اقتصاد آیت الله هاشمی به روایت طهماسب مظاهری

ایران به نقل از طهماسب مظاهری رییس کل اسبق بانک مرکزی نوشت:دوران مســـــئولیت‌های آیـــت‌الله هاشــــــــــــمی رفسنجانی با فرازهای بسیاری همراه بوده است، یکی از این فرازها در دوران 8 ساله جنگ تحمیلی است.

 دراین دوران که کشور با جنگ نابرابری مواجه بود، دولت باید سیاست‌های خاصی را دردستور کار قرار می‌داد تا علاوه بر پشتیبانی از جنگ حداقل معیشت مردم را نیز تأمین کند.

در این هشت سال آیت‌الله هاشمی ریاست مجلس شورای اسلامی را بر عهده داشتند و با وجود اعتقاد به نظام اقتصاد رقابتی برای اجرایی کردن سیاست‌های خاص دوران جنگ بشدت از دولت حمایت کردند. این درحالی بود که در بدنه دولت و میان کارشناسان برخی معتقد بودند که حتی در دوره جنگ نیز باید سیاست‌های اقتصاد رقابتی دنبال شود، اما حمایت‌های کامل ایشان از دولت باعث شد  قوه مجریه بتواند سیاست منطقی را دراین دوران خاص دنبال کند.

درهمین دوران درکنار پشتیبانی از شرایط ویژه دوران جنگ از توسعه کشور هم غافل نبودند،برای مثال درآن دوران ایشان ساخت متروتهران را با نگاهی به آینده پایتخت مد نظر داشتند و با وجود مخالفت‌های زیادی که دراین زمینه وجود داشت یک تنه این ایده را پیش بردند و امروزه مردم تهران از مترو بهره‌مند هستند. پس از پایان جنگ تحمیلی که آیت‌الله هاشمی به‌عنوان رئیس جمهوری انتخاب شدند، نظام اقتصادی کشور به دلیل شرایط خاص دوران جنگ به سمت اقتصاد متمرکز و دولتی پیش رفته بود و باید به حالت عادی خود بازمی گشت که در قالب سیاست‌های تعدیل اقتصادی این کار انجام شد و گام‌های بلندی برای اصلاح ساختارها انجام شد.
درکنار این بخش‌های بزرگی از کشور در هشت ساله جنگ تحمیلی ویران شده بود و به بازسازی نیاز داشت و برهمین اساس بازسازی مناطق جنگی هم طرح دیگری بود که در دوران ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی در دستور کار قرار گرفت.سومین پدیده دراین دوران ،سازندگی کشور بود.

درحالی که در دوران جنگ و به منظور تأمین هزینه‌های آن بودجه کمی به طرح‌های عمرانی اختصاص یافته بود، پس از جنگ ،ایشان تحرک طرح‌های عمرانی را در اولویت دولت خود قرار داد و دراین سال‌ها شاهد اجرای طرح‌های بزرگی درسطح کشور بودیم.

این سه فعالیت همزمانی بود که در دوران ریاست جمهوری آیت الله هاشمی اجرا شد. این درشرایطی است که به طور معمول دولت‌ها یکی از اولویت‌ها را به‌عنوان برنامه اصلی خود انتخاب و بتدریج به سایر اولویت‌ها می‌پردازند اما ایشان یکی از معدود مدیرانی بود که توانست هر سه اولویت را به صورت همزمان پیگری و به سرانجام برساند. بدین ترتیب دراین دوره آقای هاشمی سیاست‌های تعدیل اقتصادی، بازسازی و توسعه زیربناها را که به دوران سازندگی مشهور شد  دنبال کرد.

البته دراین دوره نیاز به نقدینگی بالا باعث شد حجم نقدینگی افزایش یابد و نرخ تورم نیز رشد کند که از نتایج طبیعی این سیاست‌های توسعه‌ای بود اما از سال 1374 به بعد با اتخاذ سیاست‌های دیگری این شاخص‌ها نیز مدیریت شد.

بنابراین به نظر می‌رسد اثرات و نتایج مثبت و البته سختی‌های این دوران می‌تواند موضوع مناسبی برای تحقیق‌ها و پژوهش‌های دانشگاهی باشد. پس از دوران ریاست جمهوری نیز آیت الله هاشمی به‌عنوان رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام انتخاب شدند که دراین دوره نیز سیاست‌های راهگشایی درعرصه اقتصاد دنبال کردند.

یکی از این سیاست‌ها که تأثیر زیادی در اقتصاد کشور داشت تدوین سیاست‌های اصل 44 قانون اساسی بود که زمینه حضور بخش خصوصی در اقتصاد را فراهم کرد. همچنین قوانین بسیار دیگری که بدون حمایت‌های ایشان به ثمر نمی‌رسید دراین دوران به نتیجه رسید. از جمله قانون جلب سرمایه‌گذاری خارجی که بارها میان مجلس و شورای نگهبان رفت و آمد کرد و درنهایت در مجمع تشخیص مصلحت به تأیید رسید و منشأ تحرک‌های مثبتی در اقتصاد ایران شد.