روحانی:گاهی پژوهش خبرساز نیست، اما سرنوشت ساز است

حجت الاسلام و المسلمین حسن روحانی در جشنواره ملی تجلیل از پژوهشگران و فناوران برتر کشور، افزود: محصول پژوهش باید مورد احترام همگان باشد و خلاقیت فقط در سایه آزادی ممکن است.

وی با تاکید بر ضرورت اولویت بندی در انجام طرح های پژوهشی و تحقیقاتی یادآور شد: نمی توان به پژوهشی متقن دست یافت مگر آن که پژوهشگر خلاق باشد و خلاقیت فقط در سایه آزادی امکان پذیر خواهد بود.

رییس شورای عالی انقلاب فرهنگی اظهار داشت: ما باید در سایه بردباری و تساهل، زمینه را برای شکوفایی استعداد اندیشمندان، محققان و پژوهشگران آماده کنیم.

روحانی تصریح کرد: از سوی دیگر، نتیجه پژوهش نیز احتیاج به بردباری جامعه دارد. ممکن است محقق و پژوهشگری به نتیجه ای برسد که خوشایند این و آن نباشد اما اگر به واقع در چارچوب اصول و در مسیر تحقیق به یافته ای رسیده، آن یافته محصول پژوهش است.



**پژوهش باید به بهبود کیفیت زندگی مردم بینجامد

رییس جمهوری تاکید کرد امروز ممکن است پژوهش و تحقیق ما را به نتیجه ای برساند اما در یک، دو یا پنج سال دیگر تحقیقات جدید ما را به مطلوب دیگری برساند.

روحانی ادامه داد: اما بدانید اگر کشور می خواهد در مسیر پیشرفت قرار گیرد، زمینه این پیشرفت محیط امن، مساعد و آزاد برای پژوهشگران است.

وی با بیان این که این که ایران توانست به تمدن بزرگ دست یابد، تصریح کرد: این کشور از ترجمه کتب دیگران کار علمی را آغاز کرد، اما هرگز به ترجمه اکتفا نکرد.

رییس دولت یازدهم اضافه کرد: ایرانیان در سایه ترجمه، آن چنان به خلاقیت پرداختند که در مدت چند قرن کتاب مردم این سرزمین مورد استقبال دیگران برای ترجمه قرار گرفت و این سیر اندیشه ای است که مطلوب جامعه ایرانی و جامعه اسلامی است.


**افتخار ما برپا بودن دانشگاه ها و پژوهشگاه ها در کنار هم است

روحانی ادامه داد: افتخار ما این است که در کنار دانشگاه های کشور پژوهشگاه ها نیز برپا باشد.

رییس قوه مجریه تصریح کرد: افتخار ما این است که در دانشگاه همانقدر که به دروس دانشگاهی و واحدهای درسی اهمیت می دهیم به رساله ها اهمیت بدهیم.

وی با تاکید بر این که رساله های کارشناسی ارشد و دکترا باید جایگاه خود را بیابد، اظهار داشت: هر آن چه که لازم است برای تشویق دانشجویان و تدوین رساله ای که نه فقط بخشی از نمره مدرک وی را پر کند بلکه بخشی از نیاز جامعه ما را پاسخگو باشد باید انجام شود.

وی یادآور شد: در بحث پژوهش نهایت مقصد ما، چاپ یک کتاب نیست، یک عنوان نیست، پژوهش باید به بهبود کیفیت زندگی مردم بینجامد.

** مقصد عالی پژوهش، پاسخگویی به نیازها و مطالبات به حق مردم است

رییس جمهوری همچنین گفت: ایران نه تنها از نظر اعتقادی و منافع ملی به دنبال سلاح های کشتار جمعی نبوده و نیست بلکه از دیدگاه باورهای دینی هم این ملت به دنبال سلاح های کشتار جمعی نیست و آن را جزو منافع ملی خود نمی بیند.

روحانی با بیان این که مقصد عالی پژوهش، پاسخگویی به نیازها و مطالبات به حق مردم است و نه یک حزب و گروه خاص، افزود: از این که در گوشه ای ببینم برخی از تحقیقات برای پاسخ به مطالبات یک گروه خاص به انجام می رسد، خوشحال کننده نیست.

وی خاطرنشان کرد: آنگاه که تحقیق و پژوهش به نیازها و مطالبات مردم و بهبود کیفیت زندگی جامعه و بشر منتج شود برای ما ارزشمند است .

رییس شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت با بیان این که در هر جامعه ای پژوهش باید در سلسله مراتب ارزش ها و در چارچوب آن دیده شود، ادامه داد: به من اعتراض نکنید که در پژوهش باید دست باز باشد و کاری به ارزش ها نداشته باشد، در تمامی جوامع باید پژوهش خود را در مسیر ارزش ها قرار دهد.

روحانی با طرح این سوال که اگر پژوهشی خدای ناکرده به آسانی دسترسی مردم منتهی شود، آیا آن قابل احترام است؟ گفت: اگر ما در کشوری زندگی می کنیم که فتوای رهبری آن بر این است که استفاده از سلاح های هسته ای، تولید نگهداری و بهره برداری آن حرام و ممنوع است آیا پژوهشی که بخواهد ما را منتج به سلاح کشتار جمعی کند، برای ما قابل قبول و احترام است؟

وی یادآور شد: کشور ما نه تنها از نظر اعتقادی و منافع ملی کشور ما به دنبال سلاح های کشتار جمعی نبوده و نیست بلکه از دیدگاه باورهای دینی هم این ملت به دنبال سلاح کشتار جمعی نیست و آن را جزو منافع ملی و حتی دکترین دفاعی خود نمی بیند.

** منابع ما در پژوهش کم یاب است

رییس شورای عالی انقلاب فرهنگی در بخش دیگری از سخنان خود با یادآوری منابع محدود برای انجام پژوهش، تاکید کرد ما از نظر نیروی انسانی، توان اقتصادی، محیط پژوهش، ابزارها و کارگاه ها دارای منابع فراوان و ارزان نیستیم.

روحانی افزود: حتی کشورهایی که در رشد اقتصادی قرار دارند نیز توان محدودی برای انجام پژوهش دارند.

وی تصریح کرد: استفاده بهینه از منابع محدود برای دستیابی به اهداف مطلوب باید سِیر ما در پژوهش باشد.

رییس قوه مجریه همچنین بر ضرورت اولویت بندی طرح های پژوهشی تاکید کرد و گفت: در آغاز کار دولت از یکی از وزیران درباره تعداد پروژه های تحقیقاتی و پژوهشی در دست انجام آن وزارتخانه سوال کردم که تعداد آن را بالغ بر 2500 عنوان ذکر کرد.

روحانی یادآور شد: تعداد عناوین آن به تنهایی یک کتاب می شد که به این وزیر گفتم مگر چقدر پول و نیروی انسانی دارید.

وی، وضعیت پژوهش های کشور را شبیه به نیمه کاره ماندن طرح های عمرانی توصیف کرد و اظهارداشت: ما در پروژه عمرانی همه جا را زخمی و رها کردیم و برای تکمیل پروژه های عمرانی 400 هزار میلیارد تومان پول نیاز داریم ؛ در تحقیق هم همین کار را انجام می دهیم، پروژه ها را زخمی و رها می کنیم.

رییس جمهوری افزود: ما در شرایطی هستیم که نیازهای فوری و حتی گاهی نیازهای حیاتی داریم و باید پژوهش ها را اولویت بندی کنیم.

روحانی تصریح کرد: پژوهشگر بدنبال پژوهش هایی است که در مسیر مرزهای دانش باشد؛ من می دانم که کدام تحقیق و پژوهش تشویق (سوت و کف) دارد و کدام پژوهش، پژوهشی است که سر و صدا دارد.

**دولت مصمم است تقاضا در بخش پژوهش را افزایش دهد

رییس جمهوری درادامه سخنان خود گفت: دولت تدبیر وامید مصمم است تقاضا برای انجام پژوهش را به ویژه از سوی بخش خصوصی افزایش دهد.

روحانی افزود: باید بررسی شود که چگونه می توان تقاضا را در بخش پژوهش بالا برد، البته این مردم هستند که دولت را باید به این کار مجبور کنند.

وی ادامه داد: دولت پاسخگو، ناچار است درمورد ناکارآمدی خود به مردم پاسخ دهد و برای کارآمد کردن ، به باورم راهی جز پژوهش نیست. درواقع این پژوهش است که مدیریت ما را کارآمد می کند.

رییس شورای عالی انقلاب فرهنگی خاطرنشان کرد: پژوهش یک عرضه است و این عرضه زمانی ارزشمند است که برای آن تقاضا وجود داشته باشد. این تقاضا باید علاوه بر بخش دولتی از طرف بخش خصوصی هم باشد.

روحانی یادآور شد: زمانی که بخش خصوصی دریابد در سایه پژوهش دست یافته به فناوری و فناوری تجاری شده می تواند کیفیت جنس را افزایش و قیمت را کاهش دهد، درآن صورت پژوهشگر بخش خصوصی به دنبال این بخش و پژوهشگاه و مرکز پژوهشی خواهد بود.

وی ادامه داد: اینجاست که پژوهش ابتدا به فناوری و بعد جامعه متصل می شود.

رییس جمهوری با بیان این که ایران از نظر منابع آب در مشکل است،گفت: تراز آبی کشور به شدت منفی است، از این رو به تحقیقات و پژوهش در این زمینه نیاز داریم که به کاستن مصرف آب به ویژه در بخش کشاورزی منتهی شود ،چرا که 90 درصد مصرف آب کشور در مسیر مصرف کشاورزی است.

وی افزود:ما امروز به تحقیقات و پژوهش هایی نیاز داریم که بهره وری در زمینه آب را افزایش دهد،این نیاز امروز جامعه ما است.

رییس جمهوری خاطرنشان کرد: ما امروز در شرایطی هستیم که از نظر زیست محیطی دچار مشکل هستیم و به تحقیقی نیاز داریم که به شدت آلودگی را کاهش دهد.شاید برای یک محقق کار کردن درمورد کاربراتور یک اتومبیل از نظر پرستیژ اولویت نباشد ، اما امروز شهرهای بزرگ ما دچار آلودگی هوا است و این تحقیق در این زمینه جزو نیازهای حیاتی جامعه است.

رییس دولت یازدهم ادامه داد: ما برای ادامه حیات نیاز به محیط ،سالم ، هوای سالم و سرزمین سالم داریم.

روحانی به معضل ریزگرد ها در هوای کشور اشاره کرد و گفت: از این گونه مثال ها به عنوان اولویت موارد بسیاری وجود دارد که به فن آوری برای رفع آنها نیازمندیم.

وی خاطرنشان کرد: اگر معنای فناوری را کمی توسعه دهیم و از معنی سخت افزاری آن فاصله بگیریم، در می یابیم که در علوم انسانی هم ما به فناوری نیاز داریم.

رییس جمهوری با بیان این که ما در زمینه مسایل اقتصادی ،فرهنگی، سیاست خارجی و امنیتی نیاز به پژوهش و تحقیق داریم، اضافه کرد: در واقع منظور از فناوری به معنای طرح های کاربردی است که ما را به اهداف ملی برساند.

روحانی تصریح کرد: ما در بخش اقتصاد هم با مسایل بسیاری روبرو هستیم و دولت در بیشتر موارد به کارشناسان خود متکی است و در موارد اندکی به پژوهشگران بخش خصوصی مراجعه می کند، اما باید از تحقیقات دانشگاهی و پژوهشگر آزاد استفاده کنیم.



** جدایی فناوری هسته ای از ملت ایران امکان پذیر نیست

رییس جمهوری همچنین به دستیابی ملت ایران به دانش هسته ای اشاره کرد و گفت: ایرانیان امروز به قله هایی از دانش هسته ای دست یافتند و آن را بومی کرده اند که جدایی آن از ملت امکان پذیر نیست.

روحانی افزود: ما در بخش فرهنگ، اقتصاد و مسایل اجتماعی نیازمند پژوهش های آزاد، دانشگاه ها، پژوهشکدها و پژوهشگران هستیم و باید از آنها استفاده کنیم.

وی خطاب به پژوهشگران تصریح کرد: دولت باید این تقاضا توسط پژوهشگران را بالا ببرد و خود پژوهشگران نیز باید این تقاضا از دولت را افزایش دهند تا پژوهش در کشور در مسیر صحیح و دقیق قرار گیرد.

رییس قوه مجریه بر ضرورت توجه به توانمندی بخش پژوهش کشور تاکید کرد و گفت: برخی از تحقیقات هم گران قیمت است و هم با مجموعه امکانات و زیربناهای علمی کشور و دستیابی به آنها تقریبا بسیار دشوار است.

روحانی با قرائت این شعر که «تکیه بر جای بزرگان نتوان زد به گزاف» ادامه داد: مگر این که بتوانیم تمامی اسباب بزرگی را فراهم کنیم؛ اگر بنا است ما در پژوهشی وارد شویم باید توان و امکانات خود را مد نظر قرار دهیم.

وی یادآور شد: معنای این حرف این نیست که در حوزه ای دانشمند ایرانی نمی تواند یا نخواهد توانست در آن ورود پیدا کند؛ نه «ما می توانیم».



**همه پشت سر شعار ما می توانیم حرکت کنیم

رییس جمهوری همچنین اظهار داشت: شعار ما می توانیم که رهبر معظم انقلاب بر آن تاکید دارند یک شعار به حقی است که همه باید پشت سر این شعار حرکت کنیم، اما این «ما می توانیم» باید در چارچوب برنامه و نقشه جامع پژوهش کشور باشد.

روحانی تصریح کرد: در مسیری حرکت می کنیم که دهها سال زمان نیاز دارد تا به آن برسیم، درحالی که در یک مسیر و پژوهش دیگر ممکن است با یک زمان کوتاه به آن نتیجه دست یابیم.

وی تاکید کرد: البته من توجه دارم که تحقیقات مهم زمان بر هستند، این طبیعی است که با پژوهش جهشی و آنی ظرف دو ماه و 6 ماه نمی توان کارهای مهمی انجام داد.



**دستیابی به دانش هسته ای برای ما غیر قابل باور بود

رییس جمهوری تصریح کرد: در همین دانش هسته ای، از روزی که ما در این زمینه قدم برداشتیم یعنی در سال 1367 که اولین بار سانتریفیوژ را دیدیم، همه تلاش ما این بود که چگونه آن را کپی سازی کنیم و بسازیم.

روحانی با بیان این که در آن روز یک دستگاه سانتریفیوژ در اختیار ما بود، ادامه داد: تا امروز که 25 سال طول کشیده است این پژوهش و فناوری قدم به قدم جلو آمده است.

وی یادآور شد: به جایی امروز رسیده ایم که شاید روز اول برای ما باور کردنی نبود یا بسیار سخت بود که باور کنیم.

رییس جمهوری با یادآوری این که از روز اول بنای دانش هسته ای در ایران، در تمامی کارهای دانشمندان ایرانی حضور و نظارت داشته است، خاطرنشان کرد: ما وقتی می خواستیم بحث یو سی اف (UCF) را دنبال کنیم عده ای از اساتید دانشگاه پیش من آمدند و گفتند این کار امکان ناپذیر است و بعد توضیح دادند و دلایل خود را مطرح کردند.

روحانی ادامه داد: اما این کار امکان پذیر شد و همه مواردی که بسیار سخت و پیچیده بود و به ظاهر امکان پذیر نبود؛ امکان پذیر شد.

وی تصریح کرد: کشور ایران امروز در زمینه فناوری هسته ای به ویژه در عرصه غنی سازی به نقطه ای رسیده است که رییس جمهوری آمریکا به صراحت می گوید «برای اینکه این فناوری را از مردم ایران بگیریم، کاری امکان ناپذیر و ناشدنی است».

رییس دولت یازدهم با تاکید براین که جداکردن فناوری هسته ای از ملت ایران امکان ناپذیر است، تاکید کرد: این افتخاری بزرگ برای کشور است که در یک فناوری مرحله به مرحله پیشرفت کرده و به قله ها دست یافته و آنها را بومی کرده است.

** هدف ما از پژوهش رسیدن به فناوری، تولید ثروت و قدرت است

روحانی با بیان این که هدف ما پژوهش است ، گفت: هدف ما همچنین از پژوهش رسیدن به فناوری و از فناوری، تولید ثروت و قدرت است ؛ اما در عین حال باید در اولویت بندی مسایل، آنچه که توان و نیاز ما و مطالبه جامعه است طبق یک برنامه، یک مسیر و راهکار دقیق و پیشرو ترسیم کنیم.


** برخی از منابع مالی به نام پژوهش در گذشته اتلاف شده است

وی با بیان این که در بخش پژوهش نیاز به نظارت داریم،تصریح کرد: پژوهش نیاز به نظارت دارد؛ برخی از منابع مالی به نام پژوهش در گذشته اتلاف شده است و بخش های دیگری از پژوهش که نیاز به منابع برای تکمیل داشته، محروم مانده اند.

رییس شورای عالی انقلاب فرهنگی تاکید کرد: کلمه خوبی نیست ولی متاسفانه در این وادی مقدس هم گاهی رانت وجود داشته است و باید ما این رانت ها را از بین ببریم.

روحانی ادامه داد: باید به محصول نگاه کنیم، ما در بودجه امسال وقت کافی برای این گونه امور نداشتیم ولی در سال های آینده این کار را انجام خواهیم داد و بودجه باید برمبنای محصول کار باشد.

رییس جمهوری خاطرنشان کرد: ما باید منابع ملی و پول این ملت را بر مبنای محصول به یک پژوهشگاه، یک پژوهشکده، یک دانشگاه و حتی یک مدرسه تخصیص دهیم و این کار یک ضرورت است.

روحانی با تاکید بر ضرورت گسترش بخش پژوهش در کشور، گفت: دانشگاه های ما از لحاظ آموزشی و تعداد دانش آموزان شرایط نسبتا مناسبی پیدا کرده اند. ما باید در زمینه علم بیشتر در دانشگاه ها بکوشیم و بتوانیم با دانشگاه های معتبر جهانی رقابت کنیم، همچنین در کنار آموزش باید کار پژوهش را ترویج و تشوق کنیم و برای آن اهمیت قائل شویم.

وی با بیان این که در برخی از کشورها سهم پژوهش نسبت به آموزش به مراتب بالاتر است، اظهارداشت: باید شرایط را برای رشد پژوهش آماده کنیم؛ ممکن است بگویید بودجه در زمینه پژوهش به اندازه کافی نیست، این هم جزو مواردی است که دولت باید به آن توجه کند و بودجه کافی را در زمینه پژوهش اختصاص دهد.


** توسعه ملی در سایه توسعه علمی خواهد بود

وی، همچنین رقم بودجه تحقیقات و پژوهش در کشورهای پیشرفته را به هیچ عنوان قابل مقایسه با کشورهای در حال توسعه ندانست و گفت: تردیدی نداریم که توسعه ملی ما در سایه توسعه علمی و همچنین توسعه علمی در سایه تحقیق و پژوهش خواهد بود.

رییس جمهوری ادامه داد: پژوهش و تحقیق است که ما را به حرف نو، سخن نو و نظریه نو می رساند وگرنه آموزش و دانش اگر به معنای جمع کردن همه داده های گذشته بخش علمی باشد، امروز در سایه فناوری شاید ماشین هم بیشتر از انسان بتواند در حافظه خود اطلاعات جای دهد.

رییس شورای عالی انقلاب فرهنگی اضافه کرد: آنچه مهم است پردازش، تحلیل، نقد علمی و نحوه انطباق آنچه بدست آمده با واقعیت های جامعه ما است.

روحانی گفت: اگر تعبیر کنیم که اساس دانش از پژوهش و توسعه دانش نیز در سایه آن است، پژوهش در سایه دانش امکان پذیر است و متولد می شود، بنابراین پژوهش هم علت و هم معلول است.

وی تصریح کرد: در واقع هم پژوهش می تواند علم را شکوفا کند و هم به توسعه علم و حتی آموزش بیانجامد.

رییس جمهوری ادامه داد: البته پژوهش نیاز به محیط مساعد و مناسب دارد؛ آغاز این محیط آزادی آکادمیک است و مهم ترین اصل آن بردباری و سعه صدر است.

روحانی با بیان این که در زمینه پژوهش بخش خصوصی و دولتی باید دست به دست هم دهند، اظهارداشت: دولت تدبیر و امید ضمن احترام به همه پژوهشگران در این زمینه در طول این مدت کوتاه چند ماهه قدم هایی برداشته است و در ماه و سال آینده قدم های بیشتری برمی دارد.

وی همچنین در سخنان خود برای پژوهشگران که آینده ساز کشور هستند، آرزوی موفقیت کرد.