بانک ها و تحولات روزافزون در حوزه فناوریهای مالی

 تحولات روز افزون در حوزه تکنولوژی و سرعت رشد در این عرصه به همراه افزایش سطح تحت پوشش اینترنت و فراگیر شدن شبکه های اجتماعی نه تنها ابعاد ارتباطی و اجتماعی جوامع را دچار تحول کرده است، بلکه همۀ  جنبه های اقتصادی را نیز متأثر نموده؛ از جمله نظام بانکی که در این مقوله نه تنها نمی تواند بي تفاوت باشد بلکه ضرورت دارد تلاش کند خود را با تغییرات روز افزون این حوزه هماهنگ و طرحی برای تعامل با آثار این تحولات و پدیده های ناشی از آن داشته باشد.

 آنچنانکه گفته می شود با اختصاص یک بند از نظام تأمین مالی دانش بنیان که در حال تدوین و تقدیم به دولت است، بانک مرکزی مسئول تدوین دستورالعمل برای فعالیت این پدیده هاي مالي می شود.

فین تک (Fin tech) یا فناوریهای مالی Financial   technology به شرکتهائی اطلاق میشود که می خواهند با کاربرد تکنولوژی و فناوریهای نوین خدمات مالی را با کارائی بیشتر و ارزشمندتر ارائه نمایند.

برای درک درست از این پدیده و تعریف آن ابتداً تعریفی از عناصر تشکیل دهندۀ آن تکنولوژی و مفاهیم مالی باید داشت و چنانچه بخواهیم به صورت مختصر این دو مفهوم را تعریف نمائیم باید بگوئیم حوزه مالی به مدیریت پول1، ترکیب بهینه دارائی و بدهی و سرمایه گذاری2 توجه دارد و تکنولوژی را نیز می توان مجموعه ای از تکنیکها، فرآیندها و روشهای فنی برای ایجاد , تولید وارایه محصولات و خدمات دانست، از این جهت فین تک با ترکیب دانش مالی و تکنولوژی هدفی جز خلق راه حل هایی جدید و توجه به فرایندهای کارا و تعریف مدلهای نوین کسب و کار به منظور بهره مندی از ظرفیت تکنولوژی در حوزه مالی ندارد و شايد به همین دلیل است که فین تک ها در حوزه بانکداری3، مدیریت ثروت ,4پرداخت5   و بیمه بیشتر قابل ملاحظه هستند.

شرکتهای فناوری مالی6 خدمات خود را به انواع مشتریان ارایه می نمایند که از آن جمله می توان به ارایه خدمات به مؤسسات مالی به عنوان یکی از حوزه های اصلی فعالیتشان اشاره نمود. همچنین ارائه خدمات به صورت مستقیم به مشتریان نیز یکی از اهداف تعریف شده آنها می باشد.
تعریف فرصتهای کسب و کار، تلفیق تکنولوژِیهای مورد نیاز برای ارائه خدمات کاراتر، طراحی مدلهای عملیاتی و چگونگی ورود به بازار از الزاماتی است که فین تک ها با آن مواجه هستند و پس از آن  عوامل  محدود کننده بیرونی مورد توجه قرار می گیرد که در این بخش می توان به سیاستهای حاکم بر حوزه کسب و کار اشاره نمود که اثر مستقیم بر فعالیت فین تک ها دارد.

با یک مطالعه مختصر می توان دریافت در کشورهای پیشرفته سرمایه گذاریهای گسترده ای برای بهره برداری از فرصتهای ایجاد شده توسط فین تک ها در حال انجام است و این نشان از آشنائی آنان با مزیت ها و نقش مهم و مفید این پدیده های مالی است.

فین تک ها رقابت پذیری اقتصاد مالی و بهبود عملکرد سیستم مالی را   فراهم می آورند و باعث کوتاه شدن زمان نوآوری و ارائه آن به بازار می شوند، در حوزه مالی شفافیت ایجاد نموده، و ریسک ها را کاهش می دهند و موجب بهبود دسترسی مشتریان به خدمات مالی شده و هزینه ها را کاهش و سرعت را افزایش می دهند.

فین تک ها برای فعالیت با مشکلات بسیاری نیز مواجه اند و این مشکلات عمدتاً ناشی از محدودیتهای است که توسط دولتها و سایر بازیگران ذی نفوذ ایجاد و تقویت می شود، توانائی فین تک ها در عرضه بدون محدودیت خدمات مالی و شاید خلق پول7 علت اعمال محدودیتهای قانونی در این حوزه است لذا محدودیتها ناشی از احتیاط هائی است که معقول هم به نظر می رسند و غالباً ناشی از قوانین و مقررات، احتیاط های موجود در صنعت، رقابت برای کسب سهم بازار، اعمال نفوذ بانکها و مؤسسات مالی و اعتباری و مسائل ناشی از تأمین نیروهای انسانی متخصص می باشد.

درحال حاضر در کشور قوانین خاصی برای فعالیت فین تک ها تعریف نشده است به همین دلیل ایجاد و توسعه فعالیت توسط این گونه شرکتها خالی از اشکال و ریسک عدم امکان فعالیت نيست اما باید توجه نمود این پدیده های مالی در حال رشد و تکثیر هستند و با خود فرصتها و مزیتهای فراوانی را ایجاد می نمایند،در بسیاری از نقاط دنیا پذیرفته شده اند و مسیرهای قانونی برای فعالیت آنها مشخص و نحوی تعامل با آنها، در حال تغییر دادن بسیاری از روندهای قدیمی است.

تغییرات انفجاری تکنولوژِیکی، ظهور استارت آپ ها8و اقبال بسیار زیادی که به پدیده های مالی حاصل از ادغام آنها با بخش مالی بوجود آمده، در کنار انتقادات بسیار زیاد به نحوه فعالیت بانکها و لزوم بهره گیری هرچه بیشتر از مزیت های ایجاد شده در سیستم بانکی کشور، به نظر می رسد شاهد آغاز تحولاتی مثبت خواهیم بود و بدون شک نباید از چالش هائی که به دنبال خواهد داشت غافل بود.

علی ایحال با توجه به اهميت موضوع به نظر می رسد با مطالعه و تحقیق بیشتر امکان طراحی "مدلی جامع برای تعامل شرکتهای فناوری مالی (Fin tech) با بانکها و موسسات اعتباری در صنعت بانکداری ایران" وجود دارد.

لذا بررسی بیشتر موجب: شناسائی مقررات محدود کننده ،تدوين قوانین جدید مورد نیاز، مشخص كردن  دلایل محدودیت های موجود در بانک مرکزی ، تبيين محدودیتهای تکنولوژیکی در داخل وفراهم آوردن  زمینه آ مادگی  هر چه بيشتر  سیستم بانکی برای شناسائی اشکال مختلف تعامل با شرکتهای فناوری مالی  گردد .  شناسائی اشکال تعامل و تأثیر آن بر بوم مدل کسب و کار بانکها و مؤسسات اعتباری می تواند  در مقایسه با بوم مدل کسب و کار شرکتهای فناوری مالی  (Fin tech)  نیز مورد بهره برداری قراربگیرد.

سیامک دولتی