در نوشته‌های آیت‌ا...هاشمی موضوعاتی وجود دارد که می‌تواند برای مردم و مسئولان، بسیار ارزشمند باشد. واقعا نظرات او برای هر کشوری، کلید است. مشخص نیست چرا عده‌ای نمی‌خواستند این نظرات در کشور مورد استفاده قرار بگیرد.
دی ماه امسال، خبر فوت شخصیتی منتشر شد که ملت ایران را در غم و اندوه فرو برد. خبری که حتی منتقدان و مخالفان این شخصیت را شوکه کرد. آیت‌ا...هاشمی که این سال‌ها مورد حمله بسیاری از تندروها قرار گرفته بود، در کنار یار همیشگی اش یعنی حضرت امام (ره) آرام گرفت. به بهانه بررسی آنچه بر آیت‌ا...هاشمی گذشت، سید فاضل موسوی، نماینده ادوار مجلس، با «آرمان» به گفت‌وگو پرداخت. وی معتقد است‌هاشمی با رفتار پدرانه‌ای که با تندروها داشت، بسیاری از آنها را به مسیر اعتدال و اصلاح آورد. البته در این مسیر بسیار صدمه خورد اما سعی کرد به نظام لطمه‌ای وارد نشود. متن کامل این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید.نقطه شروع حرکت انقلابی و جهادی مرحوم آیت‌ا...هاشمی کجا بود؟
آیت‌ا...هاشمی رفسنجانی در سن ۱۴ سالگی به حوزه علمیه می‌رود و به صورت جدی، شاگرد بعضی از بزرگ‌ترین اساتید و علمای جهان تشیع می‌شود. از همان سن به صورت مستقیم و غیر مستقیم زیر نظر آیت‌ا... منتظری درس می‌خواند. آیت‌ا... منتظری یکی از ستون‌های ما در فقه بودند و آقای‌هاشمی را رشد می‌دهند. پس از ۱۰ سال آقای‌هاشمی به یک اجتهاد قابل قبول می‌رسد. او فردی تیزهوش و همچنین علاقه‌مند به سیره پیامبر و امام علی (ع) بود. در زمان پیش از پیروزی انقلاب اسلامی او به تلاطم می‌افتد که در آن عصر خفقان، اقدامات مثبتی را در کشور صورت دهد. چند سال قبل از قیام امام خمینی(ره)، آیت‌ا...هاشمی با شخصیت، نظر و افکار بنیانگذار انقلاب اسلامی آشنا می‌شود. آیت‌ا...هاشمی در آن مقطع بسیار جوان بود و از همان سن و سال در حرکات و اعتراضات امام(ره) شرکت می‌کرد. زمانی که امام (ره) زندانی و حتی تبعید می‌شود، مردم آن‌طور که باید و شاید از او حمایت نمی‌کنند. به غیر از عده‌ای که در قم و تبریز و تهران دست به اعتراض زدند، سایر اقشار مردم با نهضت همراه نشدند که همین موضوع نشان می‌داد هنوز آن آگاهی لازم برای ایجاد یک قیام و انقلاب بزرگ، در مردم به وجود نیامده بود. آیت‌ا...هاشمی در همین کش‌وقوس‌ها بود که به همراه دیگر همسنگرهای امام از جمله آیات منتظری، زنجانی، بهشتی و مطهری درصدد بالا بردن آگاهی مردم برمی‌آید تا از این طریق، مردم را در مسیر انقلاب با امام همراه کند. در نهایت هم که انقلاب به وقوع پیوست، همگان مشاهده کردند که تلاش این بزرگان به ویژه آیت‌ا...هاشمی نتیجه‌بخش بوده است. رهبر و امام یک انقلاب در تبعید بود اما انقلاب با سرعت مسیر حرکت خود را طی کرد که همین موضوع نشان می‌دهد تلاش افرادی که کمک حال امام در این انقلاب بودند، ثمربخش بوده است.
بسیاری از بزرگان در آن مقطع همراه امام بودند، آیت‌ا...هاشمی نقشی مجزا از سایرین داشت؟
یکی از اقدامات جدی آقای‌هاشمی مطالعه درباره امیرکبیر بود که کتابی را هم در این‌باره به رشته تحریر درآورد. با مطالعه این کتاب متوجه می‌شویم شخصیتی که نویسنده این کتاب است، در فکر یک حکومت ایده‌آل برای مردم در حوزه دین بوده و شاکله اصلی یک حکومت منطقی و ایده‌آل را مطرح می‌کند. بعد از نوشتن این کتاب، ایشان به کشورهای توسعه یافته جهان از ژاپن تا آمریکا سفر می‌کند تا دریابد چه موضوعی باعث شده این کشورها پیشرفت کنند ولی ایران هنوز به این سطح نرسیده است. آیت‌ا...هاشمی در دوران شاه سعی در نجات مردم و کشور داشت که در این مسیر اقدام به مبارزه با رژیم پهلوی می‌کند، زندانی می‌شود و شکنجه‌ها را تحمل می‌کند اما با این وجود آیت‌ا...هاشمی دست از مبارزه نمی‌کشد. مرحوم‌هاشمی تلاش می‌کند تا روحانیون اهل تفکر و مبارزه را گرد هم بیاورد. آقای‌هاشمی تبدیل به یکی از افراد موثر در مبارزه با رژیم پهلوی می‌شود. حمایت‌های مالی او به مبارزه و به خانواده شهدای انقلاب، کمک بسزایی در شکل‌گیری انقلاب می‌کند. وقتی انقلاب دست یافتنی‌تر و پیروزی نزدیک می‌شود، از زندان آزاد می‌شود و به عنوان یکی از اصلی ترین مهره‌ها در تشکیل شورای انقلاب نقش ایفا می‌کند.
به چه دلیل بود که از همان ابتدای انقلاب، عده‌ای به دنبال تخریب آیت‌ا...هاشمی برآمدند؟
دلیلش واضح است. آیت‌ا...هاشمی در مقاطع مهم مانند به رای گذاشتن جمهوری اسلامی، تشکیل دولت موقت و مجلس خبرگان قانون اساسی کمک شایانی به انقلاب می‌کند. امام خمینی (ره) نیز همیشه حامی او بود. آیت‌ا...هاشمی همواره نوک پیکان حرکت انقلاب اسلامی است. بعد از ترور آیت‌ا... مطهری، سعی می‌کنند که آیت‌ا...هاشمی را هم ترور کنند که خوشبختانه ناکام می‌مانند. دشمنان کشور بارها تلاش کردند که او را حذف کنند. یک مرتبه هم اقدام به بمب‌گذاری می‌کنند که به لطف الهی موفق نمی‌شوند. بعد از آن، سعی می‌کنند با ایجاد شکاف بین او و دیگران،هاشمی را تخریب کنند. از همان روزها بود که تهمت‌ها علیه‌هاشمی آغاز شد. همه اینها نشان می‌دهد که آیت‌ا...هاشمی قوه عاقله و تشکیلاتی جمهوری اسلامی بود که این هجمه‌ها علیه او به راه افتاده بود. همه گروه‌هایی که به دنبال تخریب آقای‌هاشمی بودند بعدها مانع رشد کشور شدند. مثلا تشکیلات مسعود رجوی که تلاش بسیاری برای ترور‌هاشمی داشت، دیدیم که علیه کشور چه کرد و تمام تلاش خود را در جهت جلوگیری از رشد و توسعه ایران به کارگرفت، بنابراین این مولفه‌ها نشان می‌دهد که‌هاشمی ایران را در مسیر رشد قرار می‌داده است.
در دوران انقلاب و پس از آن بسیاری از بزرگان درکشور حضور داشتند اما امام خمینی نظر مثبت تری به آیت‌ا...هاشمی داشت. رمز این پیوند چه بود؟
آیت‌ا...هاشمی جزو جوان‌ترین اعضای جامعه روحانیت مبارز بود. او به عضویت مجلس خبرگان هم در می‌آید؛ امام او را فرمانده جنگ می‌کند و همزمان، رئیس مجلس می‌شود. بعد از اینکه بنی‌صدرایران را ترک کرد، افراد زیادی برای تصدی این امور در کشور وجود داشتند اما امام (ره)،هاشمی را به عنوان فرمانده جنگ معرفی می‌کند و او به‌طور همزمان ریاست مجلس را نیز عهده‌دار می‌شود. این موارد نشان دهنده آن است که امام (ره) برای رد کردن بحران‌هایی که در مسیر نظام و انقلاب بود، بسیار بر آیت‌ا...هاشمی حساب می‌کرد. وقتی تاریخ آن دوران را بررسی می‌کنیم به این نکته می‌رسیم که‌هاشمی در آن دوران به عنوان یک شخصیت گره‌گشا همواره یار و یاور امام خمینی(ره) و انقلاب بود. بعد از جنگ نیز آقای‌هاشمی که در تکاپوی سازندگی کشور و رشد آن بود، مسئولیت خطیر ریاست جمهوری را به دوش می‌کشد.هاشمی، سیمرغ جمهوری اسلامی بود. اگر برنامه‌ای که برای سازندگی ایران در ذهن‌هاشمی بود اجرایی می‌شد، اکنون ایران یک الگو برای همه کشورهای منطقه و دنیا بود. او در دوران ریاست جمهوری با برقراری ارتباط عقلانی و مناسب با دنیا، موفق شد مسیر سازندگی را در کشور پیش بگیرد. ایران در دوران جنگ میلیاردها تومان خسارت دیده و کشوری بود که انقلاب کرده بود و مشکلات زیادی پیش رو داشت. در همین بحبوحه کشور درگیر هشت سال جنگ با عراق و به نوعی با کل قدرت‌های جهانی شد که این وضعیت خسارات فراوانی را به کشور وارد کرده بود اما باز هم آیت‌ا...هاشمی بود که بعد از فرماندهی جنگ، وظیفه سازندگی را به دوش کشید. این وظیفه خطیر، بار سنگینی بود که هر کسی ظرفیت تحمل آن را نداشت و البته هرکسی هم حاضر نبود چنین مسئولیتی را قبول کند. مرحوم آیت‌ا...هاشمی مثل سیمرغ شاهنامه بود که هرجا خطری پدیدار می‌شد، می‌رفت تا مشکل را حل کند. یادمان نرود آیت‌ا...هاشمی تمام سعی خود را برای رد کردن موانع به کار گرفت، البته در همین دوران هم نامهربانی‌هایی علیه او از سوی عده‌ای انجام شد.
موج انتقاداتی که علیه آیت‌ا...هاشمی در دوران ریاست جمهوری به راه افتاد، از کجا ناشی می‌شد؟
اینکه آیت‌ا...هاشمی را زیر آماج حمله‌های خود بگیرند از همان دوران ترور شروع شد. بعد از اینکه او به ریاست جمهوری رسید نیز سعی کرد با مدیریت اقتصادی، تولید را در کشور بالا ببرد. دستگاه‌های تولیدی را به کشور وارد کرد، بنگاه‌های اقتصادی را به راه انداخت و از شیوه‌های مبادلاتی نوین اقتصادی در جهت شکوفا شدن صنعت کشور سود برد. در همین حین عده‌ای که بیرون از گود نشسته بودند توپخانه‌های تخریب خود را علیه‌هاشمی روشن کردند و او را زیر موج انتقادات خود گرفتند. مرحوم‌هاشمی بعد از دوران ریاست جمهوری، ادامه مسیر سازندگی و رشد کشور را جز با اصلاح و اعتدال ممکن ندانست و به همین دلیل از گفتمان اصلاحات حمایت کرد. در سال ۹۲ حامی جریان اعتدالی آقای روحانی شد و در تمام این مدت نیز مخالفان، پروژه تخریب‌هاشمی را ادامه دادند. هیچ‌کس در جمهوری اسلامی مظلوم‌تر از‌هاشمی نبود. او قدرت اینکه با این ناجوانمردی‌ها مقابله کند را داشت اما به خاطر تعهد و بزرگ‌منشی که داشت این موضوعات را نادیده گرفت. اجازه داد که خودش آسیب ببیند اما به کشور و مردم آسیبی نرسد.هاشمی با رفتارش بسیاری از تندروها را به اصلاح و اعتدال کشاند.
تشییع پیکر آیت‌ا...هاشمی که با استقبال پرشور مردم مواجه شده بود، نشان دهنده چه چیزی است؟
من قرار بود همان روز که تشییع پیکر ایشان در تهران انجام می‌شد با او دیدار کنم. این قرار مصادف شد با همان ساعتی که مقام معظم رهبری بر پیکر ایشان نماز خواند و صد افسوس که نتوانستیم دیگر با آقای‌هاشمی دیدار کنیم. قرار بود من نظرم را درباره مسائل کشور به آقای‌هاشمی بگویم. او همیشه بزرگوارانه و متواضعانه نظرات ما را گوش می‌داد و نظر خود را می‌گفت. وقتی آقای‌هاشمی دار فانی را وداع گفتند مردم وداع استثنائی با او داشتند. به نظر من استقبال مردم از او بی‌نظیر بود که نشان داد اگر خداوند بخواهد کسی را عزیز کند دیگران نمی‌توانند خلاف آن حرکت کنند.هاشمی قهرمان ملی بود و این موضوع در تشییع پیکر ایشان اثبات شد. مسئولان و کسانی که پشت میز‌های مسئولیت‌های این کشور نشسته‌اند باید بدانند که مردم همه رفتارهای آنها را می‌بینند و در ذهن خود ثبت می‌کنند.
دستنوشته‌های آیت‌ا...هاشمی تا چه اندازه سودمند هستند؟
در نوشته‌های آیت‌ا...هاشمی موضوعاتی وجود دارد که می‌تواند برای مردم و مسئولان، بسیار ارزشمند باشد. واقعا نظرات او برای هر کشوری، کلید است. مشخص نیست چرا عده‌ای نمی‌خواستند این نظرات در کشور مورد استفاده قرار بگیرد. چراغ آقای‌هاشمی خاموش نمی‌شود. مردم نشان دادند هاشمی با آنکه به خدا پیوست، زنده است. مسئولان و همین‌طور مردم کشور می‌توانند با استفاده از این دستنوشته‌ها و آموزه‌های آیت‌ا...هاشمی، راه صحیح را پیدا کنند. آقای‌هاشمی مثل یک چراغ بود که ما باید تلاش کنیم بعد از فوت ایشان، این چراغ خاموش و مسیر بالندگی کشور تاریک نشود. البته مردم در مراسم تشییع‌هاشمی نشان دادند که قادر به تشخصی این هستند که چه‌کسی خدمتگزار آنهاست. مردم با حضورشان پیامی داشتند و پیام مردم این بود که اجازه نخواهیم داد تا راه و نهضت‌هاشمی از بین برود.
برخورد آیت‌ا...هاشمی با منتقدان و مخالفانش چگونه بود؟
آیت‌ا... مرحوم‌هاشمی همان‌طور که بر همه عیان شده است، در برخورد با منتقدانش بسیار بزرگمنشانه رفتار می‌کرد. او برای انقلاب مانند پدری دلسوز بود. برای اینکه به نظام آسیبی نرسد حاضر بود خودش آسیب ببیند. بدترین تهمت‌ها را به جان خرید و سکوت کرد تا کشور به مسیر رشد و توسعه برسد. روزی دو زن همراه یک کودک نزد امام علی (ع) رفتند. هر دوی آنها به امام (ع) گفتند که مادر این فرزند هستند. حضرت علی گفت من این کودک را دو نیم می‌کنم و بین شما تقسیم می‌کنم. یکی از آن زنان با نگرانی گفت که من مادر این کودک نیستم. او را به این زن بدهید تا آسیبی به کودک نرسد. امام علی (ع) نیز تشخیص داد که مادر واقعی این کودک همین زن است و کودک را به این زن تحویل داد. این نشان می‌دهد کسی که واقعا دلسوز باشد، حاضر است از خود گذشتگی کند تا خللی در اصل موضوع به‌وجود نیاید. بلاقیاس مرحوم‌هاشمی هم همین‌طور بود. او مثل یک صاحب تنی و دلسوز، حاضر بود بدترین تهمت‌ها به خودش و خانواده‌اش برسد اما نظام، کشور و مردم آسیب نبینند، هر چند در این مسیر لطمه‌های زیادی خورد، بدترین حرف‌ها را شنید و بزرگ‌ترین دروغ‌ها را به او نسبت دادند، اما‌هاشمی متواضعانه آنها را نادیده گرفت و تنها به رشد و بالندگی کشور اندیشید.
ارسال نظر
