ما اكنون در موضع دفاع از آمريكا نيستيم. آمريكا طبق قطعنامه ۲۲۳۱ شوراي امنيت متعهد است توافقاتي كه در برجام حاصل شده است را به اجرا درآورد. ايران نيز مدعي است كه همه گام‌هاي لازم را برداشته اما در مقابل آمريكا به تعهدات خود عمل نكرده است. همچنين وقتي وارد جرياناتي كه در آمريكا اتفاق افتاده است مي‌شويم، مي‌بينيم كه دولت فعلي كه طرف مذاكره با ايران است علاقه‌مند بوده و هست كه همه موانع را مرتفع كند.
بيش از يكسال و اندي از انعقاد توافق «برنامه جامع اقدام مشترك» يا همان برجام مي‌گذرد. در اين مدت جمهوري اسلامي ايران نشان داده كه به تعهدات مندرج در بندهاي توافقي كه حصولش سال‌ها زمان برد، پایبند است. طرف‌هاي مقابل هم كم و بيش تلاش كردند تا به اصول اين توافق مشترك عمل كنند. با اين‌همه عده‌اي موسوم به دلواپسان درصدد هستند تا از بند بند برجام اين نكته را خارج كنند كه ايران نه تنها در توافق چيزي به دست نياورده، بلكه امتيازات بسياري هم به طرف مقابل واگذار كرده است. اين در حالي است كه گذشت زمان و رفع تدريجي تحريم‌ها نشان داده كه ايران نه تنها در اين مذاكرات امتيازي از دست نداده، بلكه امتيازات بسياري به دست آورده كه طرف‌های غربي هم به آن معترفند. به بهانه ارائه نخستين گزارش كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس درباره روند اجرايي شدن برجام كه مشتمل بر بررسي عملكرد شش ماهه اول كليه طرف‌هاي دخيل در برنامه جامع اقدام مشترك است، «آرمان امروز» به گفت‌وگو با سيد‌جلال‌ساداتيان تحليلگر مسائل سياست خارجي پرداخته است.گزارش ۶ ماهه اول روند اجرای برجام را که به سمع و نظر نمایندگان بهارستان رسید چگونه ارزيابي مي‌كنيد؟
گزارشي كه در مجلس قرائت شد، دال بر اين است كه برجام به موفقيت‌هاي قابل توجهي دست يافته است. در اين گزارش مشخص شد كه اروپايي‌ها بيشتر از آمريكايي‌ها به اين تعهد عمل مي‌كنند و تا حدودي بهتر جلو آمده‌اند. البته در جاهايي نيز اشكالاتي وجود دارد كه برخي از اين اشكالات به تعارض تحريم‌هاي قبلي يعني تحريم‌هاي ناشي از موضوع حقوق بشر و تحريم‌هاي ناشي از تروريسم كه به ايران نسبت داده شده، با موضوع تحريم‌هاي هسته‌اي برمي‌گردد. بر اين اساس برخي از تحريم‌هاي هسته‌اي لغو و برداشته شده اما تحريم‌هاي مرتبط با موضوعاتي مانند حقوق بشر و تروريسم به قوت خود باقي است. علاوه بر اين، دستگاه‌هاي اجرايي آمريكايي و شركت‌هاي وابسته يا حتي غير وابسته در قبال برقراري ارتباطات و معاملات تجاري با ايران احتياط مي‌كنند و نمي‌خواهند دچار مشكل شوند. راجع به «ابعاد احتمالي نظامي» يا PMD نيز اتهاماتي به ایران وارد شده بود، مبني بر اينكه فعاليت‌هاي نظامي ايران مغاير با فعاليت‌هاي صلح آميز است كه برجام موفق شد نقطه پاياني بر آن اتهام زني‌ها باشد. در مجموع تمام تحريم‌هاي ثانويه را رئيس‌جمهور آمريكا عليه ايران لغو كرد و پس از آن نيز تاييد شد كه ايران تعهدات خود را انجام داده است.
مطابق با گزارش قرائت شده در پارلمان، دقيقا تحريم‌ها در كدام حوزه‌ها رفع يا برداشته شده اند؟
اگر بخواهيم وارد جزئيات و نوع فعاليت‌ها شويم، مي‌توان گفت كه توليد آب سنگين اراك فعال نگه داشته شده و امكان فروش آب سنگين ايران نيز تا مازاد سقفي كه تعيين شده است وجود دارد. درباره فروش نفت، تحريم‌هاي مالي و بانكي، بيمه‌اي، معاملات نفتي و پتروشيمي، كشتيراني، امور بندري و تجارت فلزات گرانبها و بحث خودروسازي تحريم‌ها لغو شده است. همچنين با لغو تحريم‌ها ميزان صادرات نفت ايران نيز به بيش از دو ميليون بشكه در روز افزايش يافته است. پول‌هاي ايران نيز كه محدود شده بود آزاد شده و بخشي از آن وارد كشور شده است. علاوه بر اينها كالاهايي كه ايران با چند برابر قيمت خريداري مي‌كرد نيز اكنون با قيمت مناسب وارد كشور مي‌شود. بر اين اساس گزارش شش ماهه اول برجام كه در صحن علني مجلس قرائت شد، مجموعا گزارش مثبتي بود.
برخي معتقدند در اجراي برجام ايران كاملا به تعهدات خود پايبند بوده اما طرف آمريكايي‌ها در برخي موارد برجام را نقض كرده و به تعهدات خود عمل نكرده است، تحليل تان راجع به اين گزاره چيست؟
ما اكنون در موضع دفاع از آمريكا نيستيم. آمريكا طبق قطعنامه ۲۲۳۱ شوراي امنيت متعهد است توافقاتي كه در برجام حاصل شده است را به اجرا درآورد. ايران نيز مدعي است كه همه گام‌هاي لازم را برداشته اما در مقابل آمريكا به تعهدات خود عمل نكرده است. همچنين وقتي وارد جرياناتي كه در آمريكا اتفاق افتاده است مي‌شويم، مي‌بينيم كه دولت فعلي كه طرف مذاكره با ايران است علاقه‌مند بوده و هست كه همه موانع را مرتفع كند. بخشي از اين موانع مربوط به تعارضاتي است كه در قطعنامه‌ها و تحريم‌هاي قبلي عليه ايران وجود داشته است؛ مسائلي ادعایی مربوط به حقوق بشر و تروريسم. اين دسته از موانع همچنان به قوت خود باقي است اما در تبليغات مي‌گويند همه تحريم‌ها برداشته شده است.
با اينكه غربي‌ها به رفع تحريم‌هاي مالي و بانكي ايران اشاره مي‌كنند اما هنوز بسياري از موسسات مالي و بانك‌هاي غربي در ارتباط و تعامل با ايران ترديد دارند، اين ترديد دقيقا ناشي از چيست؟
در دوران تحريم برخي موسسات و بانك‌هايي كه با ايران كار مي‌كردند دچار جريمه‌هاي سنگيني شدند و طبيعي است كه چشمشان ترسيده است كه مجددا مشمول تحريم‌ها شوند. اين موسسات و بانك‌ها مي‌خواهند كه همه‌چيز صريح و شفاف رفع شود تا با خيال راحت كار كنند. بايد تاكيد كرد كه اين مورد نيز مستقيم به دولت آمريكا مربوط نمي‌شود. نكته بعدي مربوط به لابي صهيونيست‌ها و اعراب مخصوصا عربستان در آمريكا است. قدرت ناشي از كنگره آمريكا اعم از مجلس نمايندگان و مجلس سنا و همچنين آيپك فشار مي‌آورد بر موسسات و نهادهاي مالي تا مانع از برقراري مناسبات با ايران شوند. اينها همان دلواپسان خارجي برجام هستند كه خواهان عملياتي و اجرايي نشدن برجام‌اند. اين دسته همه تلاش خود را مصروف مي‌كنند تا مانع موفقيت برجام شوند و آن را در مسير شكست قرار دهند. يكي از اين افراد دونالد ترامپ است كه در مناظرات انتخاباتي خود تاكيد كرده برجام را پاره خواهد كرد اگرچه اين اظهارات پايه منطقي و عملي ندارد، با اين حال مي‌شود گفت كه دلواپسان خارجي برجام چنين نگرش و رويكردي دارند. بر اين اساس آمريكا و ديگر طرف‌هاي توافق برجام ملزم و مكلف به تعهد به اصول و مباني برجام هستند و در اين زمينه جاي شك و شبهه‌اي نيست.
ارسال نظر
