مخالفان «برجام» و تمنای رونق سیاسی از بیگانه

 هجمه برخی مخالفان داخلی برجام به دولت طی روزهای اخیر به طرز عجیبی با مواضع تندروهای آمریکایی همسو شده است؛ گویی راهیابی رییس جمهوری برجام ستیز چون ترامپ به کاخ سفید، تنها راهی است که می تواند سکه سیاسی بی رونق و زنگار زده شماری از چهره ها و جریان های سیاسی را در کشور صیقل دهد.

انتخابات ریاست جمهوری آمریکا با نتیجه ای کمتر پیش بینی شده به پایان رسید. در فضای کنونیِ پس از انتخاب «دونالد ترامپ»، 2 حس متفاوت در فضای داخلی ایران ملموس است؛ نخست همان بهت و شگفتی از راهیابی ترامپ به کاخ سفید به عنوان چهل و پنجمین رییس جمهوری آمریکا است که در میان بسیاری از ناظران و حتی صاحبنظران دیده می شود. نزد شمار اندکی که مدعی نگرانی و دلواپسی در زمینه بسیاری از مسائلند اما ذوق زدگی تامل برانگیزی به چشم می آید به طوری که بدون هیچ گونه تلاشی برای پوشاندن آن، همسویی مواضع خود با تندروهای جمهوریخواه را فریاد می کنند، گویی هر فرصتی را برای افزایش فشار به دولت و متشنج کردن فضای جامعه و افکار عمومی مغتنم می شمارند.

این روزها شعارهای سطحی و ناپخته رییس جمهوری تازه آمریکا که در خلال کارزارهای انتخاباتی علیه برجام بیان شده و به عقیده بسیاری از تحلیلگران، تنها برای داغ کردن بازار انتخابات بوده به دستاویزی برای مخالفان برجام تبدیل شده تا بار دیگر بر سند توافق هسته ای بتازند. ترامپ در جریان رقابت های انتخاباتی، برجام را بدترین توافقی خواند که تا به حال صورت گرفته و سخن از لغو یا پاره کردن آن بر زبان راند. وی البته پس از اعلام نتایج و پیروزی بر رقیب دموکراتش از مواضع پیشین خود عقب نشست و از ضرورت بازنگری در برجام، سخن گفت.

«برنامه جامع اقدام مشترک» که با ابتکار «محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه برجام نام گرفته، یک سند ملی است که در برهه حساسی از تاریخ جمهوری اسلامی ایران، با تلاش شبانه روزی نمایندگان و کارگزاران دستگاه دیپلماسی کشور به دست آمده است؛ نمایندگانی که افزون بر پشتیبانی ملت غیور و صبور، از حمایت و هدایت رهبری و مجموعه نظام برخوردار بودند و بدون شک در شرایط ویژه کشور کم هزینه ترین راهکار را برای حفظ حقوق و منافع ایران و برچیدن تحریم های ظالمانه پی ریزی کردند.

در این پیوند، درایت و هوشمندی کارگزاران سیاست خارجی دولت یازدهم در قامت نمایندگان ملت ایران موجب شد تا برجام به عنوان دستاوردی مهم و غیرقابل انکار در عرصه دیپلماسی جهانی، در قالب قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل و نه به شکلی قرارداد با کشوری خاص تثبیت شود و از گزند زیاده خواهی یا پیمان شکنی یک یا حتی چند دولت در امان ماند.

جمهوری اسلامی ایران در جریان مذاکرات، با 1+5 کشور گفت وگو داشته و نه با یک طرف مشخص و از این رو است که ناپایبندی یک طرف به برجام نه تنها راه اجرایی شدن آن را سد نمی سازد بلکه واکنش دیگر کشورهای طرف مذاکره را نیز به دنبال خواهد داشت. بر همین اساس، «فدریکا موگرینی» مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا از این توافق دفاع کرده و گفته که پایدار ماندن برجام و اجرای آن از اولویت‌های این اتحادیه است. موگرینی دیشب (شامگاه بیست و چهارم آبان ماه) در پایان یک نشست غیررسمی با وزیران امور خارجه کشورهای عضو اتحادیه اروپا که برای بررسی روابط این اتحادیه با آمریکای تحت ریاست جمهوری ترامپ تشکیل شده بود، گفت: برجام یک توافق دوجانبه نیست بلکه توافقی چند جانبه است که شورای امنیت سازمان ملل هم بر آن صحه گذاشته است.

دلواپسان داخلی اما انگار کاتولیک تر از پاپ، منتظر اقدام عجولانه و خودسرانه ای از جانب مستاجر جدید کاخ سفیدند و دست به دامن وی شده اند تا آنان را از سایه سند ملی و جهانی برجام برهاند. روزها قبل، زمانی که در جریان رقابت های انتخاباتی آمریکا، ترامپ طی سخنرانی خود خطاب به مقام های روسیه گفت که ایمیل های بیشتری از رقیب دموکراتش «هیلاری کلینتون» را منتشر کنند تا همه بدانند وی صلاحیت تصدی ریاست جمهوری ایالات متحده را ندارد، برخی از سیاستمداران آمریکا به انتقاد از ترامپ پرداختند که چرا برای دستیابی به هدف خود، دست به دامن خارجی ها شده است. در این پیوند، شماری از نخبگان جمهوریخواه نیز این سخنان ترامپ را لکه دار کردن عزت کشورشان دانستند.

با این مثال باید پرسید آیا کسانی که در کشور، مرز نقد و تخریب را به هیچ روی نمی شناسند و برای رسیدن به مطامع سیاسی از انواع حربه ها بهره می جویند، به فکر عزت و سربلندی کشورشان نیستند؟ آیا منافع ملی به عنصری مغفول و فراموش شده در تمام تحلیل ها و موضع گیری های آنها بدل شده است؟ و آیا اقدام مخالفان برجام و برخی منتقدان دولت برای از میدان راندن رقیب در جهت قدرتیابی سیاسی از رهگذر شکستن وفاق و انسجام ملی مجاز شمرده خواهد شد؟