از قدرت عجیب شبکه های اجتماعی چه می دانید؟

 در تمام دنیا رسانه تعریفی مشخص و مستقل دارد. واژه رسانه در لغت به معنای رساندن است و به ابزار و وسایلی گفته می‌شود که انتقال دهنده مفهوم و یا پیامی باشند.

رسانه‌ها از عهد کبوترهای نامه‌رسان و چاپارها گرفته تاکنون که عصر ارتباطات است، مهم‌ترین ابزاری بشری برای انتقال ایده‌ها، افکار، فرهنگ و اخبار بوده‌اند.

با این تعاریف می‌توان گفت، مهم‌ترین ویژگی یک رسانه، فراگیر بودن آن است. استوارت هال، جامعه را به صورت مدار بسته‌ای تعریف می‌کند که رسانه‌های جمعی به عنوان شاهراه در فرآیند هویت بخشی در جامعه نقش پیدا می‌کنند.

اما در گذار از دنیای سنتی به جهان مدرن، رسانه‌ها نیز دستخوش تحولات بسیاری شدند. امروزه اینترنت، یکی از قوی‌ترین ابزار رسانه‌ای است.

واژه رسانه اجتماعی یا social media نیز مفهومی است که بحث‌های فراوانی را در پی داشته است.

جواد افتاده در مقاله ای مینویسد: هیچ تعریف جهانی جامع و شناخته شده ای برای رسانه های اجتماعی مانند سایر تعاریف حوزه ی ارتباطات، وجود ندارد. بریان سولیس در تعریف رسانه های اجتماعی می گوید، رسانه های اجتماعی از محتوای دموکراتیک تشکیل شده و درک درستی از روند نقش مردم دارد؛ زیرا نقش آنها تنها خواندن و منتشر کردن اطلاعات نیست، بلکه آنها اطلاعات را تولید و برای دیگران به اشتراک می گذارند..همچنین تعریفی دیگر می‌گوید، رسانه‌های اجتماعی توصیف ابزارهای آنلاین است که مردم از آن برای اشتراک محتوا، پروفایل ها، نظرات، دیدگاه ها، تجربیات و افکار استفاده می‌کند. بنابراین رسانه های اجتماعی تسهیل کننده گفت و گوها و کنش های متقابل آنلاین بین گروه هایی از مردم است. این ابزارها شامل بلاگ ها، تابلوهای پیام پادکست، میکروبلاک، نشانه گذاری ها، شبکه ها و ویکی هاست.

پس از رسانه‌های اجتماعی، تعریف شبکه اجتماعی نیز امری ضروری به نظر می‌رسد. جواد افتاده در همان مقاله می نویسد: رسانه ها مسئول بخش پیام به توده ها هستند، در حالی که شبکه ها مسئول تعامل با مردم به صورت جداگانه هستند؛ به عبارتی بهتر رسانه های اجتماعی، کانالی برای پخش پیام است و به عنوان یک استراتژی محسوب می شوند، درحالی که شبکه های اجتماعی می تواند به عنوان یک وسیله یا ابزاری برای اتصال با سایر افراد استفاده شود.

رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی مبتنی بر وب۲ هستند و به خوبی توانسته‌اند جایگاه خود را میان افراد پیدا کنند.

اما چند روز پیش و در اثنای نمایشگاه مطبوعات، حسن نمکدوست درباره مفهوم سوشال مدیا (Social media) و سوشال نتورک (Social network) گفت: در ارتباط با این دو مقوله باید اینطور بگویم که تلگرام شبکه نیست و کافی است نام آن را در وب سرچ کنید تا متوجه شوید که یک مسنجر است.

نمکدوست با بیان اینکه تلگرام یک گروه بسته است، ابراز کرد: این برنامه شبکه اجتماعی نیست زیرا در شبکه های اجتماعی پروفایلتان را می سازید و بعد ارتباطات شما باز تعریف می شود.

وی ادامه داد: سوشال نتورک باز است و براساس رفتار کاربران تعریف می شود; به این صورت که به فرض با دنبال کردن یک مخاطب در شبکه اجتماعی اینستاگرام، افراد دیگری به شما پیشنهاد می شوند که ممکن است تمایل به فالو کردن آنها داشته باشید اما تلگرام اینگونه نیست پس نمی توانیم به آن شبکه اجتماعی بگوییم.

از سوی دیگر یونس شکرخواه نیز گفت: برخلاف تمامی اظهارنظرات، سوشال نتورک اصلا مدیا نیست و فرمت است. فیس بوک یک فرمت است و هیچگاه خود را یک سوشال مدیا مطرح نمی کند.

شکرخواه درباره روش تفکیک بین دو مقوله سوشال مدیا و سوشال نتورک گفت: برای تشخیص راه تفکیک باید بدانید که در سوشال نتورک و فرمت ها اگر کاربری عضویت پیدا کرده و فعالیت حرفه ای کند، نمی تواند تولیدات خود را به شبکه های دیگر ببرد مثلا یک کاربر فیس بوک نمی تواند فعالیت های خود را به توییتر منتقل کند.

وی با تأکید بر اینکه بحث ما با سوشال مدیاهاست، ابراز کرد: اداره بیمه در ایران می تواند سوشال مدیای خود و جریان یکطرفه ای از محتوارسانی را ایجاد کند.

او ادامه داد: ما در دنیای مدیا، حرفه ای هستیم و اینگونه نیست که روزنامه نگاران صبح برای یک روزنامه و عصر برای روزنامه ای دیگر کار کنند اما این در سوشال مدیاها ممکن است وجود نداشته باشد کما اینکه تحریریه های جهان نیز امروزه دو قسمتی شده و بخش هایی با عنوان استخر صدا، تصویر و سوشال مدیا برای خود ایجاد کرده اند.

شکرخواه صراحتا عنوان کرد که هیچ تکنیکی را سوشال مدیا به روزنامه نگار یاد نداده بلکه روزنامه نگار سوشال مدیا را پرورش داده است.

وی افزود: برای اثبات این ادعا باید گفت که ممکن است یک سوشال مدیا با رخدادی به صورت اتفاقی مواجه شود و اقدام به انتظار عکس یا چند خط خبر کند اما دیگر نمی داند که چطور رخداد را تعقیب و با آن برخورد کند.

اما سوالی که اکنون پیش می‌آید این است: اولا که با توجه به سهولت دسترسی به رسانه های اجتماعی و فراگیری آن‌ها، آیا نباید رسانه‌های به جای کنش‌ها و واکنش‌ها به دنبال استفاده از قدرت رسانه‌های اجتماعی باشند؟ قدر مسلم آن است که اگر سران رسانه‌های جمعی از این موضوع غافل شوند، بازنده خواهند بود، چرا که استقبال گسترده و روزافزون مردم از رسانه‌های اجتماعی نشانگر مبارزه جدی در امر رسانه است. مساله‌ای که کتمان آن، آن‌هم در جهان دیجیتال امروز، اشتباهی محض است.

از سوی دیگر، گمان میرود مرز باریک میان مسنجرها و شبکه های اجتماعی نیز، با توجه به امکاناتی این روزها مسنجرهایی چون تلگرام ایجاد کرده اند در حال محو شدن است. امکان ایجاد کانال و ارتباط با هزاران مخاطب و امکان ارتباط دوسویه، نشان می‌دهد که پیشرفت مسنجرها باعث نزدیکی آن‌ها به حوزه شبکه‌های اجتماعی شده است.

به گزارش کلیک، ضمن آن‌که سهولت دسترسی، کیفیت محتوا و سرعت تولید و انتشار محتوا نیز در اقبال روزافزون از این نوع رسانه نشان می‌دهد حوزه حرفه ای خبر، باید خود را همپای این تکنولوژی با مردم همراه کند و به جای کتمان و نادیده گرفتن آن‌را ابزاری قوی قرار دهد.

آنچه که دیدنی است این است: رسانه شما در دست حتی کودکان نیز باید باشد و این یعنی استفاده از شبکه های اجتماعی و تلگرام و هرآنچه که تحت عنوان آن با سهولت در دست مردم است.