تاوان فیات به خاطر کرایسلر

با اجرائی‌شدن برجام و مذاکره خودروسازان داخلی و اروپایی، برخی مدیران ارشد صنعت خودرو کشور از فیات به عنوان یکی از اصلی‌ترین شرکای تجاری خود نام برده‌اند. در همین زمینه مدیرعامل ایران‌خودرو چند هفته پس از اجرائی‌شدن برجام به‌صراحت اعلام کرد قصد دارد فیات را به عنوان شریک اول تجاری این گروه خودروسازی بزرگ معرفی کند غافل از اینکه بند آمریکایی موجود در سهام فیات چنین اجازه‌ای را به این شرکت ایتالیایی نمی‌دهد که به طور مستقیم وارد مذاکره با خودروسازان ایرانی شود.

معاون بخش توسعه بازرگانی ایتالیا که به عنوان نمایندگان وزارت اقتصاد این کشور اروپایی در ایران مشغول کار هستند، به «شرق» می‌گوید آمدن فیات و تبدیل آن به شریکی بزرگ برای صنعت خودرو ایران نیازمند زمان است و مذاکرات باید با آرامش و صبر پیش رود. تونی کورادینی بر این باور است که با توجه به خرید سهام کرایسلر آمریکا از سوی فیات و وجود برخی تحریم‌ها علیه ایران در این زمینه نیاز است مذاکراتی میان طرف‌ها صورت گیرد تا فعالیت فیات در ایران با مشکل مواجه نشود.
ایتالیا پس از برجام به دومین شریک بزرگ تجاری ایران تبدیل شده و حضور شرکت‌هایی از این کشور در صنایع بزرگ، کوچک و متوسط باعث پیوند صنعتی عمیقی میان دو کشور و ریشه‌دواندن تفکر صنعتی ایتالیا بر صنایع ایران شده است. دراین‌میان برای توسعه همکاری‌ها در بخش فولاد و خودرو مذاکراتی میان فولادسازان و خودروسازان بزرگ ایرانی و ایتالیایی صورت گرفته است. این مذاکرات تاکنون به چه نتایجی منجر شده است؟

با اجرائی‌شدن برجام بسیاری از شرکت‌های ایتالیایی در قالب هیأت‌های مختلف وارد ایران شدند تا با بررسی ابعاد بازار این کشور بتوانند فرصت‌های ایجادشده را برای توسعه کسب‌وکارشان بررسی کنند. دراین‌میان ده‌ها نفر در قالب چند هیأت از دو سال گذشته تاکنون به ایران آمده‌اند و با صاحبان صنایع و سیاست‌گذاران اقتصادی ایران دیدار داشته‌اند. اما فعالان اقتصادی ایتالیا یک اشتباه بزرگ در این میان داشتند و فکر می کردند می‌توانند فقط برای فروش محصولات خود راهی این بازار شوند در‌حالی‌که ما به عنوان نمايندگان اقتصادی ایتالیا در ایران به آنان گفته بودیم ظرفیت‌های اقتصادی این کشور به گونه‌ای است که باید به عنوان سرمایه‌گذار یا جوینت‌ونچر راهی ایران شوند. در آن روزها هیأت‌های نسبتا شلوغی به تهران آمدند با این امید که بخشی از بازار ایران را مملو از کالاهای ایتالیایی کنند، اما دیدند ظرفیت‌های این بازار برای واردات تقریبا محدود است ازاین‌رو تغییر استراتژی داده‌اند تا با قوای جدیدی وارد عرصه سرمایه‌گذاری در ایران شوند. دراین‌میان برخی شرکت‌های بزرگ ایتالیایی نظیر فیات و دانیلی در صنایع خودرو و فولاد، مذاکراتی را با طرف‌های خود داشته‌اند. برای مثال، مدیران ارشد فیات در ملاقات خود با مدیران ارشد ایران خودرو زمینه همکاری‌های مشترک را در این صنعت به طور جدی بررسی کرده‌اند. در این زمینه تمایل بالایی وجود دارد که فیات وارد ایران شود و با صنعت خودرو این کشور به همکاری مشترک بپردازد. ما می‌دانیم بازار خودرو ایران تشنه خودروهای کوچک و ارزان است و ایتالیایی‌ها هم همان‌طور که مطلع هستید، در این زمینه تبحر دارند. طبیعتا دراین‌میان خودروسازی مثل فیات می‌داند اگر همکاری خود را با طرف ایرانی آغاز کند، چه بازار بزرگی در انتظار اوست.

‌ با توجه به جذابیت‌های این بازار چرا فیات تاکنون به طور جدی وارد سرمایه‌گذاری نشده است؟

برای آمدن فیات به ایران باید صبر کرد. هر دو طرف به روش برد- برد مذاکرات را آغاز کرده‌اند و قصد دارند یک استراتژی بلندمدت را برای همکاری‌های خود آغاز کنند. ازاین‌رو نیاز است تا این مذاکرات در فضایی آرام پیش برود و طرفین بتوانند در چنین فضایی به نشست‌های خود ادامه دهند. مشکل فیات در همکاری با صنعت خودرو ایران، کرایسلر است. حتما می‌دانید که فیات سهام این شرکت آمریکایی را خریده است و براساس قوانین موجود در آمریکا، شرکت‌های خودروساز این کشور به دلیل تحریم‌ها نمی‌توانند با طرف ایرانی همکاری داشته باشند، ازاین‌رو لازم است تا در این زمینه استعلام‌های لازم را بگیرد تا بر سر راه همکاری با طرف ایرانی خود با مشکل مواجه نشود. به‌هرحال اگر قراردادی منعقد شود این قرارداد ابعاد بزرگی خواهد داشت پس لازم است تا با صبر و تحمل بیشتری آنچه را که در این مذاکرات می‌گذرد دنبال کرد.

‌ ظاهرا به نظر می‌رسد که فیات و ایران‌خودرو بر سر برخی موارد تفاهم‌هایی داشته‌اند؟

اینکه دو شرکت چه تفاهم‌هایی با هم داشته‌اند را باید از خودشان بپرسید، اما شرکت‌های خودروساز ایرانی و ایتالیایی رابطه‌ای دیرینه با هم دارند و در زمینه طراحی خودرو اقدامات مشترکی را انجام داده‌اند که این همکاری‌ها هنوز هم ادامه دارد. ایران‌خودرو و سایپا مدتی است که بر سر خرید برخی تجهیزات تکنولوژیکی و فناوری‌های جدید مذاکره داشته‌اند و در این زمینه علاقه‌مندی‌هایی برای مشارکت وجود دارد. البته برایند رفتار خودروسازان ایرانی نشان می‌دهد که خودروسازان این کشور علاقه‌مندند تا با طرف‌های فرانسوی و آلمانی بیشتر کار کنند که در این زمینه، هم تفاهم‌هایی صورت گرفته و هم اینکه قراردادهایی به امضا رسیده است. در هر صورت فیات شرکت بزرگی است و همان‌طور که گفتم، علاقه‌مندی‌هایی وجود دارد تا این شرکت با طرف‌های ایرانی مشارکت داشته باشد، حال اینکه نتیجه مذاکرات چه خواهد بود، پرسشی است که برای یافتن پاسخ آن نیاز به زمان داریم. البته به غیر از همکاری فیات و ایران‌خودرو، انجمن قطعه‌سازی ایتالیا موسوم به ANFIA با قطعه‌سازان ایرانی مذاکراتی را انجام داده‌اند و به‌زودی هیأتی از قطعه‌سازان ایتالیایی وارد ایران خواهند شد تا بتوانند با قطعه‌سازان ایرانی جوینت شوند و همکاری کنند. این موضوع خود می‌تواند به پیش‌زمینه‌ای برای حضور فیات در ایران منجر شود چراکه با جوینت‌شدن قطعه‌سازان ایرانی و ایتالیایی می‌توان امیدوار بود که تولید قطعات در ایران صرفه اقتصادی پیدا کند و فرهنگ ایتالیایی در این صنعت گسترش یابد.

‌بازار خودرو ایران تا چه اندازه برای خودروسازان ایتالیایی جذاب است؟

ایران در صنعت خودرو دارای بازار متوسطی است. نه آن‌قدر بزرگ است که بتوان برای تیراژهای بالای پنج میلیون دستگاه در سال برنامه‌ریزی کرد و نه آن‌قدر کوچک است که بتوان در آن به واردات صرف پرداخت. در چنین بازاری طبیعتا جذابیت‌هایی وجود دارد تا خودروسازان و قطعه‌سازان ورود پیدا کرده و به تولید مشارکتی محصولات خود با همتایان ایرانی بپردازند؛ البته به این نکته نیز باید اشاره کنم که در زمینه صنایع کوچک و متوسط، ایتالیایی‌ها آماده هرگونه همکاری با شرکت‌های ایرانی هستند؛ چراکه دارای مزیت بوده و می‌توانند در این زمینه خدماتی را به ایران ارائه دهند. سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران براساس سازمانی در ایتالیا شکل گرفته که نشان می‌دهد فرهنگ صنعتی ایتالیایی تا چه اندازه در صنایع ایران رسوخ پیدا کرده است. طبیعتا با توجه به چنین وضعیتی می‌توان امیدوار بود که مذاکرات شرکت‌های بزرگ به نتیجه برسد و علاوه بر صنایع متوسط و کوچک، صنایع بزرگ ایتالیایی مانند خودرو و فولاد فعالیت خود را در ایران گسترش دهند.

‌در دیگر صنایع چه زمینه‌هایی برای همکاری میان ایران و ایتالیا وجود دارد؟

صنایع نفت و گاز ایران و ایتالیا با هم پیوندی دیرینه و محکم دارند؛ به طوری که دو پالایشگاه در ایتالیا براساس فرمول نفت خام ایران طراحی شده و خوراک خود را از شرکت نفت ایران تهیه می‎کنند.

با توجه به اجرائی‌شدن برجام تاکنون ده‎ها نفر از فعالان اقتصادی حاضر در صنعت نفت و گاز ایتالیا در قالب هیأت‎های مختلف وارد ایران شده‎اند و پیش‎بینی می‎شود با توجه به جذابیت‎های موجود در صنعت نفت و گاز ایران و بازار بزرگ آن همکاری‎های قوی‎تری بین شرک‎های بزرگ ایرانی و ایتالیایی شکل گیرد.

همان‌طور که برخی از سرمایه‎گذاران ایتالیایی در روزهای آغازین برجام به اشتباه گمان می‎کردند که می‎توانند در ایران به فروش محصولات خود بپردازند؛ اما رفته‌رفته متوجه شدند اقتصاد ایران تشنه سرمایه‎گذاری است که دراین‌میان صنعت پتروشیمی به‌عنوان یکی از پیش‌ران‎های رشد اقتصادی، در ایران جای زیادی برای توسعه و سرمایه‎گذاری دارد. در حقیقت می‌توان گفت که صنعت نفت ایران حتی از صنعت خودرو برای ایتالیا جذاب‌تر است و در این زمینه شرکت‌های ایتالیایی پیوندهای قوی و محکمی را بنیان گذاشته‌اند.

علاوه بر تمایل شرکت‎های ایتالیایی به سرمایه‎گذاری در صنعت پتروشیمی این آمادگی وجود دارد که برخی شرکت‎ها نیز در صنایع پایین‌دستی نفت و گاز در قالب‎های مختلف اقدام به سرمایه‎گذاری کنند و در این زمینه همکاری‎شان را با طرف ایرانی خود توسعه دهند.

شرکت‎های ایتالیایی تمایل دارند که در زمینه فروش تجهیزات و سرمایه‎گذاری در صنعت نفت وارد مذاکره با ایرانی‎ها شوند و در این زمینه همکاری‌هایی را آغاز کنند. به نظر می‌رسد با توجه به ظرفیت‌های صنعت نفت ایران می‌توان همکاری‌های زیادی دراین‌باره انجام داد و پیوندهای عمیقی را ایجاد کرد. تا آنجا که ما مطلع هستیم، شرکت‌های بزرگ ایتالیایی حاضرند در زمینه نفت و گاز مشارکتی جدی با ایران داشته باشند که با توجه به اجرائی‌شدن قراردادهای جدید نفتی این امیدواری وجود دارد که برای رسیدن به قراردادهای مکتوب به سرعت درخور‌توجهی دست یابیم. همچنین در زمینه تولید و تجهیز ماشین‎آلات صنعتی این توانایی در میان شرکت‎های ایتالیایی وجود دارد تا نوسازی برخی صنایع نفتی ایران را آغاز کرده و در این زمینه ماشین‎آلات را با شرایط ویژه در اختیار طرف ایرانی قرار دهند.

ایتالیایی‎ها در زمینه توسعه صنایع کوچک و متوسط ایران نقش پررنگی دارند و قادرند تا با توجه به شباهت‎های فرهنگی و تکنولوژیکی با ایران، حضور پررنگ‎تری در صنایع کوچک و متوسط پایین‌دستی نفت و گاز داشته باشند. کشور ما پس از آلمان دومین شریک بزرگ تجاری ایران است و به نظر می‎رسد همکاری این دو کشور در زمینه صنعت پتروشیمی دور از دسترس نباشد؛ چراکه شرکت‎های ایتالیایی هم قادرند تا در زمینه ماشین‎آلات و هم در زمینه تولید مشارکتی، ایران را یاری کنند. شرکت‎های ایتالیایی خواهان نفت خام ایران هستند و تلاش می‎کنند تا با اجرائی‌شدن برجام و از طریق برخی بانک‎های کوچک بتوانند نقل و انتقالات پولی را با ایران انجام دهند. همچنین این تمایل نیز در میان شرکت‎های ایتالیایی وجود دارد تا در تجهیز پالایشگاه‎های ایران بکوشند و بتوانند دانش فنی خود را در اختیار طرف ایرانی قرار دهند.

‌ اشاره کردید که صنایع کوچک و متوسط ایران شباهت زیادی به ایتالیایی‌ها دارد. در این زمینه چه همکاری‌هایی در حال شکل‌گرفتن است؟

برای مثال تاکنون دو شرکت بزرگ ایتالیایی برای حضور در صنعت سیگار ایران اعلام آمادگی کرده‌اند که منتظر پاسخ مدیران صنعت دخانیات در این زمینه هستیم.  شرکت‌هایی ایتالیایی تمایل دارند در زمینه فروش تجهیزات و سرمایه‌گذاری در این صنعت، وارد مذاکره با ایرانی‌ها شوند و صنعت سیگار ایران را متحول کنند. برندهای معتبری در صنعت دخانیات ایتالیا مشغول کار هستند و بر این باوریم آنها می‌توانند صنعت دخانیات ایران را برای تولید محصولات باکیفیت یاری کنند. دو شرکتی که در زمینه تولید و سرمایه‌گذاری در صنعت دخانیات ایران اعلام آمادگی کرده‌اند، جزء برترین‌های دنیا هستند که در صورت رسیدن به توافق، تولید خود را به صورت مشارکتی یا مستقل در ایران آغاز خواهند کرد. همچنین در زمینه تولید و تجهیز ماشین‌آلات مواد دخانی این توانایی میان شرکت‌های ایتالیایی وجود دارد تا نوسازی صنعت دخانیات ایران را آغاز کنند و در این زمینه ماشین‌آلات را با شرایط ویژه در اختیار طرف ایرانی قرار دهند.