روند باران‌های اسیدی رو به افزایش

عضو هیأت علمی پژوهشگاه اقیانوس شناسی و علوم جوی گفت: مطالعات نشان می‌دهد که میزان بارش‌های اسیدی رو به افزایش است و این نوع بارش‌ها نیز بیشتر در نواحی صنعتی در دنیا رخ می‌دهد.دکتر پروین غفاری- عضو هیات علمی پژوهشگاه اقیانوس شناسی و علوم در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه بارش‌های اسیدی را بارش‌هایی از نوع باران، برف، تگرگ و مه دانست و گفت: در زمانی که غلظت بالایی از اسیدهای شیمیایی در جو آزاد شود و با بخار آب ترکیب شوند موجب ریزش باران‌های اسیدی خواهد شد.

وی دلایل ایجاد این باران‌ها را وجود آلاینده‌ها در هوا ذکر کرد و اظهار داشت: سوخت‌های فسیلی نظیر ذغال سنگ و مواد نفتی مواد آلاینده‌ای چون اکسید گوگرد و اکسید نیتروژن را وارد جو می‌کند که این امر پدیده باران‌های اسیدی را موجب می‌شود.

غفاری با تاکید بر اینکه این پدیده در بیشتر مناطق صنعتی دنیا اتفاق می‌افتد، یادآور شد: فراوانی باران‌های اسیدی در زمستان بیشتر از تابستان است.

عضو هیات علمی پژوهشگاه اقیانوس شناسی و علوم جوی با بیان اینکه نوع بارش و مقدار بخار در جو بر روی بارش‌های اسیدی اثر می‌گذارند، ادامه داد: هر چه قطرات آب بیشتر و سریع‌تر بر سطح زمین فرود بیایند مانند بارش‌های ناشی از توفان‌های تندری، جو سریع‌تر از آلاینده‌ها پاک می‌شود.

وی در عین حال خاطر نشان کرد: میزان اسیدی بودن برف نسبت به باران کمتر است.

اثرات باران‌های اسیدی بر محیط زیست

وی با اشاره به اثرات زیانبار زیست محیطی باران‌های اسیدی بر محیط زیست، خاطر نشان کرد: این بارش‌ها علاوه بر آنکه بر روی سلامتی انسان اثر دارند، زمانی که وارد رودخانه‌ها می‌شوند تعادل شیمیایی آب را بر هم می‌زنند و تهدیدی برای آبزیان محسوب می‌شوند.

غفاری با بیان اینکه باران‌های اسیدی زندگی ماهیان و فیتوپلانکتون‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد، اضافه کرد: این بارش‌ها همچنین در دراز مدت اثرات منفی روی جنگل‌ها دارند و باعث نابودی گیاهان می‌شود.

این محقق پژوهشگاه علوم جوی به بیان اثرات باران‌های های اسیدی بر روی اقیانوس‌ها پرداخت و اظهار داشت: زمانی که باران‌های اسیدی در آب اقیانوس‌ها حل می‌شوند اثراتی را در دراز مدت بر جای می‌گذارد.

هشدار محققان برای کنترل آلاینده‌های هوا

عضو هیات علمی پژوهشگاه اقیانوس شناسی و علوم جوی با بیان اینکه این باران‌ها در سراسر جهان در قاره‌های آمریکا، آسیا، بخش‌هایی از اروپا و حتی آفریقا وجود دارد، ادامه داد: مطالعات نشان می‌دهد که میزان بارش‌های اسیدی رو به افزایش است و این نوع بارش‌ها نیز بیشتر در نواحی صنعتی در دنیا رخ می‌دهد.

وی به وضعیت آلودگی هوا در شهر اهواز و خوزستان اشاره کرد و افزود: مکانهایی که آلاینده‌های گازی دارند با پدیده باران‌های اسیدی مواجه می‌شوند که شهر اهواز نیز به عنوان یکی از شهرهای آلوده کشور، با این نوع بارش‌ها مواجه بوده است.

غفاری نست به افزایش آلودگی هوا در سایر شهرهای کشور هشدار داد و گفت: لازم است تا با استفاده از فناوری‌های مورد نیاز در این زمینه نسبت به جلوگیری و پیش بینی افزایش آلودگی در شهرهای کشور اقدام شود.

باران اسیدی چیست؟

کارخانه‌ها، ماشین‌ها، کامیون‌ها و وسایلی که دارای دودکش هستند، از سوخت فسیلی نظیر زغال و مواد نفتی استفاده می‌کنند. سوخت این دو نوع ماده موادی نظیر اکسید گوگرد و اکسیدهای نیتروژن را وارد هوا می‌سازد.

گازها و بخارهایی که از دستگاه‌های دارای سوخت فسیلی وارد هوا می‌شوند، در ارتفاع بالایی قرار نمی‌گیرند از این رو در صورت عدم ترکیب با آب به صورت گرد و غبار اسیدی در می‌آیند. گرد و غبار اسیدی ضمن فرود آمدن بر زمین به نمای ساختمان‌ها و بناهای سنگی می‌چسبد و موجب فرسایش و کاهش عمر مفید آنها می‌شود. گرد و غبار اسیدی حتی به چرم، کاغذ و لباس نیز آسیب می‌رساند. این غبارها حیات درختان و حتی گیاهان را مورد تهدید قرار داده و رشد گیاهان و غلات را کاهش می‌دهند و تاکنون سبب آسیب به میلیاردها تن غلات شده‌اند.

مواد آلوده کننده هر قدر در فضا بیشتر بمانند ترکیبات زیادتری حاصل می‌شود که اسیدها یکی از ترکیبات آنها است. اسیدها به کمک بادهای شدید می‌توانند برای روزهای متوالی در هوا باقی بمانند و صدها کیلومتر مسافت را طی کنند و به این ترتیب از کشوری به کشور دیگر انتقال یابند.

اکثر شهرهای بزرگ صنعتی مورد تهدید غبارهای اسیدی قرار دارند. شهر لندن در زمستان سال 1952 مورد تهاجم شدید غبارهای اسیدی قرار گرفت و این امر موجب مرگ زودرس 4 هزار نفر از افراد بیمار شد. این سانحه باعث شد که مسئولین شهر اقدامات پیشگیرانه‌ای را در جهت کنترل آلودگی هوا به عمل آورند.

در کشورمان نیز بر اساس گفته‌های رئیس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت، 2 هزار و 527 ایرانی به علت آلودگی هوا جانشان را از دست داده اند ضمن آنکه 2 هزار و 522 بیمار قلبی و 4 هزار و 525 بیمار تنفسی همزمان با آلودگی هوا در بیمارستان‌ها بستری می‌شوند.

نتایج منتشر شده آخرین تحقیقات سازمان بهداشت جهانی و آژانس بین‌المللی تحقیقات سرطان (‌IARC) نیز واقعیت جدیدتری را در این زمینه دراختیارمان قرار داده است. بر اساس لیستی که از آلوده‌ترین شهر‌های جهان ارائه شده است شهرهای اهواز در ایران، اولانباتار در مغولستان، سنندج در ایران، لودیانا در هندوستان، کوئتا در پاکستان، کرمانشاه در ایران، پیشاور در پاکستان، گابورونه در بوتسوآنا، یاسوج در ایران و کانپور در هندوستان به ترتیب 10 شهر آلوده جهان هستند. به بیانی دیگر اهواز اولین شهر آلوده جهان، سنندج سومین شهر آلوده، کرمانشاه ششمین شهر آلوده و یاسوج نهمین شهر آلوده جهان اعلام شده‌اند.