پیام جدی برجامی اروپا به امریکا چه بود؟

روزنامه ایران در یادداشتی به قلم علی خرم نماینده سابق ایران در سازمان ملل متحد نوشت:

اقدام امریکا به تمدید قانون تحریم‌های آیسا به سلسله اختلافاتی میان تهران و واشنگتن درباره اجرای برجام انجامیده است که موضوع بحث و گفت‌وگوی نشست اعضای کمیسیون مشترک ایران و 1+5 در وین بود.

قانون تحریم‌های ایران که قرار بود تاریخ آن تا پایان سال جاری میلادی به پایان برسد، با تلاش مخالفان تندروی کنگره امریکا تمدید شد آن هم در شرایطی که رأی اکثریت موافقان این طرح به بی اثر شدن وتوی رئیس جمهوری امریکا می‌انجامید و باراک اوباما تنها برای نشان دادن نظر مخالف خود با تمدید این مصوبه مجلس امریکا از امضای آن خودداری کرد.

با وجود این ایران این اقدام را به معنای نقض سیاسی و محتوایی برجام تعبیر کرد و با توجه به ساز و کارهای تعبیه شده در برجام برای بررسی نقض تعهدات هر یک از کشورهای عضو توافق از کمیسیون مشترک 1+5 خواست تا این اقدام امریکا را مورد توجه و رسیدگی قرار دهد. این در حالی است که دولت اوباما پیش از این طی ۶ بند در برجام متعهد شده بود که بندهای تحریمی این قانون را که در تضاد با برجام بود به حالت تعلیق درآورد. عمده‌ترین تحریم‌های در نظر گرفته شده در این قانون که طبق برجام به حالت تعلیق در آمده بود به سرمایه‌گذاری در بخش صنایع نفت، گاز، پتروشیمی، فروش بنزین و خدمات مربوط به صنعت نفت از جمله حمل نفت خام ایران باز می‌گشت.
با این حال تمدید این قانون در شرایطی که مخالفان برجام در کنگره و دولت امریکا روی کار آمده‌اند باعث قوت گرفتن این فرض شده است که آیسا به طور کامل در معرض اجرایی شدن قرار گیرد. چه آنکه اگر این اتفاق بیفتد و دونالد ترامپ از اجرای دستورالعمل اجرایی اوباما درخصوص مستثنی کردن بندهای مربوط به تحریم‌های هسته‌ای قانون آیسا خودداری کند، آن وقت برجام عملاً از سوی امریکا نقض خواهد شد.

از این منظر اعضای اروپایی 1+5 که پیش از این و همزمان با انتخاب ترامپ بارها به او هشدار داده بودند که نباید به بازنگری در برجام فکر کند حالا که با شکایت مستقیم ایران از امریکا به دلیل نقض یکی از بندهای برجام روبه‌رو شده‌اند، به همراهی بیشتری با آن برخاسته‌اند. اروپایی‌ها که درخصوص حفظ حیات برجام متفق‌القول هستند، در بیانیه‌ای که منتشر کرده‌اند به دولت جدید امریکا هشدار داده‌اند که به دستورالعمل اجرایی اوباما مبنی بر مستثنی کردن تحریم‌های آیسا پایبند بماند که در غیر این صورت علاوه بر ایران سایر اعضای 1+5 هم این اقدام امریکا را نقض برجام تفسیر کرده و پیامد آن را متوجه واشنگتن خواهند نمود.

به این ترتیب اروپایی‌ها در شرایطی که موضعگیری‌های نخستین ترامپ مبنی بر در پیش گرفتن یک سیاست مستقل در عرصه بین‌المللی از سوی امریکا اسباب ناخشنودی آنها را فراهم کرده است، پیش از آغاز به کار دولت جدید واشنگتن این پیام جدی را به سوی او فرستاده‌اند که ذیل گزارش‌های آژانس بین المللی انرژی اتمی مبنی بر پایبندی تمام قد ایران به تعهداتش در چارچوب، این امریکاست که به عضو خاطی طرف توافق بدل شده است.

در واقع اروپایی‌ها بر اساس منافعی که از رهاورد توافق با ایران برای خود در نظر گرفته‌اند، خواهان محافظت از آن در برابر کارشکنی‌های احتمالی امریکایی‌ها هستند و حالا  بخوبی از فرصت اعتراض ایران به تمدید قانون آیسا بهره برده و در موضعی هماهنگ بر عهدشکنی احتمالی امریکایی‌ها در دوره رئیس جمهوری جدید این کشور هشدار داده‌اند.