نمی‌توانیم تاریخ را هرطور که دوست داریم روایت کنیم

شعیبی معتقد است که امروز راه مخاطبان برای مطالعه درباره تاریخ بسیار راحت شده است به همین دلیل ما نمی‌توانیم تاریخ را به هر شکلی که دوست داریم روایت کنیم.

بهروز شعیبی کارگردان فیلم سیانور شب گذشته پنجشنبه 26 آذر در برنامه سینما دو  طی سخنانی با اشاره به اینکه سینما را به صورت آکادمیک یاد نگرفته است، گفت: من تجربه کاری در حوزه سینما و دستیاری کارگردان‌ها دارم زیرا معتقدم کارگردانی یک تخصص است و حتما باید آن را آموخت.

شعیبی ادامه داد: هر چند فیلم‌هایی که ساخته‌ام از طرف دوستان به عنوان فیلم‌های اجتماعی معرفی شده است، اما ایده‌آل خود من در فیلم‌ها نشان دادن روابط انسانی است و همیشه روابط انسانی برای من دغدغه بوده است و اگر فیلمنامه‌ای این دغدغه من را نداشته باشد و یا آن را دوست نداشته باشم قطعا یا آن فیلم نامه را نمی‌سازم و یا آن بخشی را که دوست ندارم حذف می‌کنم.

شعیبی با اشاره به اینکه در فیلم سیانور داستان گروه‌هایی را روایت کرده که در مقطعی تاریخی حرکت اجتماعی داشته‌اند، گفت: کلیدواژه ما در این فیلم بحث انتخاب بود اینکه آدم‌ها در برهه‌های خاص در معرض انتخاب قرار می‌گیرند و این انتخاب تاثیر زیادی بر روابط آن‌ها می‌گذارد.

وی ادامه داد: البته هر چند اگر تاریخ معاصر را از فیلم حذف کنیم قطعا سیانور یک فیلم اجتماعی است اما باید بپذیریم که سیاست هم بخشی از روابط اجتماعی است هر چند در این فیلم روابط سیاسی کمتر نشان داده شده است.

کارگردان فیلم سیانور با اشاره به تعریف خود از فیلم سیاسی گفت: فیلم‌هایی که سیاسی هستند به صورت عریان‌تر به اتفاقات و مسائل سیاسی اشاره می‌کنند در سینمای دنیا برخی از آثار کارگردان‌هایی همچون فرانچسکوروزی و برتولوچی در گونه فیلم‌های سیاسی تعریف می‌شوند.

وی ادامه داد: گاهی یک فیلم مانند آثار امیر نادری به اجتماع نگاه منتقدانه دارد اما قطعا این نگاه منتقدانه توجهی به وضعیت سیاسی موجود نیز دارد.

کارگردان فیلم دهلیز با تاکید بر اینکه تشویق‌ها و نوع نگاه جشنواره‌ها به فیلم‌ها طبعا برخی فیلمسازان را جهت‌دهی و هدایت می‌کند، گفت: خود من معتقدم که فیلمساز باید دست به تجربه‌های نداشته بزند و بعد از ساخت آن، ‌ آن فیلم را به دست زمانه بسپارد زیرا اگر فیلمی در زمان خودش و یا در طول زمان مهر تایید از تماشاگر و مخاطب نگیرد قطعا مورد قبول قرار نمی‌گیرد و فراموش می‌شود.

کارگردان سیانور با اشاره به پژوهش گسترده‌ای که برای ساخت این فیلم انجام داده است، گفت: قبل از ساخت فیلم سیانور، آثاری همچون گوزن‌ها، کندو و برخی فیلم‌های بعد از انقلاب مرتبط با موضوع سیانور را دوباره دیدم زیرا معتقد بودم در زمان نمایش این فیلم کسانی که در دهه ۵۰ حضور داشتند امروز در فیلم ناظر اتفاقات خواهند بود و باید به فیلم اعتماد کنند و اعتماد بیننده مهم‌ترین دلیل برای مقبولیت یک اثر است و بیننده در فیلم دوست دارد یک روایت بدون واسطه را ببیند.

شعیبی با اشاره به مشکلات فیلمسازی درباره تاریخ معاصر گفت: ساخت فیلم درباره اتفاقات دهه ۴۰ و ۵۰ بسیار سخت‌تر از دوران قاجار و یا دوران پهلوی اول است زیرا نه شهرک سینمایی خاصی برای این مقطع وجود دارد و نه اینکه می‌توانیم این مقطع را در فضای کنونی شهرهایی همچون تهران روایت کنیم.

وی با اشاره به گسترش ابزارهای ارتباطی و سهل شدن دسترسی مخاطبان به اسناد گفت: زمانی برای خواندن یک کتاب تاریخی و یا تحقیق درباره یک مساله تاریخی باید به کتابخانه مراجعه می‌کردیم و یا کتاب خاصی را می‌خریدیم اما امروز آن قدر این منابع در دسترس است که کار مخاطبان برای مطالعه درباره تاریخ بسیار راحت شده است به همین دلیل ما نمی‌توانیم تاریخ را به هر شکلی که دوست داریم روایت کنیم.

شعیبی ادامه داد: شخصیت‌های اصلی فیلم سیانور هر چند از فیل‌تر دراماتیزه شدن سازندگان فیلم عبور کرده‌اند اما شخصیت‌های واقعی آن‌ها تحریف نشده است.

وی سیاست‌گذاری را در حوزه سینما بسیار مهم دانست و افزود: نباید سیاست‌گزاری و جهت‌دهی توسط مسئولان به شکلی باشد که مثلا اگر بهروز شعیبی قصد دارد فیلم سیانور را بسازد به او بگویند چه المان‌ها و نشانه‌هایی را در فیلمش نشان بدهد زیرا در صورت ساخته شدن چنین فیلمی، آن فیلم دیگر نه اثر بهروز شعیبی است و نه مخاطب بر آن مهر تایید می‌زند.

احمد نادری جامعه‌شناس که به عنوان کار‌شناس این هفته برنامه حضور داشت نیز طی سخنانی گفت: سیانور بخشی از ابعاد ناخوانده تاریخ و اجتماع ماست وقتی فیلمسازی اثری درباره یک بخش تاریخی می‌سازد درباره آن بخش در ذهن مخاطب تصویرسازی می‌کند.

مدیر گروه انسان‌شناسی دانشگاه تهران ادامه داد: ما در زندگی دو نوع اخلاق داریم یک اخلاق کار و یک اخلاق شخصی و در فیلم سیانور به این دو مساله کاملا پرداخته شده و فیلم سیانور به نفع خانواده تمام شده است.

جواد طوسی منتقد سینما نیز طی سخنانی گفت: حوزه اجتماع و سیاست کاملا در هم تنیده است و نمی‌توان آن‌ها را از هم جدا کرد.

وی ادامه داد: فیلم سیانور توانسته است در بستری از تاریخ داستان را به خوبی تعریف کند هر چند نقدهایی نیز بر آن وارد است.

برنامه سینما دو هر هفته پنجشنبه شب‌ها ساعت ۲۳: ۳۰ از شبکه دوم سیما پخش می‌شود