگیریم. هورمون کورتیکسترون باعث می‌شود تا ماده‌ای به اسم گلوتامات آزاد شود. گلوتامات ماده‌ای تحریک کننده است، یعنی باعث تشدید فعالیت نورون‌ها در زمان حضورش می‌شود. این ماده تا ۲۴ ساعت پس از استرس نیز در مغز باقی می‌ماند و این یعنی فعالیت بیشتر و بیشتر نورون‌ها.
فعالیت طولانی مدت نورون‌ها بر اثر این ماده، باعث ضعف و مرگ آنها شده و همین عامل به تغییر در ساختارهای مغز و عملکرد مناطق خاص مغز منجر می‌شود. در شرایط عادی پس از ۲۴ ساعت مقدار گلوتامات به سطح نرمال خود برمی‌گردد شرایط عادی مثل یک استرس کوتاه مدت ۴۰ دقیقه‌ای. حالا به استرس‌های طولانی‌مدتی فکر کنید که در زندگی تجربه می‌کنیم؛ استرس کنکور، طلاق، تنهایی و جدایی از والدین. اثر بلندمدت آنها در مغز و بخصوص بخش پیش پیشانی مغز را با همین بررسی ۴۰ دقیقه‌ای روی موش‌ها می‌توان برآورد کرد. جزئیات بیشتر این پژوهش در نشریۀ nature منتشر شده است.
ارسال نظر
