نكته اول اين است كه بنده متن اين قرار داد را كاملا مطالعه كردم. نخستين هواپيمايي كه به ايران تحويل داده شده به هيچ‌وجه مرجوعي نيست و كاملا دست اول و نوست. به نظر مي‌رسد اين نوع اظهارنظر‌ها از سوي دلواپسان داخلي در نزديكي انتخابات رياست‌جمهوري در ارديبهشت ۹۶ طبيعي است.
آخرين باري كه آسمان ايران يك هواپيماي دست اول به خود ديده بود به سن خيلي‌ها نمي‌رسد. حدود چهار دهه ايران در ناوگان هواپيمايي تحريم شده بود. اما ديپلماسي دولت روحاني با چاره‌اي به نام برجام يكي‌يكي طلسم‌ها را مي‌شكند. در يك دهه اخير سقوط هواپيما در ايران كم و بيش ديده می‌شد. توپولف‌هاي روسي ديگر توان مقاومت در آسمان ايران را نداشتند و هركدام با مرگ هموطنان يك تراژدي رقم می‌زدند. از زماني كه مطابق با برجام حتي يك تحريم غيرهسته‌اي يعني فروش هواپيما به ايران هم برداشته شد، گمانه‌زني‌هاي مختلفي درباره تحويل اين هواپيماها انجام شد. از طرف ديگر دلواپساني كه همين چند هفته پيش بعد از برخورد دو قطار فرياد زدند كه دولت براي جان مردم ارزشي قائل نيست، اين‌بار اصرار دارند كه خريد هواپيما و جايگزيني آن به جاي هواپيماهاي فرسوده‌اي كه رفت و برگشتشان بدون دغدغه با اگر و اما همراه است، يك خريد اضافي محسوب مي‌شود. اين مخالفان كه همه‌‌چيز را دستاويزي براي مقاصد جناحي خود مي‌بينند، در آخرين تلاش خود هواپيمايي را كه به تهران تحويل داده شده يك هواپيماي مرجوعي مي‌دانند كه قرار بوده به اسپانيا برود! به نظر مي‌رسد كينه از برجام تمامی ندارد. براي بررسي بيشتر اينكه فرود نخستين ايرباس دست اول در ايران چه تاثيراتي دارد، «آرمان» با علي بيگدلي استاد دانشگاه و تحليلگر سياست خارجي گفت‌وگويي انجام داده كه در ادامه مي‌خوانيد.ايران بعد از چهار دهه با يك غول هواپيمايي جهان قرار داد بست و نخستين هواپيماي ايران از شركت ايرباس به تهران رسيد. اهميت دريافت اين هواپيما در چه ابعادي قابل بررسي است؟
دو پيام را مي‌توان براي اين قرار داد در نظر گرفت. موضوع اول اينكه این اقدام، نوسازي صنعت هواپيمايي ايران را موجب مي‌شود كه به دلايل ايمني در پرواز و... بسيار تاثيرگذار است و نياز ما را در اين بخش برطرف مي‌كند. اما بعد دوم و مهم‌تر اين خريد بين‌المللي در واقع خروج ايران از يك فضاي منقبض و منجمد است و اين بهترين نمونه از تغيير محسوب می‌شود. این موضوع ما را اميدوار مي‌كند كه فضاي بين‌المللي به نفع ايران در حال تغيير است. اگر بوئينگ هم وارد كشور شود بيش از اين بر توسعه روابط بين‌المللي ايران تاثيرگذار خواهد بود. به نظر مي‌رسد آمريكا هم بايد توجه كند در مسيري گام بردارد كه موجب تضعيف اين قرارداد يا خشم و نااميدي مردم ايران نشود، چرا كه اين اتفاق براي هر دو طرف بد خواهد بود.
يكي از نكات تامل برانگيزي كه بعد از دريافت اين هواپيما ديده شد واكنش مخالفان دولت و رسانه‌هاي آنها بود كه در تلاش براي تخريب اين خريد اعلام كردند هواپيماي ارسالي به ايران مرجوعي اسپانيا بوده است. اين نوع از جبهه‌گيري در برابر نوسازي ناوگان هواپيمايي كشور را چگونه ارزيابي مي‌كنيد؟
نكته اول اين است كه بنده متن اين قرار داد را كاملا مطالعه كردم. نخستين هواپيمايي كه به ايران تحويل داده شده به هيچ‌وجه مرجوعي نيست و كاملا دست اول و نوست. به نظر مي‌رسد اين نوع اظهارنظر‌ها از سوي دلواپسان داخلي در نزديكي انتخابات رياست‌جمهوري در ارديبهشت ۹۶ طبيعي است. بديهي است چنين رفتارها و تخريب‌هايي شايد بر برخي توده‌هاي وابسته به اين جريان‌ها اثرگذار باشد اما بر طيف اكثريت مردم كه به خوبي وضعيت كشور را بررسي و واكاوي مي‌كنند، تاثيري نخواهد داشت. دقيقا برعكس تخريب‌هايي كه اين گروه‌ها انجام مي‌دهند، چنين قراردادي بسيار مثبت بود؛ يك قرارداد بزرگ كه در طول تاريخ ناوگان هواپيمايي ما بي‌سابقه بوده است و حتي بازتاب زيادي هم در رسانه‌هاي جهاني و حتي رسانه‌هاي اسرائيلي داشت.
در آمريكا اين روزها شاهد بررسي گزينه‌هاي ترامپ براي وزارتخانه‌هاي مختلف هستيم. در میان آنها، افرادي هم كه خصومت آنها با ايران ثابت شده است هستند. اما همان‌ها بر پذيرش برجام به عنوان يك تعهد بين‌المللي تاكيد دارند. وضعيت برجام در دولت ترامپ به چه صورت خواهد بود؟
تا پيش از پيروزي و حتي بعد از آن شاهد سخناني متفاوت و بعضا متضاد از سوي دونالد ترامپ بوديم. به نظر مي‌رسد با توجه به اينكه او تجربه‌اي در سياست نداشته است در برخورد با موضوعات با ديدي اقتصادي و به عنوان معامله‌ای تجاري برخورد مي‌كند. اما نكته مهم اين است كه ترامپ همواره تاكيد كرده مي‌خواهد پرستيژ از دست رفته آمريكا در زمان مديريت اوباما را برگرداند. بنابراين او با ايجاد يك چالش به نام لغو برجام از متحدان خود دوري نمي‌كند. ترامپ قول داده است كه اوضاع در داخل آمريكا را به‌ويژه در بعد اقتصادي سرو سامان دهد. بنابراين بعيد به نظر مي‌رسد مقابله با برجام را درنظر بگيرد كه موجب يك آشفتگي در سياست خارجي آمريكا شود. گزينه تغيير در برخي بندهاي برجام هم دور از انتظار است. با مطالعه چندين باره اين متن مي‌توانم بگويم امكان تغيير در آن وجود ندارد، بسيار دقيق نگاشته شده و هرگونه تلاش براي تغيير آن موجب به‌هم خوردن آن مي‌شود. البته بايد توجه كرد ما هم در ايران بايد با دقت وضعيت را بررسي كنيم و در دام نقض برجام نيفتيم. با اين اوصاف به نظر مي‌رسد برجام راه خود را ادامه خواهد داد و آمريكاي ترامپ هيچ اقدامي عليه آن انجام نخواهد داد.
يكي ديگر از انتقادات به خريد ايرباس اين است كه چرا ايران به فرانسه كه از آن به عنوان پليس بد توافق هسته‌اي نام مي‌برند، امتياز داده است. اين موضوع را چگونه ارزيابي مي‌كنيد؟
در واقع سرمايه‌گذاري‌هاي كلان بيشتر به صورت چند مليتي انجام مي‌شوند. ساخت هواپيما به سرمايه‌گذاري و تكنولوژي پيشرفته نياز دارد و در اختيار چند كشور خاص است. بايد توجه كرد اتحاديه اروپا همواره يك شريك سنتي ما در اقتصاد بوده است. آنها در تلاش هستند راه خود را از آمريكا جدا كنند، بنابراين ما هم بايد از اين فرصت با توسعه روابط خود بهره ببريم. اينكه برخي دلواپسان داخلي چنين اظهارنظرهايي مي‌كنند، نشان مي‌دهد دركي از اصول و قواعد روابط و حقوق بين‌الملل ندارند.
ارسال نظر
