مردی که نمی گذارد ترامپ برجام را پاره کند

اواخر آوریل، ژنرال جیمز متیس در مقابل حضار در مرکز مطالعات امنیتی و بین المللی در واشنگتن ایستاده بود و اعلام کرد: ایران، در نظر من، تنها تهدید برای ثبات و صلح در خاورمیانه است.

 فورچن نوشت: اواخر آوریل، ژنرال جیمز متیس در مقابل حضار در مرکز مطالعات امنیتی و بین المللی در واشنگتن ایستاده بود و اعلام کرد: ایران، در نظر من، تنها تهدید برای ثبات و صلح در خاورمیانه است.

 این کاملا یک بیانیه بود، علی رغم چالش های آمریکا با داعش، القاعده، جنگ داخلی سوریه و اولین مداخله نظامی روسیه در خاورمیانه در 30 سال گذشته، ماتیس، اولویت دیگری را مطرح می کرد، اولویتی به نام ایران.

شش ماه بعد رئیس جمهور منتخب دونالد ترامپ، جیمز ماتیس را برای وزارت دفاع نامزد کرده است. نکته جالب اما اینجاست، مردی که بعنوان یکی از بزرگ ترین منتقدان ایران شناخته می شد تبدیل به یکی از بزرگترین حامیان توافق هسته ای با ایران شده است. توافقی که ترامپ بارها به شدت از آن انتقاد کرده است.

جیمز ماتیس ارتشبد بازنشسته نیروی تفنگداران دریایی ایالات متحده آمریکا است که از سال 2010 تا 2013 به عنوان یازدهمین فرمانده ستاد فرماندهی مرکزی ایالات متحده آمریکا مشغول فعالیت بود. پیش از آن که باراک اوباما در سال 2010 او را جانشین دیوید پترائوس کند، ماتیس فرماندهی یگان نیروهای مشترک آمریکا را به عهده داشت. ماتیس دانش‌آموخته مدرسه جنگ‌افزار تفنگداران دریایی آمریکا، کالج کارکنان و فرماندهی سپاه تفنگداران آمریکا و کالج ملی جنگ است. ماتیس که بیش از 40 سال در نیروی دریایی آمریکا بوده یکی از بانفوذترین فرماندهان ارتش این کشور است و یکی از استراتژیست های مشهور محسوب می شود. وی همچنین در اندیشکده موسسه هوور نیز عضویت دارد که متعلق به دانشگاه استنفورد است.

برای اینکه ماتیس بتواند ریاست پنتاگون را بر عهده بگیرد، کنگره باید یکی از قوانین فدرال را دور بزند. بر اساس این قانون وزیران دفاع نباید طی هفت سال قبل از انتصاب به این سمت در ارتش فعال بوده باشند و این در حالی است که ماتیس در سال 2013 بازنشسته شده است. کنگره تا به حال فقط یک بار در این خصوص استثنا قائل شده و آن زمانی بود که ژنرال جرج .سی مارشال در سال 1950 به این سمت منصوب شد. در واقع، کنگره باید در این خصوص مصوبه جدیدی تدوین کند.

نقد ماتیس به دولت اوباما در مورد چگونگی انعقاد توافق هسته ای نیست، بلکه در مورد چگونگی برخورد دولت اوباما با رفتار منطقه ای ایران است. او اعلام کرده است که از بر هم زدن توافق هسته ای حمایت نمی کند. به جای لغو این توافق، ماتیس به احتمال زیاد از یک روند سختگیرانه تر در مسائل مربوط به ایران حمایت خواهد کرد. اول، او در خصوص مقابله با ایران در آب های خلیج فارس برنامه ریزی می کند. البته این به این معنا نیست که او دستور تیراندازی به کشتی های ایرانی را صادر خواهد کرد.

ترامپ یک اولویت دارد و آن بهبود روابط با روسیه است. کشوری که مخالف پاره کردن برجام است و به شدت به احتمال اقدام نظامی ایالات متحده علیه برنامه هسته ای ایران اعتراض کرده است. ماتیس احتمالا می تواند ترامپ را متقاعد کند که به جای پاره کردن برجام، در برابر اقدامات ایران در منطقه سختگیرانه تر عمل کند اما همزمان از فرو رفتن در باتلاق بزرگ جدیدی در خاورمیانه اجتناب نماید.

در هر صورت، ماتیس نقش عمده ای در سیاست ایالات متحده در قبال ایران بازی می کند. تنها سؤال این است که آیا او ترامپ را به سمت یک سیاست سخت گیرانه اما عمل گرا در قبال ایران رهنمون می کند و یا شرایط را به نحوی مدیریت خواهد کرد که برجام لغو و پس از فروپاشی توافق، ایالات متحده برای جنگ با ایران آماده شود. بیایید امیدوار باشیم که حالت اول اتفاق بیفتد.