در هفته پیشین، یکی از خبرگزاری‌ها ادعا کرد که موزه هنرهای معاصر تفاهنامه مربوط را منتشر کرده و در متن همین خبر کوتاه ادعا شد: «طبق بند ۵ تفاهمنامه فرهنگی هنری گردشگری (نقشه راه) که توسط ریاست جمهوری ایران و نخست وزیر ایتالیا به امضا رسیده است.
تابناک نوشت: همزمان با برنامه‌ریزی بی‌سروصدا برای انتقال ارزشمندترین آثار گنجینه ملی موزه‌های هنرهای معاصر به اروپا در میان مخالفت طیف وسیعی از اهالی هنر کشورمان، عدم مداخله و سکوت معنادار اعضای کمیسیون فرهنگی مجلس در قبال این رویداد مشکوک، واقعه‌ای تامل‌برانگیز است که ممکن است تبعاتی جبران‌ناپذیر برای کشور در پی داشته باشد.برنامه‌ریزی برای انتقال بی‌سروصدای 60 اثر از بهترین آثار هنری موزه هنرهای معاصر به کشورهای اروپایی که تخمین زده می‌شود این محموله ارزشی میلیارد دلاری داشته باشد و یکی از بزرگ‌ترین مجموعه‌های تحت مالکیت ایران را شامل می‌شود، همچنان در جریان است و نقدهای وسیع متخصصان باعث نشده که روند صدور این آثار به ایتالیا متوقف شود و مسئولان معاونت هنری و موزه هنرهای معاصر بر خروج این آثار از ایران اصرار دارند.
مجید ملانوروزی مدیر موزه هنرهای معاصر در روزهای اخیر وعده داده بود که پیش از انتقال آثار هنری به خارج از ایران، کتابچه موزه که حاوی اطلاعات تمامی آثار حاضر در این موزه است، منتشر شود اما همچنان از انتشار متن تفاهنامه میان موزه هنرهای معاصر و موزه‌های اروپایی که حاوی جزئیاتی روند نقل و انتقال آثار، تضمین‌های مالی و امنیتی لحاظ شده، پشتوانه حقوقی تفاهنامه برای بازگشت آثار به ایران و همچنین مبلغی که برای این نقل و انتقال به موزه هنرهای معاصر و از همه اینها مهم‌تر، لیست آثار ارسالی است.
در هفته پیشین، یکی از خبرگزاری‌ها ادعا کرد که موزه هنرهای معاصر تفاهنامه مربوط را منتشر کرده و در متن همین خبر کوتاه ادعا شد: «طبق بند ۵ تفاهمنامه فرهنگی هنری گردشگری (نقشه راه) که توسط ریاست جمهوری ایران و نخست وزیر ایتالیا به امضا رسیده است، ۳۰اثر ایرانی و ۳۰ اثر غربی از گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران در ژانویه ۲۰۱۷ در موزه ماکسی شهر رم به نمایش گذاشته خواهد شد.» اما در واقع با گذشت چند روز (تا لحظه انتشار این خبر) متن هیچ تفاهنامه‌ای بر روی وب‌سایت موزه هنری های معاصر منتشر نشده و این یک بند نیز در اختیار یک خبرگزای قرار گرفته است.
در واقع این خبر، تصمیم گیرتده ارسال این گنجینه را ریاست جمهوری خواند و تقصیر را از گردن مرادخانی و ملانوروزی ساقط کرد که با توجه به عدم انتشار متن تفاهمنامه، نمی‌توان این ادعا را پذیرفت و حتی در صورتی که چنین تفاهنامه‌ای وجود داشته باشد، در نفس ماجرا تفاوتی نمی‌کند، چرا که نقدها نسبت به اشخاص نیست، بلکه نقدها به ارسال یک گنجینه بزرگ از ایران به اروپا -آن هم در آستانه انتخابات ریاست جمهوری- بدون شفاف سازی و انتشار مستندات است. اتفاقاً اگر از ابتدا مسئولان معاونت هنری شفاف برخورد می‌کردند و اسناد مربوط را منتشر می‌کردند، نگرانی‌ها تا این حد فزونی نمی‌یافت.
در شرایطی که انجمن‌های هنری، گالری‌داران و هنرمندان هنرهای تجسمی با ارسال این آثار به این تور نمایشگاهی مخالف هستند و در بیانیه‌های مختلفی مخالفت خود را با آن اعلام کرده‌اند، روز گذشته نیز رامین مهدی نژاد (عضو هیات علمی دانشگاه و نقاش) با ارسال نامه‌ای اعتراض خود را نسبت به ارسال آثار به تور نمایشگاهی آلمان و ایتالیا اعلام و بار دیگر بر غیرحرفه‌ای بودن این تفاهمنامه تاکید کرد.
در متن نامه‌ای که این استاد دانشگاه و عضو انجمن نقاشان ایران تاکیده شده است: «متن تفاهمنامه فرهنگی هنری ایران و ایتالیا منتشر شد که براساس آن 30 اثر ایرانی و 30 اثر غربی از گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران در ژانویه 2017 در موزه ماکسی شهر رم به نمایش گذاشته خواهد شد. با منتشر شدن این تفاهمنامه ابهامات و نگرانی‌های هنرمندان بازهم مورد بی‌توجهی قرار گرفت. انگار نه انگار که در این کشور بسیاری از انجمن‌های هنری، گالری‌داران و هنرمندان هنرهای تجسمی به علت ابهامات موجود در نحوه ارسال؛ لیست آثار و... مخالفت خود را اعلام کرده‌اند.»
این مدرس دانشگاه در ادامه این یادداشت تاکید کرد: «به نظر می‌رسد با توجه به تغییر وزیر ارشاد و فضای پیش آمده از این موقعیت؛ برخی افراد اصرار بر ارسال آثار بدون درنظر گرفتن موارد قانونی و تصویب یا مجوز مجلس را دارند لذا لازم است کمیسیون فرهنگی مجلس با بازنگری مدبرانه؛ مانع تحمیل خسارت‌های احتمالی و جبران‌ناپذیر به این گنجینه بی‌نظیر که به حق سرمایه ملی همه ماست؛ بشود.» خواسته‌ای بسیار معقول که به نظر می‌رسد نیاز به توجه ویژه اعضای کمیسیون فرهنگی مجلس داشته باشد.
برای درک اهمیت این توجه باید به یادداشت به دو هفته پیش مانی جعفرزاده پژوهشگر هنر و موزیسن کشورمان اشاره کرد که تاکید کرده بود، دو اثر از ایران خارج و به ایتالیا منتقل شده و این در حالی است که ملانوروزی در روزهای اخیر تاکید کرده بود به واسطه اینکه برخی آثار نیاز به مرمت دارد، هنوز لیست آثار که قرار است به ایتالیا و آلمان ارسال شوند، مشخص نیست. اگر حداقل دو اثر تاکنون به خارج ارسال شده‌اند، چرا این موضوع به صورت شفاف بیان نشده و اگر این اتفاق واقعیت ندارد، چرا مسئولان در دو هفته اخیر در قبالش سکوت پیشه کرده‌اند؟
اعضای کمیسیون فرهنگی و نهادهای نظارتی به خواندن یادداشت این پژوهشگر دعوت می‌کنیم: «در طول دو سالِ ١٣٨٥ و ١٣٨٦ صاحب اين قلم به همراه آقايان ذبيح الله تائبى وَ ماركوس شپرشر به نمايندگى از بنياد هنرىِ «بايلر» واقع در سوئيس، چندين بار با چندين واسطه از رياستِ وقت موزه‌ى هنرهاى معاصرِ تهران جناب آقاىِ حبيب الله صادقى تقاضا كرديم تا براىِ يك دوره نمايش سه ماهه‌ى يكى از نقاشى‌هاىِ «جكْسن پلاك» كه در گنجينه‌ىِ موزه‌ىِ هنرهاى معاصرِ تهران نگه‌دارى مى‌شد [و هنوز هم بايد بشود] باگالرى مركزى بايلر در سوئيس همكارى فرمايند. ايشان هربار از ملاقات با ما سرباز زدند و حتّا در يك مورد شخصن فرموده بودند كه هيچ تضمينى وجود ندارد كه ما تابلو را به ايران بازگردانيم.
من مراتب را به آقاى شپرشر اعلام كردم و ايشان پس از فقط چند ساعت گفت سفيرِ سوئيس در ايران آمادگى دارد تا به نمايندگى از رياستِ جمهورى سوئيس در سندى دولتى، كتبى و رسمى هم استرداد تابلو به ايران و هم بيمه‌ى آن را ضمانت كند. من پيغام ماركوس را رساندم وَ مراتب باز هم از سوى موزه رد شد و اعلام شد موافقت با چنين خروجى نياز به امضاى چهار وزير كابينه دارد كه خُب بديهى بود كه ما از پس آن بر نمى‌آمديم و در نتيجه پروژه منتفى شد و مسكوت ماند تا به امروز.
امروز پس از ١٠ سال بنابر اقوال دو اثر از آثارِ موزه [ظاهرن يك نقاشى از «روُتكوُ»(؟) و يك اثر ايرانى(؟)] به ايتاليا منتقل شده است. اين انتقال بسيار پسنديده خواهد بود و قطعن هم در اعتبار جهانى موزه و هم در قيمت اين آثار تأثيرى مثبت خواهد داشت.
فقط دو پرسش: موزه براى خروج اين آثار واقعن از ٤ وزير كابينه امضاى موافقت گرفته است؟ اگر پاسخ مثبت است، دقيقن كدام وزرا؟
و آيا موزه براى بيمه و ضمانت استردادِ اين آثار سندى به استحكام آن‌چه ما در ١٠سالِ قبل ارائه مى‌كرديم، دريافت كرده است؟ اگر پاسخ مثبت است سند را منتشر فرمايند تا جامعه‌ى هنرى از نگرانى به‌در آيد و اين اتّفاق خجسته با آسودگى تداوم بگيرد.»
انتظار می‌رود پیش از ارسال این آثار به خارج از کشور نهادهای نظارتی به ویژه نمایندگان کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی در این زمینه اقدام عاجلی انجام دهند و با اتکاء به نظر کارشناسی انجمن‌های تخصصی مانع از ارسال این آثار در این مقطع به اروپا شوند. بدون تردید تبادل آثار هنری یک اتفاق مرسوم در دنیا است اما اینکه این حجم دستچین شده با اصرار بر عدم شفافیت در این مقطع حساس ماه های پایانی دولت به اروپا ارسال شوند، همانگونه که معاون هنری وزارت فرهنگ و ارشاد در جمع هنرمدان تاکید کرد، دور از عقلانیت است. چرا باید امری که مرادخانی بر عقلانی نبودنش تاکید دارد، اجرایی شوند؟
ارسال نظر
