حذف صفر از پول ملی از نگاهی دیگر

 حذف چند صفر کاری است که به تبع چند سال تورم انباشته و کاهش ارزش پول و با هدف عقلایی کردن و تعادل بخشی به پول رایج کشور مطرح بوده است.

با این کار اسکناس های دست مردم آرامش متعادل خواهد شد و سکه هم برای پرداخت های کوچک رواج پیدا خواهد کرد. تعداد معاملات برای پرداخت های کوچک بسیار زیاد است. رواج سکه موجب کاهش استهلاک اسکناس خواهد بود. امروز سکه رایج برای 5000 واحد و اسکناس رایج برای 1 میلیون واحد پول کشور وجود دارد.

سکه برای واحد پول کشور (سکه 1 ریالی) عملاً موصوعیت ندارد و بانک مرکزی از ضرب آن خودداری میکند زیرا ارزش نیکل و فلز بکار رفته در یک سکه 1 ریالی حدود 230 ریال است و ضرب سکه برای واحد پول کشور بلا موضوع و یک کار غیر عقلائی است.

حذف چند صفر این مشکل را حل می کند و پول را به عنوان یک ابزار مبادله منطقی می کند. سکه برای واحد پول معنی دار می شود و حتی پرداخت هایی که بخشی از واحد پول را تشکیل می دهند نیز معنی دار می شود.

همانطور که امروز در کشورهای دیگر پرداخت 10 سنت و 20 سنت یک پرداخت معنی دار است. ارزش یافتن واحد پول حتی این عادت پس دادن بقیه پول را هم دوباره و البته به مرور در کشور احیا می کند. اگر کسی پرداختی کرد و بقیه پول را پس نگرفت، این کار به عنوان یک پاداش برای اون فردی که پول گرفته و بقیه پول خرد را پس نداده، تلقی می شود.

این کار خوب، مقدماتی هم دارد که باید مورد ملاحظه قرار بگیرد؛اول اینکه باید دولت با مردم صحبت کند و توضیح دهد؛ مردم را توجیه کند که قصد دارد چه کاری انجام دهد؛ تدارک لازم را برای چاپ اسکناس و ضرب سکه جدید به میزان نیاز جامعه را انجام دهد، بالاخص در ابتدای کار که مراجعه برای تبدیل پول بیشتر از حالت عادی و نرمال است.

دولت باید کاری کند که احساس کمبود به وجود نیاید؛ برای برنامه های نرم افزاری حسابداری و حسابرسی و تبدیل ارز در بانک ها و شرکت های مختلف فرصت و مهلت لازم را به فعالان اقتصادی بدهد. مهلت اعتبار پول های قبلی و مراحل خارج کردن آنها از گردش را تعریف کند و به مردم توضیح دهد و نگذارد این کار دلهره و نگرانی در جامعه ایجاد کند.

می توان یک مرکز دسترسی آسان تلفنی و اینترنتی برای عموم مردم ایجاد کرد که به سوالات مردم پاسخ بدهد و مشکلات و اشکالات پیش بینی نشده را به مسئولان مربوطه منعکس کند.

طراحی سکه و اسکناس های جدید را با حوصله انجام بدهد و سکه ها و اسکناس های جدید را با طراحی زیبا و جذاب و بارعایت نکات ایمنی برای جلوگیری از جعل اسکناس انجام بدهد.

برای تعیین اینکه حد متعادل برای حذف چند صفر کجاست و چند تا صفر (سه، چهار و یا 6 صفر) باید حذف شود، باید گفت که قبلاً 4 صفر بیشتر تایید شده بود اما امروز با شرایط فعلی باید دید چه چیز برای اقتصاد بهتر است.

تصمیم دولت برای حذف یک صفر کار صحیحی نیست؛ این تصمیم تمام هزینه ها و زحمات حذف چند صفر را دارد. بدون اینکه هدف های آن کار را تحقق بخشد.

هزینه های زیاد برای تحقق، تقریباً هیچ دستاورد اقتصادی یا رضایت عمومی ندارد در حالی که قائم مقام بانک مرکزی آن اعلام کرده است که این تصمیم با سیاست حذف چند صفر متفاوت است؛ آن برنامه حذف چند صفر در حال بررسی است و بعداً اجرا می شود.

معنی این حرف دو بار هزینه کردن برای رسیدن به این هدف است. دوباره جمع کردن اسکناس ها و چاپ اسکناس جدید در کل کشور کار صحیح نیست.

ویژگی دیگری که این تصمیم داشت، غافلگیر کردن مردم و کارشناسان بود. البته این ویژگی یکی از خصوصیات دولت آقای روحانی شده است؛ از مصاحبه ها اینطور بر می آید که این پیشنهاد از بانک مرکزی به دولت داده نشده بود و در حین مذاکرات دولت مطرح شده و رای آورده است.

نخستین نکته این است که چنین تصمیمی بدون پیشنهاد بانک مرکزی قابل رای گیری نیست؛ به علاوه اگر بانک مرکزی خسارت ها و هزینه های این تصمیم را توضیح می داد، قاعدتاً اعضای دولت به آن رای نمی دادند؛ اگر بانک مرکزی هم با این تصمیم مخالف بوده ولی سکوت کرده و اکنون در قالب مطالبی که قائم مقام بانک مطرح کرده درصدد توجیه تصمیم دولت است، باید برای بانک مرکزی نگران بود که چگونه می خواهد سیاست های پولی را با استقلال رای خود تدوین و اجرا کند.