بررسی نیم قرن عملکرد صنعت بیمه در ایران

صنعت بیمه در ایران وضعیت متفاوتی از سایر بخش‌های اقتصادی ندارد جز اینکه به نسبت اطلاعات آن شفاف‌تر و به‌روز‌تر از سایر بخش‌هاست. اگر به نحوه خصوصی‌سازی شرکت‌های بیمه با سابقه نگاه کنیم، تقریبا همان اتفاقی که برای شرکت‌های بزرگ در بخش‌های دیگر افتاده در بیمه هم رخ داده است. تبدیل شرکت‌های دولتی به شرکت‌ها اصطلاحا خصوصی اما در واقع خصولتی؛ شرکت‌هایی که دولت پس از خصوصی‌سازی با چند واسطه مجددا در آنها هم ذی‌نفع است و هم قدرت تصمیم‌گیری دارد، تنها اتفاقی که افتاده تعداد دست‌ها در مسیر این اعمال مدیریت بیشتر شده که شرایط را پیچیده و فضا را مستعد رانت می‌کند! در دیگر سوی این بازار شرکت‌های بیمه جدید‌التاسیسی قرار دارند که به بانک‌ها یا سایر بنگاه‌های اقتصادی وابسته هستند و البته بیمه‌هایی که در مناطق آزاد مستقر شدند. بررسی گزارش‌های مالی این شرکت‌ها، گوشه‌های اتاق‌های هیات‌مدیره و... هر کدام از این شرکت‌ها نکات زیادی برای عرضه دارند که در یک نوشتار نمی‌گنجد. در اینجا به مناسبت روز بیمه ابتدا به بررسی حق بیمه تولیدی و خسارت پرداخت شده توسط بیمه‌ها طی نیم قرن گذشته پرداختیم. نکته آنکه اگر در نمودار دقت کنید، دقیقا در بزنگاه‌هایی چون: افزایش درآمدهای نفتی پیش از انقلاب، شرایط پس از انقلاب، وقوع جنگ تحمیلی، پایان جنگ تحمیلی و... در بیمه هم رابطه‌ای شفاف و مستقیم مشاهده می‌شود. برای معنادار کردن اعداد مربوط به حق بیمه تولیدی و خسارت پرداختی توسط شرکت‌های بیمه در اینجا عدد هر سال متناسب با نرخ تورم در کشور به رقم ثابت سال 1394 تبدیل شده است.

نیم قرن بیمه در ایران
بررسی 45 ساله صنعت بیمه در ایران از سال 1350 تاکنون نشان می‌دهد به عدد ثابت سال 1394، بیشترین افزایش سالانه حق بیمه تولیدی در شرکت‌های بیمه در سال 1389 رخ داده است، حق بیمه تولیدی سال 1388 شرکت‌های بیمه به عدد ثابت 7/14406 میلیارد ریال بوده، که در سال 1389 به 1/163489 رسیده است. پس از این رشد خارق‌العاده، سال 1353 قرار دارد، حق بیمه تولیدی در این سال به رقم ثابت سال 1394، چیزی برابر 8/19872 میلیارد ریال بوده که نثبت به سال قبل (1352) نزدیک به 79 درصد رشد داشته است. پس از سال 53 نیز سال 1369 یعنی مقطع پس از جنگ قرار دارد در این سال حق بیمه تولیدی به رقم ثابت سال 1394، بالغ بر 9984 میلیارد ریال بوده است که نسبت به سال 68، حدود 46 درصد رشد نشان می‌دهد. در همین دوره، بیشترین کاهش سالانه حق بیمه تولیدی در سال 1388 رقم خورده است در این سال مجموع حق بیمه تولیدی شرکت‌های بیمه با نزدیک به 90 درصد کاهش نسبت به سال 1387 حدود 7/14406 میلیارد ریال به رقم ثابت سال 1394 بوده است. پس از آن سال 1358 یعنی سال اول انقلاب قرار دارد در این سال کل حق بیمه تولیدی شرکت‌های بیمه به رقم ثابت سال 94، نزدیک به 4/12869 میلیارد ریال بوده که نسبت به سال 1357 کاهش 29 درصدی را نشان می‌‌دهد. در ادامه سال 1365 قرار دارد، حق بیمه تولیدی در این سال به رقم ثابت سال 1394 حدود 2/7255 میلیارد ریال بوده که نسبت به سال 64 حدود 27 درصد کاهش داشته است. از طرف دیگر بیشترین رشد پرداخت خسارت از سوی شرکت‌های بیمه در یک‌سال نسبت به سال گذشته، براساس عدد ثابت سال 1394، مربوط به سال 1353 است، در این سال شرکت‌های بیمه جمعا به عدد ثابت 1/6704 میلیارد ریال به بیمه‌گذاران خسارت پرداخت کردند که نسبت به سال 52 نزدیک به 52 درصد افزایش نشان می‌دهد. در سال 1372 نیز شرکت‌های بیمه به رقم سال 1394،‌ نزدیک به 5/7076 میلیارد ریال به بیمه‌گذاران خود خسارت پرداختند که نسبت به سال 1371 حدودا 45 درصد افزایش داشته است. در سال 1368 نیز به رقم سال 94، شرکت‌های بیمه 7/3137 میلیارد ریال به بیمه‌گذاران خسارت پرداخت کردند که نسبت به سال 67 رشد 44 درصدی را نشان می‌دهد. از دیگر سو در سال 1359 پرداخت خسارت به بیمه‌گذاران به عدد ثابت سال 94، بالغ بر 8/4016 میلیارد ریال بوده که نسبت به سال قبل نزدیک به 31 درصد کاهش داشته است. در سال 1358 نیز پرداخت خسارت با 30 درصد کاهش نسبت به سال قبل روبه‌رو بوده و پس از آن سال 1362 قرار دارد که طی آن پرداخت خسارت به بیمه‌گذاران نسبت به سال 1361 نزدیک به 26 درصد کاهش داشته است. جزییات این ارقام را می‌توانید در جدول مربوطه ملاحظه کنید.

مختصری درباره شرکت‌های بیمه‌ای ایران

هم‌اکنون 25 شرکت بیمه در کشور فعال هستند که تنها یک شرکت رسما دولتی به شمار‌ می‌رود. بیمه‌های باسابقه که در جریان انقلاب اسلامی به نفع دولت مصادره شده بودند اکثرا در سال‌های دهه 80 مجددا در جریان خصوصی‌سازی، خصوصی شدند اما سرنوشت خصوصی شدن آنها هم دست کمی از سایر رشته‌های اقتصادی نداشت. شرکت‌های جدید را شاید بتوان «خصولتی» نامید. در واقع دولت به ظاهر کنار رفته اما در واقع با دارا بودن سهام، عملا در این شرکت‌ها به اعمال مدیریت می‌پردازد. این موضوع زیاد بدی نیست، موضوع زمانی پیچیده‌تر می‌شود که شرکت‌های بیمه دو تا سه واسطه حقوقی با دولت دارند و در این دو- سه واسطه حقوقی می‌تواند اتفاقات خاصی رخ دهد! در چنین شرایطی شاید همان دولتی ماندن اوضاع را شفاف‌تر می‌کرد. اما به هر حال واقعیتی است که رخ داد! از سوی دیگر شرکت‌های بیمه جدیدالتاسیس هم در این بین هستند که یا به یکی از بانک‌های اصطلاحا خصوصی وابسته هستند یا سهامداران آنها را اشخاص حقیقی و حقوقی تشکیل دادند که فعالیت‌های اقتصادی آنها پیش از این خبرساز بوده است. بررسی کامل این مسایل ممکن است اما در یک نوبت نمی‌توان به تمام این پیچیدگی‌ها و ابهامات پاسخ داد. در اینجا به قدر بضاعت به ارائه خلاصه و دورنمایی بسیار کوچک از سهامداران شرکت‌های بیمه‌ای پرداخته شده است.

ایران: تنها شرکت بیمه‌ای است که هم‌اکنون تحت عنوان بیمه دولتی فعالیت می‌کند و قدیمی‌ترین شرکت بیمه ایران نیز به شمار می‌رود. تاریخ تاسیس آن به سال 1314 باز‌می‌گردد. آخرین آمار تعداد کارکنان این شرکت را نزدیک به 1800 نفر ذکر می‌کند. شرح عملکرد بیمه ایران طی پنج ماه نخست سال‌جاری به شرح زیر است.
آسیا: در سال 1338 تاسیس شد، 50 سال بعد و در سال 1388 در جریان خصوصی‌سازی به بخش‌خصوصی واگذار شد. با این حال حدود 19 درصد از سهام این بیمه هنوز متعلق به دولت است. حدود 17 درصد به شرکت سرمایه‌گذاری توسعه معین ملت (از شرکت‌های مرتبط با بانک ملت) و حدود 17 درصد نیز متعلق به صندوق بازنشستگی وظیفه و از کارافتادگی کارکنان بانک‌هاست. اما دو سهامدار دیگر این بیمه شرکت‌های سرمایه‌گذاری ای.اف.جی.اچ کیش و پویافراز کیش هستند. اولی بیش از 18 درصد و دومی حدود 20 درصد سهام بیمه آسیا را در اختیار دارد. هیات‌مدیره شرکت پویا فراز کیش (سهامی خاص) براساس آخرین صورت‌جلسه مورخ 22 شهریور 93 از آقایان محمدعلی شکرچیان و نیکلاس جورج پل و خانم لوییز ماری پل تشکیل شده است. اما در شرکت سرمایه‌گذاری ای.اف.جی.اچ کیش، در جلسه مورخ 27 خرداد 1393، آقای فضل‌الله معظمی و خانم نگین معظمی به‌عنوان اعضای هیات‌مدیره وارد شرکت شدند و براساس صورت‌جلسه مورخ 4 خرداد 1393 آقای امیرعلی شکرچیان و خانم شیدا کاشانی اخوان با دریافت سهم‌الشرکه خود از هیات‌مدیره خارج شدند. جزییات عملکرد بیمه آسیا در پنج ماه نخست سال‌جاری در جدول آمده است.

البرز: این بیمه هم در سال 1338 تاسیس شده با این تفاوت که بیمه البرز توسط بخش‌خصوصی تاسیس شده است. پس از انقلاب به سرنوشت سایر بخش‌های خصوصی دچار شد و به دست دولت افتاد. اما در سال 1388 مجددا در جریان خصوصی‌سازی به بخش‌خصوصی واگذار شد. دولت در این شرکت بیمه‌ای نیز نظیر بیمه آسیا همچنان سهامدار باقی مانده است به‌طوری که هم‌اکنون بیش از 17 درصد سهام این شرکت در اختیار دولت، بیش از یک درصد در اختیار سازمان خصوصی‌سازی، بیش از پنج درصد در اختیار موسسه صندوق بیمه اجتماعی روستاییان و عشایر و بیش از پنج درصد در اختیار گروه مدیریت ارزش سرمایه صندوق بازنشستگی کشوری است. 20 درصد سهام بیمه البرز در اختیار شرکت سرمایه‌گذاری توسعه معین ملت (مرتبط با بانک ملت) است، نزدیک به 19 درصد سهام نیز به شرکت گروه توسعه مالی مهرآیندگان اختصاص دارد، شرکتی که هیات‌مدیره آن را براساس آخرین اطلاعات، شرکت‌های مرتبط با صنعت نفت و پتروشیمی تشکیل دادند.

شرکت سرمایه‌گذاری صبا تامین نیز نزدیک به 16 درصد سهام بیمه البرز را در اختیار دارد، این شرکت وابسته به سازمان تامین اجتماعی است. اما موسسه صندوق سرمایه‌گذاری آرمان‌شهر که حدود چهار درصد از سهام بیمه البرز را در اختیار دارد، پیش از بهمن 1393 موسسه صندوق سرمایه‌گذاری امین شهر نام داشت که بعد از این تاریخ نام خود را تغییر داده و مرتبط با شرکت‌های اقماری بانک شهر است. اهم عملکرد این شرکت بیمه‌ای در پنج ماه نخست سال‌جاری را در جدول مربوط مشاهده می‌کنید.

دانا: این بیمه در سال 1353 با مشارکت بیمه Commercia- Unio- انگلیس به صورت شرکت سهامی عام با سرمایه بخش‌خصوصی تاسیس شد. پس از پنج سال فعالیت در قالب بخش‌خصوصی در تیرماه 1358 براساس مصوبه شورای انقلاب و دولت موقت به همراه 12 شرکت بیمه خصوصی ملی اعلام شد .در آذرماه سال 1367 به موجب «قانون نحوه اداره امور شرکت‌های بیمه» شرکت‌های بیمه ملی شده (آریا، امید، پارس، توانا، تهران، حافظ، ساختمان و کار، شرق، ملی) در شرکت سهامی بیمه دانا ادغام و به موجب همین قانون مقرر شد این شرکت به‌عنوان یک شرکت بیمه تخصصی در رشته بیمه‌های اشخاص شروع به فعالیت کند. اما در سال 1375 با تصویب ماده واحده‌ای توسط مجلس شورای اسلامی به بیمه دانا اجازه داده شد همچون سایر شرکت‌های بیمه‌ای فعالیت کند. فعالیت‌های عمومی بیمه دانا عملا از ابتدای سال 1376 آغاز شد و گسترش یافت. هم‌اکنون حدود نیمی از سهام بیمه دانا در اختیار سهام عدالت است، بخش دیگر متعلق به شرکت‌های سرمایه‌گذاری صبا تامین(وابسته به تامین اجتماعی)، سرمایه‌گذاری آتیه صبا (وابسته به صندوق بازنشستگی کشوری)، صندوق بازنشستگی کشوری و صندوق بازنشستگی کارکنان بانک‌هاست. 5/2 درصد سهام در اختیار یک شخص حقیقی، 6/1 درصد سهام در اختیار شخص حقیقی دیگر و یک درصد سهام نیز در اختیار شخص حقیقی دیگر است. اهم فعالیت‌های بیمه دانا در پنج ماه نخست سال‌جاری را در جدول مربوطه ملاحظه می‌کنید.

پارسیان: بیمه پارسیان از سال 1382 آغاز به کار کرد و مانند بانک پارسیان وابسته به مجموعه ایران‌خودرو است. ترکیب سهامداران آن هم نشان‌دهنده این امر است. گروه مالی بانک پارسیان (که خود وابسته به مجموعه ایران‌خودرو است) بیش از 20 درصد، شرکت گسترش سرمایه‌گذاری ایران خودرو نزدیک به 14 درصد، شرکت سرمایه‌گذاری پارسیان حدود 11 درصد و شرکت تعاونی تولیدی توزیعی کارکنان بانک پارسیان حدود دو درصد سهام این بیمه را در اختیار دارند. شرکت سرمایه‌گذاری تدبیر نیز دارنده بیش از 18 درصد سهام این بیمه است. بانک سرمایه بیش از 9 درصد و بانک سینا (وابسته به بنیاد مستضعفان) بیش از هشت درصد سهام این بیمه را در اختیار دارند. شرکت سرمایه‌گذاری پارس توشه (وابسته به شرکت‌های لامپ پارس شهاب و پارس‌خزر و...) با نزدیک به چهار درصد و توسعه مدیریت سرمایه صبا (که اواخر سال 92 تشکیل شده و در بین اعضای هیات‌مدیره آن نام‌های حقوقی چون صندوق بازنشستگی و از کارافتادگی بانک‌ها به چشم می‌خورد) با بیش از دو درصد دیگر سهامداران این بیمه خصوصی هستند.

رازی: بیمه رازی از سال 1382 آغاز به کار کرده است. اعضای هیات‌مدیره بیمه رازی را بهمن یزدخواستی، حسن عدل‌خواه، یونس مظلومی، علی‌اکبر دیلمانی‌زاد و افشین تیرداد تشکیل دادند. بهمن یزدخواستی که هم‌اکنون رییس هیات‌مدیره بیمه رازی است، پیش از این به همراه علی انصاری (سرمایه‌دار مشهور که بانک منحل شده تات به وی منتسب بود) عضو هیات‌مدیره شرکت خدمات مشاوره سرمایه‌گذاری تات بوده،‌ نایب رییس هیات‌مدیره این شرکت بیمه، یعنی حسن عدل‌خواه نیز پیش از این به همراه علی انصاری، عضو هیات‌مدیره شرکت توسعه ساختمانی البرز تات و از اعضای موسس موسسه بنیاد خیریه نیکوکاری تات نیز بوده است. بانک تات در سال 88 تاسیس شد و پس از پذیره‌نویسی با نظر مقامات ذی‌ربط منحل اعلام شد. هرچند این شرکت سهامی عام است اما هم اکنون نماد آن در بورس اوراق بهادار فعال نیست. سهامداران شرکت براساس آخرین صورت مالی مربوط به پایان سال گذشته از: رسول برادران نقشینه با 20 درصد سهام، شرکت پیشگامان توسعه تجارت البرز با 15 درصد سهام، شرکت توسعه صدر مدائن با حدود 14 درصد سهام، شرکت مهندسی تلاشگران توسعه تجهیزات پایتخت با حدود 13 درصد سهام، شرکت ارتباطات شگرف ایرانیان با 13 درصد سهام، شرکت سرمایه‌گذاری اقتصاد گستر دنا با حدود هفت درصد سهام، شرکت مبین سازه بتن با نزدیک به سه درصد سهام، شرکت زینت تجارت آریا با حدود سه درصد سهام تشکیل شده است. شرح هر یک از این موارد از حوصله این نوشتار خارج است.

کارآفرین: این شرکت از سال 1381 فعالیت خود را آغاز کرده است. به استناد آخرین صورت مالی این شرکت بیمه‌ای، اعضای هیات‌مدیره آن از: شرکت تضمین، شرکت کار و اندیشه، بانک کارآفرین، شرکت تروموون، شرکت جهان پارس و شرکت همپا تشکیل شده است. سهامداران را نیز به ترتیب: بانک کارآفرین با 20 درصد، سرمایه‌گذاری بانک کارآفرین با سه درصد، شرکت تضمین با دو درصد، شرکت جهانپارس با یک درصد، گروه صنعتی بوتان یک درصد، کارآفرینان ذوب فلزات یک درصد، سایر اشخاص حقوقی چهار درصد و سایر اشخاص حقیقی 68 درصد تشکیل دادند. همانند بیمه رازی شرح شرکت‌های فوق‌الذکر از حوصله این نوشتار خارج است اما اکثر این شرکت‌ها به نحوی با بانک کار آفرین مرتبط هستند.

سینا: این شرکت نیز کار خود را از سال 1382 آغاز کرده و همان‌طور که از نام آن پیداست مرتبط با بانک سیناست که خود بانک سینا هم وابسته به بنیاد علوی و بنیاد مستضعفان به شمار می‌رود. سهامداران بیمه سینا را بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی، شرکت مادرتخصصی مالی و سرمایه‌گذاری سینا، بنیاد علوی، لیزینگ جامع سینا، صادرات نیرو خلیج‌فارس و شرکت سرمایه‌گذاری فرهنگیان تشکیل دادند.

ملت: این شرکت هم در سال 82 ثبت شده و برخلاف نامش انتساب مستقیم با بانک ملت ندارد! سهامداران آن را: شرکت گروه بهمن با نزدیک 20 درصد، شرکت سرمایه‌گذاری صبا تامین با حدود 19 درصد، شرکت سرمایه‌گذاری صندوق بازنشستگی کشوری نزدیک به 16 درصد، شرکت توسعه کسب و کار سبا بیش از 13 درصد، شرکت افق نیلی خلیج‌فارس نزدیک به 11 درصد، شرکت‌های: شرکت گروه انرژی مهستان، سرمایه‌گذاری سپه هر کدام با بیش از چهار درصد، شرکت سرمایه‌گذاری بهمن با نزدیک سه درصد، شرکت‌های: صندوق بازنشستگی کشوری، سرمایه‌گذاری تدبیرگران آتیه ایرانیان و سرمایه‌گذاری و توسعه گل‌گهر هر کدام با بیش از یک درصد، تشکیل دادند.

امید: شرکت‌های بیمه: البرز، آسیا و دانا شرکت بیمه‌ای سهامی خاص در سال 1381 تاسیس کردند تحت عنوان بیمه امید که اصل فعالیت خود را در مناطق آزاد بنا کرده است. این بیمه کلا 61 کارمند قراردادی دارد و کل دارایی‌های آن در پایان سال 94 کمی بیشتر از 70 میلیارد تومان بوده و سود خالص شرکت در پایان سال 81 کمی بیشتر از شش میلیارد تومان در صورت مالی شرکت ثبت شده است.
حافظ: شرکتی شبیه به بیمه امید است، این شرکت هم در مناطق آزاد فعالیت خود را آغاز کرده و تاریخ تاسیس آن هم به سال 1381 باز‌می‌گردد. سرمایه شرکت بین: شرکت یکتا سرآمدگیتی 20 درصد، محمدعلی آستانه 19 درصد، شرکت پترو ماد سبز کیش 15 درصد، سیدعباس نوربخش 10 درصد، احمددشتی 10 درصد، بیمه ایران 9 درصد، پدیده تجارت انشان پنج درصد، پرند تجارت پرشیا پنج درصد، رضا حسین‌نژاد یک درصد، شرکت داده‌گستر عصر نوین یک درصد، موسسه حقوقی کیان داتستان یک درصد و سایر سهامداران روی هم پنج تقسیم شده است. درباره این شرکت، سهامداران و اعضای هیات‌مدیره اعضای حقوقی و اعضای هیات‌مدیره خود شرکت بحث‌های زیادی وجود دارد که در این نوشتار نمی‌گنجد برای مثال رییس هیات‌مدیره، سیدعباس نوربخش معاون مالی و تدارکاتی شرکت مخابرات ایران نیز به‌شمار می‌رود.

دی: در سال 1383 تاسیس شد و در سال 1388 در فرابورس پذیرفته شد. سهامداران بیمه دی را: بانک دی (وابسته به بنیاد شهید و امور ایثارگران) نزدیک به 20 درصد، شرکت سرمایه‌گذاری فرهنگیان حدود 11 درصد، شرکت آتیه‌سازان دی (سهام وثیقه اقتصاد نوین) نزدیک به 10 درصد، تعاونی مسکن کارکنان بانک دی نزدیک به 10 درصد، شرکت آتیه‌سازان دی نزدیک به شش درصد، سازمان اقتصادی کوثر (وابسته به بنیاد شهید) حدود 16 درصد، بانک مهراقتصاد نزدیک به هفت درصد، موسسه اندوخته شاهد نزدیک به پنج درصد و نزدیک سه درصد سایر اشخاص حقوقی و نزدیک به 13 درصد در اختیار اشخاص حقیقی است. (اختلاف جزیی در جمع ناشی از رند کردن اعداد است)

سامان: همچنان‌که از نامش پیداست وابسته به بانک سامان است. این بیمه نیز در سال 1383 تاسیس شده است و سهامداران آن را: بانک سامان با حدود 15 درصد، شرکت توسعه سرمایه‌گذاری سامان با هفت درصد، شرکت بازرگانی هراز کرمان با هفت درصد، محمدضرابیه (از خاندان ضرابیه که اصالتی یزدی دارند و بنیانگذار بانک سامان به‌شمار می‌روند) حدود پنج درصد، شرکت ایران و غرب حدود چهار درصد، علی ضیایی اردکانی نزدیک به چهار درصد، عبدالنبی شهیم نزدیک به چهار درصد، موسسسه صندوق حمایت و بازنشستگی کارکنان فولاد حدود چهار درصد، شرکت الین شیمی نزدیک چهار درصد، شرکت سرمایه‌گذاری مس سرچشمه نزدیک چهار درصد، موسسه صندوق بازنشستگی شرکت ملی صنایع مس ایران حدود سه درصد، سایر اشخاص حقوقی نزدیک به هفت درصد و سهامداران حقیقی نزدیک به 34 درصد تشکیل دادند. (اختلاف جزیی در جمع ناشی از رند کردن اعداد است)

ایران معین: شرکت بیمه ایران معین در منطقه آزاد کیش به ثبت رسیده و فعالیت خود را از سال 1383 آغار کرده است. در واقع شرکت سهامی بیمه ایران معین شعبه‌ای از بیمه ایران در مناطق آزاد به‌شمار می‌رود.

نوین: جزو شرکت‌های وابسته به بانک اقتصاد نوین به‌شمار می‌رود و از سال 1384 کار خود را آغاز کرده است. در پایان شهریورماه سال‌جاری سهامداران بیمه نوین به این شرح بودند: بانک اقتصاد نوین نزدیک به 20 درصد، شرکت توسعه صنایع بهشهر حدود هفت درصد، شرکت سرمایه‌گذاری استراتوس هفت درصد، شرکت تامین آتیه درخشان نوین نزدیک به هفت درصد، گروه توسعه مهر آیندگان نزدیک به هفت درصد، شرکت سرمایه‌گذاری ساختمان ایران حدود پنج درصد، شرکت سرمایه‌گذاری گروه صنایع بهشهر ایران نزدیک به چهار درصد، شرکت ساختمانی گروه صنایع بهشهر ایران نزدیک به چهار درصد، شرکت سرمایه‌گذاری صندوق بازنشستگی صنعت نفت حدود سه درصد، شرکت به‌ژخش سه درصد، شرکت پیمانکاری بین‌المللی استراتوس حدود دو درصد، شرکت سرمایه‌گذاری صنایع پتروشیمی حدود دو درصد، شرکت صنعتی بهپاک دو درصد، شرکت فنی تجاری پارس شهر دو درصد، شرکت قند هگمتان دو درصد، شرکت کیهان تبادل دو درصد، شرکت تامین مسکن نوید ایرانیان حدود دو درصد، شرکت تامین مسکن نوین نزدیک به دو درصد و سایر سهامداران حقوقی چهار درصد و جمع سهامداران حقیقی 13 درصد. گفتنی آنکه اکثر اشخاص حقوقی که در بالا ذکر شده‌اند به نحوی به بانک اقتصاد نوین متصل هستند.

پاسارگاد: یکی دیگر از شرکت‌های وابسته به بانک‌ها که در سال 1385 آغاز به کار‌ کرده است. 20 درصد سهام شرکت بیمه ژاسارگاد متعلق به بانک پاسارگاد است و حدود 19 درصد نیز در اختیار شرکت سرمایه‌گذاری پارس حافظ (از شرکت‌های مرتبط با گروه پاسارگاد) است. پس از این دو که روی هم 49 درصد سهام شرکت را در اختیار دارند، ترکیب سهامداران به این شرح است: شرکت نظم آوران شایسته نزدیک به پنج درصد، شرکت ارمغان تجارت پایدار حدود چهار درصد، شرکت سرمایه‌گذاری مجد چهار درصد، شرکت تجارت و توسعه مهرآفرینان ونداد نزدیک به چهار درصد، شرکت نظم‌آوران پویای ایرانیان نزدیک به چهار درصد، شرکت تجارت و توسعه مهرآفرینان سرآمد حدود دو درصد، موسسه بنیاد فرهنگی مصلی‌نژاد دو درصد، شرکت بیمه اتکایی ایرانیان نزدیک به دو درصد، شرکت نیک‌اندیشان سروش فجر نزدیک به دو درصد، موسسه صندوق حمایت و بازنشستگی کارکنان فولاد نزدیک به دو درصد، شرکت توسعه تجارت غرب ایرانیان حدود یک درصد، شرکت نوآوران دانش پژوه خاورمیانه حدود یک درصد، شرکت معدنکاری اولنگ یک درصد و سایر سهامداران حقوقی نزدیک به 10 درصد و حدود سه هزار سهامدار حقیقی هم نزدیک به 18 درصد سهام را در اختیار دارند. (اختلاف جزیی در جمع ناشی از رند کردن اعداد است)

معلم: این شرکت ابتدا در سال 1373 تحت شماره 110465 به نام «بیمه صادرات و سرمایه‌گذاری» ثبت شد اما در تیرماه سال 1386 به «بیمه معلم» تغییر نام پیدا کرد. سهامداران این شرکت بیمه‌ای براساس آخرین اطلاعات به این شرح است: شرکت ساختمانی معلم (مرتبط با موسسه صندوق ذخیره فرهنگیان) 20 درصد، بازرسی مهندسی و صنعتی ایران 20 درصد، سرمایه‌گذاری کشتیرانی 20 درصد، بانک سرمایه 20 درصد، شرکت گروه راهبران اقتصادی آرمان حدود 9 درصد، شرکت سرمایه‌گذاری راستین نوین کیش نزدیک به هشت درصد، بانک صادرات نزدیک به یک درصد، بانک تجارت کمتر از یک درصد و سایر سهامداران نیز روی هم حدود یک درصد

میهن: این شرکت کار خود را از سال 1387 آغاز کرده است. ترکیب سهامداران بیمه میهن به این شرح است: شرکت سرمایه‌گذاری سپهر 20 درصد، معصومه حاجی‌محمدی 19 درصد، شرکت سرمایه‌گذاری صبا تامین 19 درصد، موسسه بنیاد مسکن انقلاب اسلامی 15 درصد، شرکت تعاونی مصرف کارکنان تعاونی مسکن 10 درصد، شرکت سامان محیط پنج درصد و سایر سهامداران حقیقی و حقوقی 12 درصد.

کوثر: تاریخ ثبت این شرکت بیمه‌ای به سال 1389 باز‌می‌گردد. ترکیب سهامداران این بیمه به این شرح است: موسسه قرض‌الحسنه توانمندسازی بازنشستگان نیروهای مسلح 20 درصد، صندوق بیمه عمر پرسنل آجا 15 درصد، صندوق بیمه عمر پرسنل سپاه 15 درصد، صندوق بیمه عمر پرسنل ناجا 15 درصد، شرکت خدمات بیمه‌ای سهند مشاور 11 درصد، شرکت سرمایه‌گذاری الماس حکمت ایرانیان 9 درصد، موسسه فرهنگی خدماتی ثامن‌الائمه پنج درصد و سایر سهامداران 11 درصد. همچنان که مشخص است این شرکت بیمه به نیروهای مسلح وابستگی دارد.

ما: یکی از بیمه‌های نسبتا جدید است که در سال 1390 آغاز به کار کرده است. با نگاهی به ترکیب سهامداران، شاید بتوان این بیمه را به بانک ملت نسبت داد. ترکیب سهامداران بیمه ما عبارتند از: شرکت گروه مالی مهر آیندگان (مرتبط با شرکت‌های فعال در زمینه نفت و پتروشیمی) 17 درصد، شرکت تعاونی اعتبار کارکنان بانک ملت 15 درصد، شرکت تعاونی خردمندان صابر عصر 14 درصد، شرکت تعاونی مصرف کارکنان بانک ملت 14 درصد، بانک ملت 10 درصد، گروه مالی ملت هفت درصد، مدیریت سرمایه آتیه‌خواهان پنج درصد و سایر سهامداران روی هم 19 درصد.

آرمان: این شرکت هم مانند بیمه ما از سال 1390 آغاز به کار کرده است. اما از نظر ترکیب سهامداران با توجه به موارد مذکور در بخش بیمه رازی به بیمه رازی شباهت بیشتری دارد. ترکیب سهامداران بیمه آرمان به این شرح است: بانک ایران‌زمین نزدیک به 20 درصد، شرکت بانک تات (بانک آینده ) 17 درصد، شرکت بانک گردشگری نزدیک به 16 درصد، شرکت تعاونی مولی‌الموحدین حدود 13 درصد، جامعه‌سازان آرمان هشت درصد، شرکت سرمایه‌گذاری آینده‌نگر شرق نزدیک به شش درصد، سرمایه‌گذاری نگین گردشگری ایرانیان حدود چهار درصد، میلادنگین کیش حدود دو درصد، سرمایه‌گذاری دلیران پارس حدود سه درصد، شرکت پیشگامان توسعه شهری حدود دو درصد، شرکت بین‌المللی سرمایه‌گذاری ایرانیان حدود دو درصد، گروه سرمایه‌گذاری توسعه و عمران جیرفت ایران حدود یک درصد و سایر سهامداران حدود سه درصد.

آسماری: شرکت سهامی خاصی است که در آذرماه سال 1390 در جزیره کیش تحت شماره 9655 ثبت شده است و اولین مدیران شرکت را آیت‌الله کریمی، بهزاد ایثار، نظام حکیم شوشتری به نمایندگی از شرکت کمک‌رسان ایران تشکیل دادند. اعضای هیات‌مدیره شرکت کمک‌رسان ایران را نیز بهنام ایثاری، فاطمه فیروزتاج ابراهیمی، پروین ریاض رفعت و آزاده ایثاری تشکیل دادند. این شرکت اگرچه در سال 1390 ثبت شده اما در سال 1391 پروانه فعالیتش را دریافت کرده است. صورت‌مالی یا اطلاعات بیشتری از این بیمه در دسترس نیست.

تعاون: این شرکت بیمه هم کار خود را از سال 1390 آغاز کرده است. ترکیب سهامداران آن به این شرح است: بانک توسعه تعاون 15 درصد، شرکت سرمایه‌گذاری سیستان‌وبلوچستان پنج درصد، موسسه مالی و اعتباری عسگریه پنج درصد، اتحادیه مسکن فرهنگیان ایران پنج درصد، شرکت پیشگامان کویر یزد پنج درصد، سایر شرکت‌های حقوقی حدود 54 درصد و اشخاص حقیقی نزدیک به 11 درصد.
سرمد: این شرکت بیمه کار خود را از سال 1392 آغاز کرده است. ترکیب سهامداران آن به این شرح است: بانک صادرات ایران 20 درصد، شرکت سرمایه‌گذاری خوارزمی 20 درصد، شرکت گروه توسعه اقتصادی رستا 20 درصد، موسسه همیاری غدیر نزدیک به 18 درصد، شرکت آرمان اندیشان رستاک 15 درصد و سایر سهامداران حقیقی و حقوقی جمعا هفت درصد.

تجارت نو: بیمه تجارت نو همین امسال آغاز به کار کرده است، از جمله سهامداران آن می‌توان به بانک تجارت، پست بانک، شرکت‌های سرمایه‌گذاری غدیر و ایرانیان به دلیل کوتاه بودن فعالیت شرکت اطلاعات بیشتری از این شرکت در دست نیست.

آمار عملکرد شرکت‌های بیمه در 5 ماهه اول 1395
(1) با توجه به آنکه برخی از بیمه‌نامه‌ها به‌صورت انفرادی و برخی دیگر به‌طور گروهی صادر می‌شود بنابراین آمار تعداد بیمه‌شدگان تحت پوشش بیمه‌نامه‌های گروهی در محاسبات دخالت داده نشده‌اند بلکه در بیمه‌نامه‌های صادره اعم از گروهی و انفرادی، صرفا تعداد قراردادها مدنظر است. همچنین یادآور می‌شود آمار تعداد بیمه‌نامه‌های صادره شامل الحاقیه‌ها نیست.

(2) آمار تعداد خسارت پرداختی بیانگر تعداد پرونده‌هایی است که آن شرکت بیمه در رشته بیمه‌ای مرتبط خسارت پرداخت کرده است.

(3): در شرکت بیمه ایران بیشترین آمار تعداد موارد خسارت مرتبط با رشته بیمه درمان است بنابراین با توجه به ماهیت رشته درمان که بیمه‌نامه‌های صادر شده آن به صورت گروهی است و افراد متفاوتی را تحت پوشش قرار می‌دهد. همچنین یک نفر می‌تواند در طول سال چندبار خسارت دریافت کند بنابراین آمار «تعداد موارد خسارت» در این رشته به مراتب بزرگ‌تر از آمار «تعداد بیمه‌نامه صادره» بوده که این وضعیت به آمار کل تعداد بیمه‌نامه‌های صادره و تعداد موارد خسارت این شرکت سرایت کرده است.

توضیح «الف»: در محاسبه نسبت خسارت (حاصل تقسیم خسارت پرداختی به حق‌بیمه تولیدی برحسب درصد) مبالغ خسارت‌های معوق، ذخایر حق‌بیمه، کارمزد شبکه فروش و هزینه‌های اداری- عمومی در نظر گرفته نمی‌شود. همچنین لازم به ذکر است، بررسی آمار عملکرد شرکت‌های بیمه از حیث «نسبت خسارت» در این مدت نمی‌تواند ارزیابی درستی از عملکرد آنها در دسترس قرار داده و فعالیت واقعی‌شان را نشان بدهد (به ویژه برای شرکت‌های بیمه ایران، البرز، دانا، سینا، ملت، حافظ، نوین و میهن که نسبت خسارت‌شان بالاتر از بازار بیمه است) چراکه با گذشت تنها پنج ماه از سال، دریافت کامل حق بیمه‌های مربوط به برخی از بیمه‌نامه‌های صادره در این مدت انجام نگرفته و به مرور طی سال وصول خواهند شد.

توضیح ب: شرکت بیمه تجارت نو در مورخ 6/2/1395 پروانه فعالیت خود را از بیمه مرکزی اخذ کرده است. ضمنا در بهمن‌ماه 1393پروانه فعالیت شرکت بیمه توسعه در انواع بیمه‌های زندگی و رشته‌های بیمه خودرو (شخص ثالث، حوادث راننده و بدنه اتومبیل) ابطال شده است و آمار عملکردی در سایر رشته‌های مجاز به فعالیت خود ندارد.

منابع اطلاعات مندرج در این مطلب:
1) بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران
2) سازمان بورس اوراق بهادار
3) صورت‌های مالی شرکت‌های بیمه
روزنامه رسمی/ بخش بیمه آسیا: شماره‌های: 20173، 20483، 20174 و 20272 بخش بیمه آسماری: شماره‌های: 16923 و 20270و 19451 بخش بیمه البرز: شماره‌های: 20406، 20387و 20894، بخش بیمه معلم: شماره 20658
نسبت خسارت تعداد موارد خسارت
(2) خسارت پرداختی تعداد بیمه نامه صادره
(1) حق بیمه تولیدی

شرکت بیمه

تغییر به واحد مقدار سهم از کل نرخ رشد تعداد سهم از کل نرخ رشد مقدار به میلیون ریال سهم از کل نرخ رشد تعداد سهم از کل نرخ رشد مقدار به میلیون ریال
18/13 22/82 24/79 93/31 9501624 90/44 92/32 26930584 37/38 40/9 7915199 17/33 62/11 32754879 (3) ایران
(95/0) 69/49 10/2 83/18 251289 20/9 05/19 5517124 56/11 75/9 2385664 25/11 33/21 11103747 آسیا
1646 19/67 46/1 09/15 174522 95/6 26/36 4166698 10/6 (05/0) 1257545 28/6 89/2 6201769 البرز
61/8 48/67 59/3 91/18 430507 34/9 36/43 5604339 86/4 40/1 1001705 41/8 05/25 8304855 دانا
(45/1) 46/49 34/4 34/27 520147 50/5 75/27 3300284 24/5 41/26 1080504 76/6 51/31 6673071 پارسیان
(19/2) 88/32 46/0 35/43 54946 17/2 01/71 1299896 28/4 08/0 882239 00/4 40/82 3953120 رازی
93/5 98/27 52/0 (75/13) 62192 70/1 68/23 1017188 80/1 01/2 372377 68/3 (55/2) 3634865 کارآفرین
(31/11) 22/72 50/0 (08/30) 59868 42/2 99/1 1450310 27/1 90/53 262471 03/2 95/17 2008084 سینا
21/5 18/74 27/0 62/57 32532 37/1 (18/6) 823598 26/2 (77/30) 466154 12/1 (77/12) 1110250 ملت
22/30 80/49 05/0 46/248 6105 13/0 01/220 80680 88/0 97/35 181868 16/0 80/25 162004 امید
50/72 01/93 06/0 12/208 7321 17/0 51/290 103371 24/0 (93/4) 50252 11/0 (89/13) 111144 حافظ
(87/12) 89/33 74/1 00/27 209165 28/1 86/45 768857 86/1 56/45 383954 30/2 23/101 2268672 دی
(01/2) 01/29 82/0 18/145 98233 93/0 89/49 557777 28/2 32/43 470858 95/1 27/60 1922698 سامان
(73/7) 00/13 04/0 96/68 4290 24/0 77/39 146545 25/1 54/66 258477 14/1 89/122 1127105 ایران معین
(36/20) 09/74 30/0 (76/77) 36092 66/1 (31/13) 998548 19/1 75/6 245158 36/1 51/10 1347748 نوین
(59/6) 34/32 38/1 13/494 165174 97/1 10/5 1182826 88/3 55/78 800702 70/3 51/26 3657430 پاسارگاد
07/4 56/42 98/0 (87/3) 117058 52/2 45/48 1508857 09/4 47/20 844034 59/3 24/34 3544881 معلم
32/104 52/168 23/0 (74/24) 27990 90/1 43/58 1140338 60/0 (20/48) 122964 69/0 (65/39) 676667 میهن
(87/3) 97/42 80/0 63/19 95462 45/3 47/42 2068961 48/4 73/26 923867 88/4 30/55 4814974 کوثر
(38/3) 06/31 19/0 14/14 23291 65/0 56/56 388920 03/1 14/20 212745 27/1 59/73 1252034 ما
90/27 41/51 20/0 (77/15) 23933 77/0 80/28 458853 26/0 (28/64) 54165 90/0 (11/41) 892549 آرمان
70/13 88/42 07/0 73/114 8031 14/0 61/125 86311 20/0 25/19 41192 20/0 54/53 201298 آسماری
87/12 60/37 48/0 90/137 57189 24/0 01/163 141370 28/0 (12/39) 57799 38/0 02/73 375995 تعاون
08/7 08/58 19/0 19/7 23283 39/0 11/36 231799 71/1 22/752 353203 40/0 52/19 399073 سرمد
- 05/0 0001/0 - 16 0002/0 - 114 03/0 - 5994 25/0 - 244641 تجارت نو
05/5 74/60 00/100 05/29 11990260 00/100 19/31 59974148 00/100 25/12 20631090 00/100 28/20 98743554 جمع کل