یادگارامام:اعتدال این نیست که چشم بر هر افراطی گری ببندیم

یادگار امام با اشاره به گسترش مفهوم واقعی«اعتدال» در جامعه، تأکید کرد که هر حرکت اجتماعی باید دارای «جهت» و «سرعت» مناسب باشد.

حجت الاسلام و المسلمین سید حسن خمینی در جمع نمایندگان تشکل های دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی در حسینیه جماران، با اشاره به این‌که در بحث عرفان دو نوع عرفان مثبت و عرفان منفی وجود دارد، اظهار داشت: کار عارف گام برداشتن در مسیر خدا و این است که دنیا و مافیها را مظهر او ببیند؛ اصولا تفاوت عرفان با علوم دیگر این است که آنها برای موجودات، حسّه موجودی قائل هستند، اما عارف برای ما سوی الله هیچ حسّه وجودی قائل نیست و می گوید همه چیز از خداست که البته گاهی در بیان این موضوع غلو شده است.

وی با بیان این‌که طبق بیان عارفان اگر به «من» قائل شویم، دوگانگی را پذیرفته ایم، افزود: عارف به نقطه ای می رسد که هر آنچه غیر خداست از دید او رخت بر می بندد؛ تا اینجا، صفت مشترک میان عارف مثبت و عارف منفی است، اما کار اصلی عارف از اینجا به بعد شروع می شود. تفاوت این دو گروه در اینجاست که همین عرفان گاهی باعث خمودگی و بی تحرکی می شود و بیغوله نشینی را به دنبال می آورد، اما گاهی هم باعث می شود تا عارف به متن اجتماع بیاید که همین امر، تفاوت میان عرفان اهل بیت(ع) و عرفان صوفیه است. عارف مثبت در متن جامعه است و چشم خود را بر ما سوی الله می بندد، اما نسبت به دستورات خداوند و اجرای آن در جامعه بشدت حساسیت دارد.

یادگار امام با بیان این‌که مظهر عرفان مثبت امیرالمؤمنین(ع) است، گفت: آن حضرت پسری به نام محمد حنفیه داشت که یکی از پهلوانان بزرگ عرب بود و یکبار هم با یک رومی هم مسابقه داده بود؛ او نقل می کند که در جنگ جمل، کار به جایی رسیده بود که از شدت برخورد شمشیرها با هم، امکان جلو رفتن وجود نداشت و از طرفی پرچم را علی(ع) به من داده بود. چند لحظه ای گذشت و دیدم کسی پرچم را از دستم گرفت و جمعیت را شکافت و به جلو رفت؛ دیدم پدرم علی(ع) است. در عین حال می بینیم که قطب الاقطاب صوفی ها نیز به همین علی(ع) می رسد.

وی یادآور شد: عرفا چهار سفر دارند که در آخرین مرحله آن، عارف باید در متن جامعه حرکت کند و در همین نقطه است که تفاوت عرفان و صوفیه پیدا می شود؛ و الا هر دو آنها در ارزش قائل نشدن برای ما سوی الله یکسان هستند. پس عرفان حماسه خلق می کند و ایجاد شور و شعور و حرکت می کند و می گوید چون خدا دستور داده است من حرکت می کنم.

یادگار امام با بیان این‌که مشابه این تقسیم بندی در مورد مسائل دیگر هم صدق می کند، افزود: در مورد اخلاق هم می‌توان اینگونه تقسیم بندی کرد؛ در اخلاقی که منسوب به مسیحیت است، انسان اخلاقی زندگی می کند، اما این اخلاق فقط در حوزه شخصی اش محدود می ماند. اما اخلاق اسلامی این است که اخلاقی زندگی کنیم و سعی کنیم جامعه را نیز اخلاقی سازیم. البته نوع سوم هم هست که کسانی خودشان اخلاقی نیستند، اما می خواهند جامعه را اخلاقی کنند.

وی با تأکید بر این‌که دین داران را نیز می توان اینگونه تقسیم کرد، تصریح کرد: اعتدال هم اینگونه است؛ اینکه شما صرفا معتدل باشید خوب است، اما اعتدال بشرطی به عنوان یک واقعیت اجتماعی به حساب می آید که تلاش کنیم آن را ایجاد کنیم و برای آن بسترسازی کنیم.

وی افزود: اعتدال منفی یعنی اینکه خودمان معتدل هستیم و به خوبی زندگی خود را می گذرانیم. اما اعتدال مثبت یعنی اینکه ما هم خودمان معتدلیم و هم مقابل هر تندروی می ایستیم و اعتدال این نیست که اگر معتدلیم چشم بر هر افراطی گری ببندیم؛ بلکه اعتدال یعنی در اعتدالمان ثابت قدم هستیم و برای اینکه اعتدال در جامعه تحقق پیدا کند، تلاش می کنیم؛ و الا چه بسا انسانهایی شخصا معتدل باشند، اما وقتی در چارچوب ها و شاکله هایی قرار می گیرند، به جریانات بسیار افراطی هم مربوط و منتسب شوند. آن چیزی که باید در جامعه در جهت محقق کردن آن تلاش کرد، رفتن بسوی اعتدال مثبت است. لذا نقطه کانونی این مسأله، مانند سایر حرکت‌های اجتماعی جریانات جوان هستند که یکی از مهمترین ارکان آن تشکل های دانشجویی هستند.

سید حسن خمینی با توصیه به این‌که باید مراقب بود اعتدال به معنای منفی خود جلوه نکند، تصریح کرد: اینکه ما متعدل باشیم و هرکس هم سر جای خودش، کارش را انجام دهد صحیح نیست؛ اعتدال گرایان مثبت تلاش می کنند بقیه هم اعتدالگرا شوند و به اعتدال گرایش یایند؛ همانطور که عارف مثبت اینگونه است و در کناره حرکت نمی کند؛ بلکه در متن جامعه قرار می گیرد.

وی با اشاره به وضعیت جاری کشور اظهار داشت: بحمدالله فضای عمومی کشور، اگر نگوییم مطلوب است، می توانیم بگوییم از قبل بهتر است. اما مراقب باشید که به عنوان یک جریان جوان با هر عنوانی-مانند عدالتخواه و...- دو چیز را به عنوان شاخص برای حرکت‌ها قرار دهید؛علاوه بر شاخص های ایدئولوژیک، دو شاخص رفتاری را همواره باید در حرکت های اجتماعی مورد نظر داشت؛ اولین بعد «جهت» است؛ حرکت باید دارای جهت صحیح باشد و دوم اینکه حرکت دارای «شیب» یا سرعت مناسب باشد. طبیعی است که به هیچ نقطه ای نمی رسیم که آرمانی باشد. آرمان ها باید باشند تا راه گم نشود؛ زیرا اگر آرمان دست یافتنی بود، آرمان نبود.

عضو هیأت امنای دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به سخنان مدیرکل تشکل های سیاسی-اجتماعی این دانشگاه گفت: امیدوارم مژده ای که وی مبنی بر بارور شدن تشکل های دانشجویی داد، محقق شود. هیچ حکومتی، در هیچ دوره ای، هیچ جایی و هیچ وقت از بستن و تنگنا قرار دادن فضای دانشگاهی، نفع نبرده است. اینگونه فضا مطالبه هیچ کس هم نیست، اما به عنوان یک دوست شما در دانشگاه یا یک طلبه، انتظار می رود که جهت حرکت و شیب حرکت مطلوب باشد. اگر این دو ویژگی محقق بود، کار قابل قبول است؛ البته بدان معنا نیست که کار قابل بحث نیست، اما می توان از آن دفاع کرد.