گام مثبت دولت برای تغییر واحد پول ملی

روزنامه ایران در یادداشتی به قلم غلامرضا مصباحی‌مقدم/اقتصاددان نوشت:

تصمیم دولت برای تغییر واحد پول ملی ایران از ریال به تومان را باید گام مثبتی تلقی کرد. با توجه به ثبات اقتصادی موجود و موفقیت سیاست‌های کنترل تورمی دولت، طرح اصلاح پول ملی در شرایط خوبی پیاده می‌شود. آنچه در میان مردم طی سال‌های پیش تا کنون جریان داشته است استفاده عملی از واحد تومان بوده است که در جریان مبادلات و محاورات و مکتوبات عامه مردم مورد استفاده قرار می‌گیرد. استفاده از واحد پولی ریال تنها مختص مکاتبات و اسناد رسمی دولتی بوده که عملاً با آنچه در متن مبادلات جامعه و بازار جریان داشته و دارد متفاوت بود. اکنون می‌توان گفت که این خواست عمومی مردم رسمیت یافته و پیام مثبتی به اقتصاد خواهد بود. در ادامه، طرح اصلاح پول ملی باید حذف سه یا چهار صفر از پول ملی را نیز مد نظر قرار دهد چرا که واحد پول اگر به تومان هم تبدیل شود چندان کارکرد اعتباری نخواهد داشت زیرا در مبادلات اقتصادی و روزمره نه یک ریال استفاده خواهد شد و نه 10 ریال. زیرا ارزش و قیمت واقعی ندارد. از این نظر با حذف سه یا چهار صفر، اعتبار پول ملی ما در برابر واحد‌های پولی کشورهای همسایه تقویت خواهد شد و مردمی که سفرهای زیادی به کشورهای مختلف دنیا دارند، شاهد تناسب و قدرت اعتبار پول ملی در برابر ارزهای دیگر خواهند بود.

ضمن اینکه از نقطه نظر تسهیل تبادلات و امور حسابداری و اسنادی شاهد گشایش‌هایی خواهیم بود. کشور ترکیه 20 سال قبل 6 صفر را از واحد پولی خود حذف کرد و تجربه موفقی در این زمینه به حساب می‌آید. قبلاً یک میلیون لیر ترکیه برابر با خرید یک نوشابه بود و یا استفاده از یک کورس تاکسی با یک و نیم میلیون لیر مقدور بود. همین موضوع هم رنجش ملی را به همراه داشت و هم برای مردم ترکیه واقعیت تلخ بی‌اعتباری پول ملی را یادآور می‌شد. اگر چه وضعیت فعلی واحد پول ملی ما با بی‌اعتباری آن موقع لیر ترکیه قابل قیاس نیست اما باز هم مردم از بی‌اعتباری پول ملی رنج می‌برند. ایرانیانی که به ترکیه می‌روند و یا برای اربعین به عراق می‌روند وقتی این بی‌اعتباری پول ملی را در برابر واحدهای لیر و دینار مشاهده می‌کنند، احساس ناخوشایندی دارند. معمولاً اقتصادهایی که بعد از دوره‌هایی بی‌ثباتی و روند افزایشی نرخ تورم، موفق به برقراری ثبات اقتصادی و کنترل تورم می‌شوند، اقدام به اصلاح پول ملی و برداشتن چند صفر از پول ملی می‌کنند. اکنون این شرایط در اقتصاد ایران مهیاست و باید در این زمینه گام‌های بعدی از سوی دولت و حذف چند صفر از واحد پولی اتخاذ شود.

البته یک نگرانی در این زمینه هم بین تصمیم‌گیران و سیاستگذاران وجود دارد و آن هم این است که با حذف چند صفر از پول ملی، توهم پولی در کشور ایجاد شود و مردم به یکباره احساس کمبود و افت درآمد کنند. مثلاً فردی که 2 میلیون تومان درآمد داشت اگر به یکباره ببیند که درآمدش به 2 هزار تومان رسیده است ممکن است دچار شوک ناگهانی و توهم پولی شود. با این حال حل این مشکل هم آسان است. می‌توان در دوره‌ای که حذف صفر از واحد پولی اتفاق افتاد، طی چند ماه نخست و تا یک‌سال صفرهای پول را با استفاده از قرار دادن یک ممیز بعد از عدد پول و یا به رنگ متفاوتی درآوردن این صفرها، همچنان به صورت صوری حفظ کرد و بعد از طی دوره مشخص شده اقدام به حذف کامل این صفرها نمود. در این صورت مردم و صاحبان درآمد احساس بدی نخواهند داشت و توهم پولی از بین خواهد رفت. تجربه حذف 14 صفر از واحد پول ملی آلمان که موجب تقویت اعتبار این واحد پولی شد نیز پیش روی ما قرار دارد. امیدوارم با همکاری مجلس این اصلاح پول ملی سرعت بیشتری به خود گرفته و دولت و مجلس همگام با هم زمینه را برای اعتبار بخشی هر چه بیشتر به واحد پول ملی فراهم کنند.