آتش‌نشانی پایتخت تا چه میزان پوشش‌دهنده واقعیت‌های عملی و میدانی كلانشهری چون تهران است؟ تا چه مقدار از كمبود امكانات و تجهیزات بهروز و پرسنل لازم رنج می‌برد و چه كسانی در سال‌های اخیر در زمینه بودجه و خرید تجهیزات و استخدام نیرو اهمال داشته‌اند؟
الیاس حضرتی - نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی - در روزنامه «اعتماد» نوشت: در روزهای تلخ حادثه پلاسكو، من در غم بی‌همانند مادر خود به سوگ نشسته بودم و این اندوه فراق آن پناه همیشگی‌ام، توان و امكان حضور و ابراز نظر درباره فاجعه پلاسكو را از بنده به عنوان نماینده مردم شریف تهران گرفت.امیدواریم كه جانفشانی آن قهرمانان و مصیبت بزرگ دیگر جان‌باختگان حادثه، سبب درس عبرتی لازم و مهم برای همه ما شود و بجاست كه با تقدیر از پیام پدرانه رهبر معظم انقلاب در تجلیل از فداكاری آتش‌نشانان مؤمن، شجاع، بااخلاص و كم‌ادعا، پیشنهاد تقدیم «نشان افتخار» به شهدای آتش‌نشان ساختمان پلاسكو را ارائه می‌كنم.
از امروز پس از تشییع این قهرمانان، تمام ما باید بكوشیم این جان‌های به ناحق گرفته شده، پایمال نشده و سنگ‌بنای تغییرهای بزرگی شوند. در حقیقت كار مسئولان و نمایندگان مردم از امروز و پس از مراسم تشییع تازه آغاز می‌شود. گام نخست، همراهی و همدردی كامل با خانواده آتش‌نشانان و دیگر قربانیان حادثه است. مسئولان باید بر خود وظیفه بدانند كه اندوه و كاستی‌های عاطفی و روانی و مالی آنها را فراموش نكرده و از ارایه تسهیلات لازم در بازسازی روانی و اقتصادی خانواده‌های بلادیده دریغ نكنند. همین وظیفه را با توجه به اشتغال نابوده‌شده بیش از سه هزار نفر در حادثه پلاسكو داریم.
بی‌تردید سرمایه بخشی از چرخه اقتصادی كشور اكنون از میان رفته، چند هزار تن در آستانه عید باستانی ایرانیان بر خاكستر نشسته‌اند و لازم است كه برای تخصیص بودجه‌های كمكی و دستگیری از آنها اقدام جدی شود. در این زمینه فراكسیون امید و نمایندگان استان تهران از هیچ كمكی فروگذار نخواهند بود. به جز این وظیفه‌ها، البته باید در جهت كارهای مهم عمقی در زمینه شناخت دلیل‌های این حادثه و پیشگیری از حوادث مشابه گام‌های جدی برداشت. به همین دلیل دستور رئیس‌جمهور «تشكیل هیات ویژه گزارش ملی بررسی حادثه پلاسكو» و همچنین تلاش برادران اصلاح‌طلبان‌مان در شورا در جهت تشكیل یك كمیته حقیقت‌یاب در زمینه ریشه‌یابی حادثه را بسیار مغتنم دانسته و لازم است كه مجلس نیز هر چه زودتر با حمایت از تشكیل این كمیته‌ها، خواستار برداشتن هرگونه مانع در راه بررسی علمی و كارشناسی و فنی حادثه پلاسكو شود.
مهم‌ترین مساله در زمینه شناخت دلیل‌های واقعی این حادثه و پیامدهای آن، سدراه‌های معمول سیستم بروكراتیك كشور و نهادهای مرتبط، پنهان‌سازی مدارك و ایجاد شبهه با انگیزه‌های سیاسی در مسیر كار كمیته‌های اینچنینی است و به همین دلیل تمامی اعضای كمیته تشكیل‌شده به دستور رییس‌جمهور و كمیته‌های احتمالی دیگر باید مجلس را حریم امن خود دانسته و هرگونه كارشكنی در مسیر رسیدن به حقیقت را با نمایندگان مردم در میان بگذارند.
هم‌اكنون مهم‌ترین پرسش‌های مطرح و لازم كه باید در پاسخگویی دقیق و درست به آنها نهایت اهتمام بدون هرگونه رعایت مصلحت‌های سیاسی را داشت، این پرسش‌ها را می‌توان در چند ردیف گنجاند:
نخست؛ علت ناكامی آتش‌نشانان در زمینه مهار آتش در ساعت‌های اولیه حادثه چه بود؟ مشكل از فقر امكانات موجود آنها بوده است یا توان عملیاتی و راهبری میدان یا فقدان آموزش‌ها و تجربه‌های آموزشی و مانورهای تطبیق شرایط؟
دوم؛ آتش‌نشانی پایتخت تا چه میزان پوشش‌دهنده واقعیت‌های عملی و میدانی كلانشهری چون تهران است؟ تا چه مقدار از كمبود امكانات و تجهیزات بهروز و پرسنل لازم رنج می‌برد و چه كسانی در سال‌های اخیر در زمینه بودجه و خرید تجهیزات و استخدام نیرو اهمال داشته‌اند؟
سوم؛ نخستین اولویت‌های ایمن‌سازی شهر تهران چیست و چه‌مقدار بودجه نیاز دارد و درآمدهای شهر در كدام محل‌ها تا به امروز خرج شده است؟ همچنین اینكه قوانین نظام مهندسی چه میزان اجرایی شده است و بازرسی و مقابله با فعالیت‌های ساختمان‌های فرسوده چه میزان انجام گرفته است؟
چهارم؛ واكنش مدیریت شهری تهران، پیش و پس از حادثه پلاسكو چگونه ارزیابی می‌شود؟
پنجم؛ آیا پیامدهای آتش‌سوزی پلاسكو از جمله فروریختن ساختمان و زیر آوار ماندن گروهی از آتش‌نشانان و شهروندان قابل پیشگیری بود؟ مقصران در افزایش هنگفت خسارت‌های آتش‌سوزی ساختمان پلاسكو چه كسانی بوده‌اند؟
ششم؛ مدیریت بحران و صداوسیما نقش موثری در كنترل هیجانات و التهابات داشتند یا به فضای شایعه دامن زدند؟
هفتم؛ نقشه راه گام به گام ایمن‌سازی تهران براساس نیازهای شهری، مقاوم‌سازی و تجهیز ساختمان‌ها، بازسازی آتش‌نشانی، آموزش شهروندی و... چگونه باید تدوین شود؟
هشتم؛ برای آینده و پیشگیری از چنین حوادثی چه توصیه‌های علمی و عملی و كاربردی می‌توان داشت؟
روشن است كه تدوین یك گزارش ملی جامع با در نظر گرفتن این پرسش‌های اصلی و برخی ابهام‌ها و پرسش‌های دیگر احتمالی، نخستین گام بلند عبرت گرفتن ما از حادثه پلاسكو‌ست. در تدوین این گزارش ملی و همه‌جانبه، بی‌تردید باید از مصلحت‌انگاری‌های سیاسی، باندی و جناحی پرهیز شود و زبان علمی و كاربردی جایگزین هرگونه آرایه‌های ادبی غیرلازم شود. تعیین مقصران حادثه و میزان مسئولیت آنها در بروز فاجعه بدون هیچ‌گونه حب و بغض سیاسی و ارجاع آن به مراجع قضایی برای برخورد جدی با عاملان ایجاد و تشدید بحران، از مهم‌ترین موردهای انتظار عمومی است و یك پیام روشن به دیگر مسئولان و متولیان كه كوتاهی و قصورهایی كه در نهایت به چنین فاجعه‌هایی ختم می‌شود، از این پس از سوی ساخت سیاسی و جامعه تحمل نخواهد شد.
البته برای تدوین چنین گزارشی، از تمامی نخبگان و مسئولان و احزاب و گروه‌ها نیز انتظار می‌رود تا از تسویه حساب‌های سیاسی بر سر این فاجعه ملی خودداری كنند تا در فضایی مثبت و بهینه بتوان به یك نتیجه درست رسید. اوج چنین برخوردهای اشتباهی را در ماجرای تصادف قطارها شاهد بودیم كه برخی بر موج احساسات سوار شدند و با وجود برخورد مسئولانه دولت، در نهایت یكی از بهترین مدیران بدنه دولت، مدیرعامل راه‌آهن وادار به استعفا شد. باید از اینچنین برخوردهای سیاسی كه نتیجه‌ای جز ناامیدی و ایجاد هراس و دلهره و گرفتن شجاعت از مدیران توانا ندارد هم در حادثه پلاسكو و هم خدای ناكرده در حوادث آینده اجتناب كنیم تا رویدادهای اجتماعی موردتوجه مردم به موضوع مناقشه سیاسی این جناح و آن جناح تبدیل نشوند.
به نظر می‌آید افزون بر اینها، باید برای ارتقای «مسئولیت اجتماعی» شهروندان نیز كاری كرد و از واكنش همه‌گیر مردمی به حادثه پلاسكو برای ایجاد یك كمپین اجتماعی جهت تجهیز ساختمان‌ها به وسایل اطفای حریق، آموزش الزامی در برخوردها با آتش‌سوزی، زلزله و... هزینه برای بالا بردن ایمنی ساختمان‌های فرسوده و... بهره برد.
اگر از حادثه پلاسكو درس عبرت بگیریم و از مسئول تا شهروند دست به دست هم دهیم تا ضریب امنیت اجتماعی خود را افزایش دهیم، آن‌هنگام در سالگرد عروج شهدای قهرمان آتش‌نشانی می‌توان گفت كه ایران به‌راستی تكان خورد.
ارسال نظر
