دنیا با ساخت هر کار کوچکی متولد می شد

 فرشته طائرپور در گفت‌وگویی با اکبر نبوی از ویژگی‌های زنده‌یاد دنیا فنی‌زاده سخن گفت و درباره وضعیت سینمای کودک هشدار داد، عرصه‌ای که گرچه سازمان سینمایی با آن همدلی می‌کند اما عملا اقدامی درباره‌اش صورت نگرفته و انگار سینمای کودک به بیگانگان واگذار شده است.

به نقل از روابط عمومی برنامه «چشم شب روشن»، «چشم شب روشن» به تهیه کنندگی امیر قمیشی و با اجرای محمد صالح علا، چهارشنبه شب 8 دی به گفتگوی اکبر نبوی کارشناس بخش سینمایی با فرشته طائر پور نویسنده و تهیه کننده سینما اختصاص داشت.

بخش اول این گفتگو پیرامون درگذشت زنده‌یاد دنیا فنی زاده، عروسک‌گردان شناخته شده بود و بخش دوم به سینمای کودک و وضعیت و آینده آن مربوط می شد.

دنیا نیز مانند پدرش ناتمام ماند گرچه در تمام ابعاد تمام و کمال ظاهر شد

طائرپور در ابتدای این گفتگو درباره فنی زاده گفت: او مانند پدرش آقای پرویز فنی‌زاده ناتمام ماند. اما در تمام ابعاد زندگی و کاری تمام و کمال ظاهر شد. او هنرمندی به معنای واقعی بود و از این هنرمند بودن مراقبت میکرد. از دست دادن او برای سینما تجربه ای مانند از دست دادن کامبیز صمیمی است که او نیز مانند دنیا منحصر به فرد بود.

نبوی نیز با بیان اینکه هنرمندان قصیده های تمام و ناتمام دارند، از طائرپور خواست در مورد قصیده هایی که فنی زاده تمام کرد، کارهای مشترکشان، نقش پیش برنده فنی زاده و انرژی که به کار به عنوان عروسک گردان میداد، سخن بگوید.

فنی زاده موروثی هنرمند بود

طائرپور ادامه داد: حضور او در پشت و یا روی صحنه هیچ فرقی نداشت. پر انرژی بود و محال بود کسی کنارش قرار بگیرد و لبش خندان نشود. او هم موروثی هنرمند بود و هم خودش به شدت مراقب هنرش بود و چیزهایی به آن افزود.

قرار بود «خاله قورباغه» را عروسک گردانی کند

وی افزود: حتی در کارهای ناتمام مانند مجموعه جدید «کلاه قرمزی» که قرار بود دنیا در آن باشد و در فیلم سینمایی جدید خودم که در آستانه فیلمبرداری آن هستم و قرار بود طبق معمول کاراکتر «خاله قورباغه» را او بگرداند، امیدوارم طوری تمام بشوند که حق مطلب به روح دنیا ادا شود.

امیدوارم راه او ادامه پیدا کند

این تهیه‌کننده تأکید کرد: فنی زاده سرشار از زندگی و امید بود و ما این روحیه را برای شاد کردن بچه‌ها نیاز داریم. او مدام می‌خندید، شوخی می‌کرد و شادی را منتقل می‌کرد. او در کارهای ناتمامش هم تمام بود. امیدوارم راهش ادامه پیدا کند.

نبوی نیز به این نکته اشاره کرد که هنرمندان همیشه زنده هستند و پرسید: اگر خانم فنی زاده زنده بود چه سهمی در کارهای عروسکی به او می‌دادید؟

باور کردم او بیماری را شکست می دهد

تهیه‌کننده «گلنار» و «وقتی همه خواب بودند» یادآور شد: او در این عرصه سهم بسزایی دارد. او با وجود بیماری که باعث می شد بیشتر در بستر باشد دعوت دو ماه پیش مرا قبول کرد، به دفترم آمد و شعری را که افرادی که در عرصه کارهای کودک فعال هستند، میخوانند، او هم آمد و خواند و با نشاط آمد. طوری که من باور کردم او بیماری را شکست می دهد.

نبوی در ادامه بیان کرد: سینمای کودک پیشینه ای بسیار درخشان دارد. خصوصا در دهه‌ 60 با آثاری چون «مدرسه پیرمردها» اما در دهه‌ هفتاد به شکل حیرت آوری منقطع شد و سقوط امپراطوری سینمای کودک را همه احساس کردیم. به نحوی که بعد از 21سال هنوز سر پا نشده، چرا؟

مسؤول سینمایی با صراحت گفت سینمای کودکان در اولویت نیست

طائرپور در این زمینه اظهار کرد: البته کاری که خوب شروع شود کار بقیه را برای ادامه سخت میکند. اما در دهه‌ دوم هفتاد من با یکی از مسئولان در مورد سینمای کودک صحبت کردم، ایشان با صراحت گفتند سینمای کودک در اولویت ما نیست. البته کارهایی مانند «کلاه قرمزی» صورت گرفت، اما فیلم‌هایی مانند «پاتال» و «گلنار» که بدون سابقه تلویزیونی راه خودشان را پیدا کردند نشانه فهم خانواده برای اهمیت دادن به کودکان بود و شروع خوبی را باعث شد. اما به تدریج فروکش کرد.

وی تصریح کرد: متاسفانه به علت فیلمسازان ضعیف، کپی برداری و... مخاطب دیگر جلب نشد. حتی بعضی از فیلمسازان توانمند هم کارهای ضعیفی ساختند و فرصت هایی از دست رفت. در دوره مدیریت جدید، بحثی مطرح شد و ما رییس سازمان سینمایی را قانع کردیم که برای جانبخشی به سینمای کودک باید نگاه زنجیره ای از ابتدا تا پایان و اکران فیلم داشته باشیم. شورای سیاستگذاری سینمای کودک تشکیل شد و قرار شد فیلمنامه ها با دقت انتخاب شود تا تولیدات حتی کم اما با کیفیت باشد.

می‌توانیم سینمای کودک را خودکفا کنیم

نویسنده «نخودی» ادامه داد: البته وام دولت به زحمت به یک چهارم هزینه ها میرسد. اما اگر مراقبت شود این سینما خودکفا می‌شود. از نظر پخش قرار شد زیر بنایی کار شود مانند دهه‌ 60 یک سینمای ویژه که به صورت پاتوق کودک برای فیلم دیدن باشد، در نظر گرفته شود. البته این برنامه‌ریزی‌ها کمی طول کشیده اما امیدوارم جبران شود.

نبوی در ادامه عنوان کرد: برمی‌گردیم به دهه‌ 70 که سقوط امپراطوری فقط در سینما نبود بلکه در تلویزیون هم بود. در دهه ‌60 برنامه‌های موفقی مانند «علی کوچولو»، «محله بهداشت»، «محله برو بیا» و ... داشتیم اما از آن موقع تاکنون سیر نزولی ادامه داشته است. با وجود نیاز بیشتر بچه‌ها به کارهای خوب بصری و ملی، فیلم‌های خارجی نمایش دادیم؛ البته کارهای خوبی مانند «تنها در خانه» و ... وجود دارد اما با ما سازگار نیست. چرا که ما بچه‌ها را به سوی پیام‌های بصری و محتوایی بیگانه سوق دادیم. این یک اتفاق بود و یا عناصری تصمیم ساز این تصمیمات را می‌گیرند؟

میدان به بیگانگان داده شد

طائرپور در این باره توضیح داد: از دهه 70 ویدیو و ماهواره و ... بیشتر شد و این اتاق فکر قوی‌تر و هوشیارتری را می‌طلبید، اما برعکس شد و میدان به بیگانگان داده شد. ارتباط با بچه‌ها هنر است ما نشان دادیم این هنر را داریم و نویسندگان و فیلم سازان خوبی هستند. اما چه شد؟ هر کدام در حوزه‌های دیگر فعالیت می‌کنند. مثل آقای پوراحمد، خانم برومند و ... .

سازمان سینمایی همدلی می‌کند اما ...

وی با بیان اینکه وظیفه دولت است مابین سازندگان و مخاطبان پلی ایجاد کند، تأکید کرد: اکنون سازمان سینمایی همدلی می‌کند اما در عمل اتفاقی نیفتاده. باید خودمان کاری کنیم و به امید صداوسیما و دولت نباشیم. بعضی از مسؤولان حتی نمی‌دانند کسی مانند خانم فنی‌زاده وجود دارد و بعضی‌ها، کسر شأن می‌دانند که این موضوع را در نظر بگیرند در حالی که افتخار است. ولی مردم میل به ارتباط با جامعه هنری دارند.

این تهیه‌کننده افزود: جمله‌ای از امام خمینی (ره) است که به فکر دبستانی‌ها باشید دانشگاه دیر است. این یک نقشه راه است. در تمام دنیا همین است. نباید بین بچه‌ها و والدین و مربیان گسست باشد همدلی و شاد کردن جامعه یک دستاورد بزرگ حکومت است. باید گروهی عاشق به میدان بیایند و کار کنند اگر بستر سازی شود این سینما ابعاد جهانی پیدا می‌کند.

نبوی در این زمینه گفت: حال هر چه بوده گذشته اگر اکنون بخواهیم برنامه‌ریزی کنیم باید چه کنیم؟ از آقایان جهانگیری، روحانی و نوبخت که تصمیم گیرنده در حوزه مالی هستند باید درخواست هزینه بیشتر بکنیم. چگونه می‌توانیم حوزه‌های دیگر را درگیر کنیم؟

اول از همه باید صداوسیما درگیر شود

طائرپور تصریح کرد: اول از همه باید صدا و سیما را درگیر کنیم. فیلم کودک بیشتر تبلیغ شود. امتیاز ویژه برای تبلیغ فیلم کودک داشته باشیم. تا فیلمسازان تشویق شوند چون هزینه‌بردار است و هر سینمایی آن را نمایش نمی‌دهد. این موانع باید برطرف شود و رسانه ملی باید در این زمینه ما را یاری کند.

فیلم خارجی جذاب است اما گفتمان متفاوتی دارد

وی ادامه داد: از طریق بیلبورد، پل هوایی و ... به مردم اطلاع رسانی شود که فیلم‌هایی در فلان سینما برای بچه‌ها در حال نمایش است. فیلم خارجی جذاب است اما گفتمانش با گفتمان ما فرق دارد. کار کودک دلسوزی و روزآمدی میخواهد. نیاز روحی بچه‌ها خیلی مهم است و باعث ایجاد جامعه ای شاد و شوخ میشود.

نبوی نیز بیان کرد: این امر اقدام جمعی و باور لازم دارد تا بدانیم سینمای کودک از نظر فقدان تولیدات در مرز هشدار است. نقش آموزش و پرورش مهم است باید مرتب در جلسات هشدار بدهد. نقش رسانه‌ها مهم است. تبلیغات،معرفی و... جشنواره فیلم کودک و نوجوان الف است یعنی معتبرترین جشنواره است. اما مشکلات زیاد بودجه‌ای برای برگزاری آن وجود دارد. یکی از کارهای شورای راه این مطالبات است.

در کشورهای دیگر موزه و سینمای کودک دارند

طائرپور نیز گفت: آموزش و پرورش باید به کتابخانه ها و مراکز تفریحات فرهنگی بچه‌ها رونق ببخشد چون محیط های قابل کنترل و ارزانی هستند. این باید مطلوب مادران و خانواده ها باشد و عزم این کار را داشته باشند. در کشورهای دیگر، کتابخانه، موزه و سینمای کودک دارند حتی برای سنین قبل از دبستان.

دنیا با ساخت هر کار کوچکی متولد می شد

وی با بیان اینکه دل من امیدوار است، یادآور شد: حرف را با دنیا آغاز کردم و با او به پایان می برم. دنیا همیشه امیدوار بود. با ساخت هر کار کوچکی متولد می شد. فردا او را مشایعت می کنیم و امیدوارم این اول آرامش او باشد. انشاالله نگاه به مسائل کودک نگاه دلسوزانه و مسرت بخش تر باشد. دوستان منتقد به جای انتقادات کهنه، راه حل ارائه دهند و قصد اصلاح امور را داشته باشند.

نبوی نیز در پایان گفت: اگر قرار است اتفاقی برای سینمای کودک بیفتد، کمپانی‌های بزرگ به میدان بیایند، این کار آینده کارخانه های آن ها را تضمین میکند. نهادهای فرهنگی، امامان جمعه و دانشگاه ها باید مطالبه‌گر باشند. کانون پرورش فکری باید برگردد. حوزه هنری که فیلم «خواهران غریب» را ساخت باید فعال شود. باید به شکل جدی باور کنیم که سینمای کودک مطالبه ملی می‌طلبد.

«چشم شب روشن» به تهیه‌کنندگی امیر قمیشی و با اجرای محمد صالح علا شنبه تا چهارشنبه هر شب ساعت 23 از شبکه چهار سیما روی آنتن می رود.