نگاه ایندیپندنت به آینده موصل پس از آزادی

نیروهای ضدداعش که در عملیات آزادسازی موصل شرکت کرده‌اند ممکن است متحدان موقت باشند اما رقبای قدیمی هم محسوب می‌شوند.

13 سال از حمله آمریکا به عراق می‌گذرد و ناآرامی‌های پس از آن پیامدهایی داشت که دیگر جبران نشد.

با گذشت تمام این سال‌ها هنوز نیروهای کرد بر کرکوک مسلط هستند؛ منطقه‌ای که جمعیت آن را کردها، اعراب و ترکمن‌ها تشکیل می‌دهد و کردها مدعی حق تاریخی تسلط بر آن هستند.

در حال حاضر کل جهان از یاد برده که زمانی هم بود که کردها این شهر عراق را در دست نداشتند. رهبران کرد درک کرده بودند که حملات به سرکردگی آمریکا و سقوط صدام، سیالیت سیاسی بی‌سابقه‌ای را ایجاد کرده و لحظه ایده‌آلی برای شکل دادن به برخی واقعیت‌ها روی نقشه است که با وجود اعتراض دیگر بازیگران به امری دائمی تبدیل شد.

حملات چندجانبه فعلی برای آزادسازی موصل در حال ایجاد شرایطی مشابه است چراکه کشورها، احزاب و جوامع مختلف در رقابت برای پرکردن خلایی هستند که انتظار دارند با سقوط داعش ایجاد شود.
بخش‌های مختلف نیروهای ضدداعش که در روند آزادسازی موصل شرکت دارند- ارتش عراق، کردها، شبه‌نظامیان شیعه و سنی و ترک‌ها- ممکن است متحدان موقتی باشند اما رقیب یکدیگر نیز محسوب می‌شوند. آنها هرکدام برنامه‌های بسیار متفاوت و متضاد خود را دارند. در راس این اتحاد متزلزل و جدال‌آمیز، آمریکا قرار دارد که حملات موصل را هماهنگ می‌کند و بدون قدرت هوایی و نیروهای ویژه‌اش هیچ حمله‌ای وجود نخواهد داشت.

اگر دولت شیعی عراق می‌خواهد به‌عنوان دولت ملی این کشور شناخته شود، باید شهر سنی‌نشین موصل را آزاد و حفظ کند. برای دستیابی به این مهم، حکمرانی بغداد باید برای اکثریت سنی موصل قابل پذیرش باشد. این دولت باید قوانین خود را در شرایطی برپا کند که هنوز از حمایت کامل نظامی و سیاسی آمریکا برخوردار است.

کردها به نوبه خود می‌خواهند کنترل خود بر به‌اصطلاح «سرزمین‌های مورد مناقشه» با دولت مرکزی را تحکیم کنند. کردها با فرصت‌طلبی، دو سال پیش از شکست ارتش عراق در شمال این کشور توسط داعش استفاده کردند و این منطقه را که کردنشین و عرب‌نشین است، گرفتند در نتیجه سرزمین دولت منطقه‌ای کردستان را 40 درصد گسترش دادند. آنها می‌دانند زمانی که داعش شکست بخورد، کردها دیگر حمایت بین‌المللی و از همه مهم‌تر حمایت آمریکا برای حفظ این نوع گسترش‌یافته از دولت منطقه‌ای کردستان را نخواهند داشت. این مشکلات تنها به این دلیل رخ داده که موصل هنوز فاصله زیادی از محاصره شدن دارد.

نیروهای شیعه به‌طور شگفت‌انگیزی نسبت به محروم ماندن از یک نقش نظامی در عملیات آزادسازی آرام هستند. آنها احتمالا این‌طور محاسبه کرده‌اند که اگر ارتش عراق دچار جنگ خیابانی شود به‌تنهایی قادر به پس گرفتن موصل نخواهد بود و به آنها روی خواهد آورد.

ترکیه می‌خواهد به‌عنوان یک قدرت سنی بزرگ و مدافع سنی‌های موصل، بازیگر این بازی باشد. برای دستیابی به این هدف سربازانی را در بعشیقه در شمال شرق موصل مستقر کرده و خواهان مشارکت در عملیات آزادسازی است. اما تاکنون بلندپروازی‌ها و لفاظی‌های ترکیه در عراق و سوریه از عملکرد آن پیش بوده‌اند. هر دو این مداخلات (در عراق و سوریه) می‌تواند برای تحت تاثیر قرار دادن مخاطب داخلی طراحی شده باشد.

این شرکت‌کنندگان در کشمکش موصل ممکن است پوست ببر را پیش از آنکه به‌طور کامل مرده باشد، بکنند. داعش نشان داده که هنوز در مقابله با حملات موصل چنگال‌های تیزی دارد. این گروه تروریستی سعی کرده با ترکیبی از بمبگذاری‌های انتحاری، بمب‌های دست‌ساز، تله‌های انفجاری، تک‌تیراندازها و تیم‌های خمپاره‌انداز مانع پیشروی در موصل شود اما مشخص نیست که این مقاومت تداوم خواهد داشت یا خیر.

این احتمال وجود دارد که داعش برای مدت طولانی برای موصل بجنگد اما استراتژی آن طی 12 ماه گذشته به‌گونه‌ای بود که شهرها را در عراق و سوریه از دست داده است. این گروه در رمادی، فلوجه، سنجار، پالمیرا و منبج در آخرین لحظه با جنگ و مبارزه شهر را ترک کرده و احتمالا همین اتفاق نیز در موصل رخ دهد.