حضور ولید معلم در تهران برای چه بود؟

 ولید معلم وزیر خارجه و سرلشکر علی مملوک رئیس دفتر امنیت ملی سوریه روز شنبه در سفری مهم و حساس به تهران نظرها را بخود جلب نمودند.

حسن لاسجردی نوشت: سفر هیئت بلندپایه سوری به تهران می تواند با هدف پیگیری برخی مسائل مهم از جمله آتش‌بس فراگیر، بررسی آخرین تحولات امنیتی و میدانی در فرایند همکاری مشترک دو کشور در مبارزه با تروریسم ، تبادل نظر درباره ابتکارات سیاسی مشترک برای حفظ آتش‌بس و ایجاد زمینه برای آغاز روند سیاسی و پیگیری موضوع گفت‌وگوهای سوری ــ سوری و اتخاذ تدابیر لازم برای جلوگیری از بازسازی توان عملیاتی و روحی گروههای تروریستی پس از شکست در حلب باشد.

ولید معلم پس از ورود به تهران در سه دور مذاکره فشرده با همتای ایرانی خود از مهمترین دیدگاههای دمشق از جمله آتش‌بس پایدار،مسئله کمک‌های انسانی، مبارزه با گروههای تروریستی، ابتکارات سیاسی ارائه شده در مذاکرات مختلف با محمد جواد ظریف به گفتگو نشست.

وزیر خارجه سوریه در دیدار با علی شمخانی از موضع جمهوری اسلامی ایران در خصوص آتش‌بس فراگیر .و بازگشت گروه‌های مسلح به میز مذاکره و پذیرش شروط آتش‌بس پس از پیروزی‌های میدانی در حلب اگاه شدهمچنین دریابان شمخانی درباره مواضع ایران تاکید کرد هر مسیر سیاسی و گفت‌وگویی که منجر به تضعیف حاکمیت دولت فراگیر و قانونی بر تمام سرزمین سوریه شود و یا بخواهد بخشی از سرزمین سوریه را در اختیار گروه‌های تروریستی و یا اشغال نظامی خارجی قرار دهد خلاف منافع مردم و تهدیدی برای کشورهای منطقه و محکوم به شکست خواهد بود.

دکتر حسن روحانی رئیس جمهوری اسلامی ایران نیز در دیدار با ولید معلم و هیئت همراه با تاکید بر اینکه امروز پس از پیروزی حلب شرایط خوبی برای انجام اقدامات میدانی علیه تروریست‌ها و فعالیت‌های سیاسی برای بازگرداندن ثبات و امنیت به سوریه فراهم شده است، اظهار امیدواری کرد که اقدامات آتی برای حل بحران سوریه و مذاکرات صلح، منجر به حاکمیت دمشق بر کل سوریه، ایجاد امنیت برای مردم سوریه و حفظ تمامیت ارضی این کشور شود.


با توجه به نکات یادشده می توان درباره سفر این هیئت بلند پایه سوری به تهران به نکات مهم ذیل اشاره کرد:
.
!- این سفر در حالی انجام می شود که مذاکره سه جانبه میان ایران، روسیه و ترکیه به عنوان سه کشور مؤثر در تحولات سوریه در مرحله فعلی به پایان رسیده و طرفهای حاضر در این دوره مذاکرات رویکردهای خود را نسبت به مسائل گوناگون ارائه کردند و مقامات سوریه در این سفر در حال ارزیابی دقیق نشست مسکو هستند.

2- مقامات دمشق دریافتند که ایران و روسیه علاقمند به نقش آفرینی موثر و سازنده ترکیه در تحولات سوریه بوده ولیکن مشی آنکارا را بر مدار سیاستهای گذشته نمی پذیرند ولذا در یک آرایش متفاوت سعی در ساختن فضای جدید همکاری برای حل بحران سوریه دارند و مهمانان تهران سعی در فهم چنین مدل همگرایی منطقه ای دارند.

3 - مقامات دمشق بدنبال درک صحیح از فضای مذاکرات در نشست سه جانبه مسکو هستند که تاکید خود را بر آغاز فرآیند سیاسی، آتش بس بین نیروهای دولت و گروه‌های معارض غیر تروریستی و رساندن کمک های انسانی -بین المللی به مردم در مناطق بحرانی گذاشته و در این بین دمشق بدنبال فراهم ساختن فضای بهتر اجرای اقدامات مسالمت امیز با هدف تسریع در فرایند سیاسی است.

4- در حال حاضر آنچه برای تسریع در فزایند سیاسی تحولات سوریه مهم است تلاش برای آوردن گروه‌های معارض سیاسی به پای میز مذاکرات در نشست آتی قزاقستان است که به نظر می‌رسد با توجه به تجربیات ناموفق مذاکرات در دورهای قبل بدلیل دخالت برخی کشورهای منطقه اینک در تهران راههای تسهیل چنین روندی بازبینی و مورد ارزیابی قرار گرفته است.

5- روابط راهبردی ایران و سوریه ایجاب می‌کند که برای داشتن یک نقشه راهگشا برای روزهای اینده با توجه به ظرفیت های بازیگران موجود در بحران سوریه ،تهران و دمشق مذاکرات گسترده ای داشته باشند چراکه دولت قانونی سوریه به عنوان بازیگر اصلی مذاکرات آتی به طور حتم شرایط، راهکارها و تعهدات خاص خود را دارد و در صورت هماهنگی های دقیق می توان از هم اکنون به اینده مذاکرات آستانه امیدوار بود.

6- نکته مهم دیگری که برای حضور ولید معلم در تهران قابل توجه جدی است اینکه تهران پس از دعوتی که در مهرماه گذشته برای حضور در نشست بین المللی سوریه در لوزان صورت گرفت تا کنون نقش فعال و موثری درراستای ایجاد ثبات و برقراری امنیت در آن کشور داشته و از نگاه مقامات سوری این راهبرد برای اینده تحولات سیاسی بین دوکشور نیز همچنان با اهمیت تلقی می شود.

سخن اخر اینکه علی‌رغم برخی مسائل مطرح شده درباره به حاشیه رانده شدن ایران درتحولات مهم سوریه از جمله ماجرای آتش‌بس و پررنگ شدن نقش روسیه و ترکیه، باید گفت که با توجه به فضای موجود بین‌المللی و منطقه‌ای و حساسیت‌هایی که از سوی برخی کشورها نسبت به حضور پررنگ ایران در عرصه میدانی و سیاسی سوریه وجود دارد، ایران نقش مهمی در آتش‌بس در سوریه ایفا کرده ، به‌طوری که طرح آتش‌بس روسیه در سازمان ملل شبیه همان طرح 4ماده‌ای ایران برای صلح سوریه است.

این هماهنگی مواضع بین ایران و روسیه بحدی در تحولات سوریه خودنمایی کرده که پیش از تصویب قطعنامه پیشنهادی مسکو به شورای امنیت رؤسای جمهور ایران و روسیه در یک گفت‌وگویی تلفنی تأکید کردند که فعالیت‌های دیپلماتیک روسیه در عرصه بین‌المللی که مرتبط با سوریه است در هماهنگی با ایران انجام می‌گیرد.

.اتفاقات اخیر از شست سه جانبه تا پیروزی های حلب و نشست اتی قزاقستان و قطعنامه اخیر روسیه تمامی نشان از یک هماهنگی کلان بین بازیگران سطح بالای بحران سوریه دارد که نشان می دهد تحولات سوریه در مسیر امیدوار کننده‌ و سازنده‌ای قرار گرفته که با محوریت روسیه، ایران و به‌تازگی ترکیه دنبال می‌شود.