مهمترین دلایل تصادف رانندگی در ایران چیست؟

آمارها نشان می‌دهد که بخش مهمی از تلفات رانندگی (۶۵.۵ درصد) مربوط به جاده‌های برون‌شهری است که از مهمترین دلایل آن می‌توان به سرعت بیشتر خودروها، بُعد مسافت، خستگی و خواب‌آلودگی رانندگان اشاره کرد.

در کشورهای توسعه‌یافته بر اساس استفاده از فناوری‌های جدید، آمار تصادفات و تلفات آن تا حد زیادی کاهش یافته اما در کشور ایران هنوز تلفات ناشی از تصادفات رانندگی از عوامل مهم مرگ و میر در کشور محسوب می‌شود، بنابراین مقوله ایمنی در جاده‌های کشور از اهمیت مضاعفی برخوردار است که باید در صدر اولویت‌های برنامه‌ریزان حمل و نقل واقع شود.

در گزارشی که معاونت امور اقتصادی وزرات اقتصاد و دارایی به تازگی منشتر کرده است، عملکرد تصادفات رانندگی و تلفات آن در سال  ۱۳۹۴ مورد بررسی قرار گرفته و ضمن مقایسه آن با سال‌های قبل جهت رفع کاهش این تصادفات راهکارهای مناسب ارایه می‌شود.

در سال ۱۳۹۴  بالغ بر  ۱۰۱ هزار و ۱۶۱  فقره تصادف برون‌شهری روی داده و در مجموع  ۱۶ هزار و ۵۸۴ نفر جان خود را در تصادفات برون‌شهری، درون‌شهری و روستایی از دست داده‌اند که حدود  ۱۰ هزار و ۸۶۰ نفر از آنها مربوط به آمار  کشته‌شدگان برون‌شهری بوده است.  براین اساس بخش مهمی از تلفات رانندگی (۶۵.۵ درصد) مربوط به جاده‌های برون‌شهری است که از مهمترین دلایل آن می‌توان به سرعت بیشتر خودروها، بُعد مسافت و  خستگی و خواب‌آلودگی رانندگان اشاره کرد.

تعداد مصدومین نیز در سال یادشده معادل  ۳۱۳ هزار و ۱۷ نفر بوده است. لازم به ذکر است که آمار مصدومین حوادث رانندگی نیز در مقایسه با سطح جهانی در سطح بالایی است و با توجه به هزینه‌های درمان و نیز احتمال از کار افتادگی آن‌ها لازم است که این موضوع مورد توجه بیشتری واقع شود.

بررسی آمار تصادفات طی سال  ۱۳۹۴ در استان های کشور نشان می‌دهد که استان کهکیلویه و بویراحمد با ۱۶۸ کشته در پایین‌ترین سطح تصادفات قرار داشته و استان‌های فارس با  ۱۳۷۴ کشته، خراسان رضوی با ۱۲۹۶ کشته و تهران  با  ۱۲۱۳ کشته در صدر قرار دارند.

تعداد متوفیات بر حسب ماه‌های سال نشان می‌دهد که آمار متوفیات برون‌شهری در ماه‌های شهریور و مرداد حداکثر است به طوریکه در دو ماه مذکور به ترتیب۴ ۱۰.۴ و ۱۰.۲ درصد  متوفیات را به خود اختصاص داده‌اند.

کمترین متوفیات حوادث رانندگی برون‌شهری مربوط به ماه‌های دی (۶.۳ درصد) و بهمن (۷ درصد) است که می‌تواند  ناشی از تردد کمتر خودروها به علت سرما و یخبندان طی این ماه ها باشد. هر چند تردد کمتر خودرو از تردد کمتر خودروها به علت سرما و یخبندان طی این ماه‌ها باشد. هر چه تردد کمتر خودرو در فصل زمستان به معنای کاهش قابل ملاحظه تصادفات نیست.

به لحاظ مصدومین، استان تهران با سهم ۱۱.۸ درصدی در صدر قرار داشته و استان هرمزگان و ایلام هر کدام با با سهم ۰.۹ درصدی پائین‌ترین سطح قرار دارند. همچنین آمارها نشان می‌دهد که تعداد تخلفات در سال ۱۳۹۴ بالغ بر ۵۰ هزار و ۹۳۴ مورد و اضافه بار بالغ بر ۱۳۷ هزار و ۶۸۸ تن بوده است.

بالاترین تخلف مربوط به استان تهران با سهم ۱۷.۳ درصدی و کمترین تخلف مربوط به استان‌های ایلام، خراسان شمالی و چهارمحال بختیاری است که هر کدام سهمی معادل ۰.۲ درصد را دارا هستند.

همچنین به لحاظ آماری میزان تصادفات برون‌شهری در سال ۱۳۹۴ نسبت به سال ۱۳۹۳ کاهش ۱.۱ درصدی داشته است. آمار متوفیات و مصدومین درون‌شهری و برون‌شهری نیز به ترتیب کاهش ۱.۷ درصدی و افزایش ۲.۸ درصدی را تجربه کرده است.

این ارقام حاکی از آن است که در مجموع کاهش تصادفات و تلفات رانندگی در سال ۱۳۹۴ نسبت به سال ۱۳۹۳ بر اساس ماده (۱۶۳) قانون برنامه پنجم توسعه که کاهش ده درصدی تفات رانندگی را پیش‌بینی کرده، مطلوب نیست.

بررسی آمار و اطلاعات تصادفات بعد از سال ۱۳۸۹ نشان می‌دهد که سال‌های ۱۳۹۰  ۱۳۹۳ در پنج سال اخیر بهترین سال‌ها به لحاظ کاهش تصادفات و تلفات رانندگی بوده است. در واقع در سال ۱۳۸۹ نرخ‌های مربوط مثبت بوده که حاکی از افزایش تصادفات و تلفات نسبت به سال قبل است. نرخ رشد تصادفات در سال ۱۳۹۰ بهترین وضعیت را طی پنج سال اخیر نشان می‌دهد، بطوریکه آمار تصادفات در سال یاد شده به نحوه قابل ملاحظه‌ای کاهش یافته است.

در جموع آمارهای یادشده نشان می دهد که در این سال شاهد کاهش ۲۳.۲ درصدی تصادفات، کاهش ۱۳.۷ درصدی تلفات و بالاخره کاهش پنج درصدی مصدومان رانندگی بوده‌ایم. بعد از سال ۱۳۹۰ آمارها گویای آن است که روند تصادفات و تلفات کاهشی بوده هر چند میزان کاهش نرخ رشد آن کمتر از سال ۱۳۹۰ بوده است. این در حالی است که آمار مصدومان بعد از سال ۱۳۹۰ نوسان داشته به طوری‌که در سال ۱۳۹۱ و ۱۳۹۴ به ترتیب از رشدی معادل ۷.۲ و ۲.۸ درصدی برخوردار بوده است.

در سال ۱۳۹۴ در مجموع ۴۴۷۴ کیلومتر از راه‌های کشور از روشنایی برخوردار بوده‌اند (آزاد راه ۵۴۲ کیلومتر، بزرگراه ۲۵۳۰ کیلومتر  سایر راه‌ها ۱۴۰۳ کیلومتر). از این میان استان ایلام با ۱۴ کیلومتر راه دارای روشنایی، پائین‌ترین سطح و استان‌ها تهران  و مازندران بار قم ۲۹۹ و ۳۶۸ کیلومتر بالاترین سطح دارای روشنایی را دارا بوده‌اند.

در سال ۱۳۹۴ در مجموع ۶۴۸ نقطه پر حادثه رفع شده که کمترین سهم آن متعلف به استان البرز بار قم ۰.۲ درصد و بالاترین سهم آن متعلق به استان چهارمحال و بختیاری با رقم ۱۳.۱ درصد است.

همچنین در سال ۱۳۹۴ معادل ۱۶ هزار  و ۳۷۷ کیلومتر راه ایمن‌سازی کم‌هزینه دماغه خروجی راه و نواحی پر برخورد با شیء ثابت انجام شده است. ۸۵۶ کیلومتر نیز حفاظ و ترمیم(گاردریل، جداکننده نیوجرسی، ....)، نصب شده است.

به لحظ آماری در سال ۱۳۹۴ میزان خط‌کشی در کل راه‌های استان‌های کشور معادل ۹۰ هزار و ۶۹۲ کیلومتر بوده که استان‌های البرز و گلستان به ترتیب با ۱۰۰۰ و ۱۲۰۰ کیلومتر، حداقل عملکرد را داشته و استان‌های فارس و خراسان رضوی به ترتیب با ۷۵۲۳ کیلومتر و ۵۲۹۳ کیلومتر بالاترین عملکرد را دارا بوده‌اند.

به لحاظ نصب و حفاظ و ترمیم (گاردریل و جداکننده نیوجرسی) نیز در سال مورد اشاره استان کهکلویه و بویراحمد وایلام با سه و چهار کیلوکتر کمترین عملکرد و فارس و یزد به ترتیب با ۷۵ و ۷۳ کیلومتر بالاترین عملکرد را داشته‌اند. البته اقدامات ایمنی منحصر به موارد بالا نبوده و بسیاری از اقدامات دیگر نیز در کنار آن‌ها انجام شده است.

ایمن‌سازی مدارس حاشیه جاده‌ها، ایجاد دوره‌های آموزشی حمل و نقل برای دست‌اندرکاران حمل و نقل و نیز اقشار جامعه که موجب ارتقای فرهنگ ترافیکی بوده نمونه‌ای از این اقدامات است.  

افزایش پایاگاه‌های پلیس‌راه برای نظارت و کنترل هر چه بیشتر به خصوص  درباره سرعت، افزایش پایگاه‌های اورژانس و هلال احمر نیز از جمله اقدامات مهمی است که انجام شده است.

پایگاه‌های اورژانس و هلال احمر به خصو ص از اهمیت خاصی برخوردار هستند زیرا از یک طرف با تقویت آنها می‌توان عده زیادتری از مصدومان را از خطر مرگ نجات داد و از طرف دیگر می‌توان مصدومانی که زنده می‌مانند را طوری درمان کرد که قابلیت زندگی و فعالیت خود را به نحو مطلوب باز یابند که مسلماً در اقتصاد کشور نیز مؤثر است.

ایجاد نمازخانه و استراحت‌گاه در بین راه و به خصوص ایجاد مجتمع‌های خدماتی و رفاهی و تیرپارک‌ها که محل مناسبی برای استراحت رانندگان و رفع خستگی ناشی از سفر است  نیز از جمله اقدامات مؤثر در کاهش تصادفات رانندگی هستند.