حضور يك هيأت اقتصادي كه بعد از امضاي توافق‌نامه هسته‌اي پاي ثابت همه سفرهاي ظريف بوده است، روشن مي‌كند كه توسعه مناسبات اقتصادي با چين يكي از مقاصد اصلي اين سفر است.
كنفرانس «روند استانبول» يا همان كنفراس «قلب آسيا»، روز گذشته در شهر «امريتسار» هند و با محوريت بررسي مسائل افغانستان برگزار شد. محمدجواد ظریف، وزير خارجه كشورمان كه از عصر شنبه آنجا بود، در سخنراني خود از خدماتي كه به اتباع افغان از جمله ٤٠٠ هزار دانش‌آموز افغان ارائه داده‌ايم، سخن گفت.او با بیان اینکه چالش‌های فراروی افغانستان و منطقه، به هم پیوسته‌اند، تأکید کرد: «ما همچنان از دولت وحدت ملی افغانستان حمایت کرده و آمادگی داریم با رهبران افغانستان برای کمک به آنها در ایفای مسئولیت‌های‌شان همکاری کنیم».ظريف از دستاوردهای اخیر دولت افغانستان در برقراری صلح با حزب اسلامی، استقبال و ابراز اميدواري كرد: فرایند صلح با مالکیت و هدایت افغانستان و با بهره‌گیری از تمامی ظرفیت‌های موجود در کشورهای منطقه، این کشور را به سمت صلحی پایدار و جامع به پیش ببرد.وزير خارجه كشورمان در ادامه به مسئله قاچاق مواد مخدر پرداخت و به عنوان نماينده كشوري كه در خط مقدم جنگ با اين مسئله قرار دارد، گفت: «همکاری بین‌المللی بر مبنای یک استراتژی منسجم برای توسعه جایگزین با هدف تغییر اقتصاد جنگی به یک اقتصاد رسمی و پایدار، ضروری و اجتناب‌ناپذیر است».او موافقت‌نامه سه‌جانبه میان ایران، هند و افغانستان را درباره توسعه بندر چابهار، گامی مهم در این مسیر دانست که موجب می‌شود، افغانستان از طریق دریای آزاد به بازارهای جهانی دسترسی داشته باشد و منابع معدنی غنی و گسترده آن، به لحاظ اقتصادی جذاب شده و امکان عرضه داشته باشد. ظريف از بازیگران منطقه‌اي و فرامنطقه‌اي دعوت كرد مشارکت را در توسعه و گسترش چابهار مدنظر قرار دهند.به گفته او، پروژه راه‌آهن خواف - هرات نیز طرح کلیدی مواصلاتی دیگری است که افغانستان را از طریق ایران به شبکه‌های بین‌المللی ریلی وصل می‌کند.وزيرخارجه كشورمان كه شنبه‌شب در ضيافت شام كاري به‌عنوان ميهمان ويژه اجلاس قلب آسيا، با نارندرا مودي، نسخت وزير هند و اشرف غني، رئيس‌جمهوري افغانستان، ملاقات كرده بود، روز گذشته در حاشيه كنفرانس مذكور، نشستی دوجانبه با اشرف غني داشت و با تأکید بر ارتقای روابط دو کشور، پيرامون زمینه‌های گسترش این مناسبات در حوزه‌های مختلف سیاسی، امنیتی و اقتصادی رایزنی كرد.گفتني است او روز شنبه نيز با مقامات هندي درباره وضعيت نرگس كلباسي رايزني كرده بود. غلامرضا انصاری، سفیر ایران در هند، به ايسنا، گفته است: نرگس كلباسي در ديدار با ظريف، از او خواست تا مقامات هندي را در جريان وضعيتش بگذارد و ظریف در جریان مذاکراتی که با مقامات هندی داشت، در این ارتباط با صحبت بر رسیدگی عادلانه بر این موضوع، تأكيد کرد.ظريف روز گذشته در حاشيه اجلاس قلب آسيا، ديداري نيز با همتاي قرقیزستانی خود داشت و سپس هند را به مقصد پكن ترك كرد.اهميت سفر به چين
ظريف و هيأت اقتصادي و سياسي همراهش، به دعوت وزير خارجه چين به اين كشور رفته‌اند و اين سفر مي‌تواند گامی مؤثر برای توسعه مناسبات تهران- پكن در عصر پسابرجام باشد. جمهوري اسلامي ايران اهمیت بسیاری براي ارتقاي روابط راهبردي با چين قائل است. اين مطلبی است که علي اكبر ولايتي، مشاور مقام معظم رهبري در امور بين‌الملل، همين يك ماه پيش در ديدار با سفير چين در تهران بر آن تأكيد کرد و گفته بود: لازم است روابط دو كشور با اهتمام و جدیت بیشتری دنبال شود.ظريف و همراهانش در راستاي توسعه مناسبات سياسي و اقتصادي دو كشور، مذاكره مي‌كنند؛ اما سياست و اقتصاد تنها جوانب همكاري‌هاي دو كشور نبوده و پتانسيل‌هاي ديگري نيز وجود دارد. به عنوان مثال، سرلشکر باقری، رئيس ستاد نيروهاي مسلح جمهوري اسلامي ايران، به‌تازگي با سپهبد «چانگ وان چوان»، وزیر دفاع چین، ملاقات كرده و از آمادگی ایران برای برگزاری رزمایش مشترک با چین و روابط نظامی راهبردی، سخن گفته بود.سفر ظريف به چين و ملاقات با مقامات اين كشور، در اين مقطع زماني كه شاهد نشانه‌هايي از بدعهدي و نقض برجام از سوي آمريكايي‌ها هستيم، اهميت ويژه‌اي دارد؛ زيرا از يك سو، چين به عنوان يكي از امضاكنندگان برجام در پايبندي به اجراي آن نقشی مؤثر دارد و از دیگر سو، آمريكا در روابط ايران و چين نقش مؤثري داشته است. برخي از تحليلگران مسائل بين‌المللي، اعتقاد دارند روابط مدرن ایران و چین نه دوجانبه بلكه سه‌جانبه بوده است. محسن شریعتی‌نیا، استادیار دانشگاه شهید بهشتی، در يادداشتي كه در «ديپلماسي ايراني» منتشر كرده، نوشته است: «پیش از انقلاب، کاتالیزور آمریکا در شکل‌گیری و قوام اولیه این روابط، نقشی کلیدی ایفا کرد و پس از انقلاب و به‌ویژه در یک دهه اخیر، ایالات متحده نقش‌های چندگانه‌ای ایفا کرده که مهم‌ترین آن، تحدید این روابط و ایجاد معضلات کلیدی در مسیر توسعه آن به‌ویژه در حوزه‌هایی فراتر از «کالاهای چینی» بوده است. با برجام، این مثلث نوعی دگرگونی را تجربه کرد؛ فشار استراتژیک آمریکا بر روابط ایران و چین، در یک سال اخیر افت کرده و ایران در مسیر غیرامنیتی‌شدن قرار گرفته است. فراتر از آن، در اتفاقی نادر، قرار شده ایران، چین و آمریکا با همکاری یکدیگر راکتور اراک را بازسازی کنند، گرچه هنوز اندر خم یک کوچه‌اند».او پيروزي ترامپ و دگرگوني در آمريكا را به عنوان ضلع سوم اين مثلث ( ايران، چين، آمريكا) عاملي تعيين‌كننده در روابط ايران و چين مي‌داند و نوشته است: «ایران و چین هر دو هدف درشت‌گویی‌های او بوده‌اند. از یک سو، تهدید کرده که برجام را پاره خواهد کرد و از دیگر سو، چین را به تجاوز تجاری به آمریکا متهم کرده و از اعمال تعرفه‌های ٤٥درصدی بر صادرات ٥٠٠میلیارد‌دلاری چین به کشورش سخن رانده است».اين استاد دانشگاه از نقش مؤثر آمريكا در روابط ايران و چين مي‌گويد و ما همزمان شاهد تمديد تحريم‌هايي عليه ايران هستيم. در همين گيرودار وزير خارجه كشورمان با يك هيأت اقتصادي و سياسي راهي چين مي‌شود و مذاكرات او با مقامات اين كشور اهميت ويژه‌اي دارد. چين يكي از امضاكنندگان توافق چندجانبه‌اي است كه با روي‌كارآمدن دولت جديد آمريكا نگراني‌هايي درباره نقض آن ايجاد شده است. اكنون بايد ديد كه مذاكرات ظريف با مقامات چيني چه نتيجه و اثري در اين مسئله بين‌المللي دارد.
چين را در پساتحريم ترك نمي‌كنيم
حضور يك هيأت اقتصادي كه بعد از امضاي توافق‌نامه هسته‌اي پاي ثابت همه سفرهاي ظريف بوده است، روشن مي‌كند كه توسعه مناسبات اقتصادي با چين يكي از مقاصد اصلي اين سفر است. چين شريك اول تجاري ما در دوره تحريم بوده است و آن‌طور كه ابراهيم رحيم‌پور، معاون آسيا و اقيانوسيه وزارت خارجه، ديروز مي‌گفت، در دوره پساتحريم نيز چين را ترك نخواهيم كرد و مناسبات اقتصادي ما تقويت شده است. او در گفت‌وگويي با راديو به سفر ظريف اشاره كرد و گفت: «چینی‌ها برای خود یک قدرت بزرگ هستند و پیوستگی‌هایی نیز با یکدیگر داریم. برای قدرت‌های مهم دنیا، منافع مشترک حرف اول را می‌زند و در سفر دکتر ظریف نیز همایش بزرگی در پکن خواهیم داشت و طرف‌های تجاری ایران و چین مذاکراتی دارند».بدون‌شك يكي از محورهاي مورد توجه در اين حوزه كه ظريف و همراهانش در اين سفر پيگيري مي‌كنند، روابط بانكي است؛ مسئله‌اي كه همين چند روز قبل علي لاريجاني، رئيس مجلس شوراي اسلامي، در گفت‌وگو با يك رسانه چيني مورد انتقاد قرار داده و گفته بود: «روابط بانکی بین دو کشور ایران و چین هنوز وضع مطلوبی ندارد و انتظار می‌رود که چین در این زمینه گام صحیحی بردارد تا روابط تجاری تجار ما و تجار چینی به‌هم نزدیک شود. نمی‌توان بدون روابط بانکی تسهیل‌شده، روابط تجاری خوبی را ایجاد کرد. درحال‌حاضر برخی روابط با بانک‌های اروپایی ایجاد شده است، این موضوع به تجار ایرانی کمک می‌کند تا به‌راحتی ال‌سی باز کنند، ولی هنوز این روابط را با چین نداریم».
منبع: شرق
ارسال نظر
