واکنش وزارت بهداشت به اظهارات پزشک کیارستمی

 سخنگوی وزارت بهداشت درباره حکم پرونده پزشکی مرحوم کیارستمی و اظهارات دو طرف پرونده، گفت: وزارت بهداشت پیگیری‌های لازم را به موقع و به عنوان متولی سلامت انجام می‌دهد اما از همه گروه‌ها اعم از هنرمندان، پزشکان و ... می‌خواهیم که چنین مسائلی را در رسانه‌ها حل نکنند.

 دکتر ایرج حریرچی در نشست خبری وزارت بهداشت در پاسخ به سوالی درباره پرونده عباس کیارستمی و اظهارات پزشک این کارگردان درباره روند درمان وی در ایران و فرانسه و ضربه به مغز وی در خارج از کشور، گفت: وزارت بهداشت درباره پرونده‌های این‌چنینی آنچه را که باید انجام دهد در مقطع زمانی خودش اقدام می‌کند، اما رسیدگی به پرونده، مراجع قانونی خود را دارد و وزارت بهداشت تمایلی ندارد که در وظایف دستگاه‌های دیگر دخالت کند.

وی افزود: البته ما به عنوان متولی سلامت اقدامات و پیگیری‌های لازم را انجام می‌دهیم و در عین حال به گروه‌های مختلف اعم از هنرمندان، پزشکان و ... توصیه می‌کنیم که نخواهند این مسائل را در رسانه‌ها حل کنند، اما وزارت بهداشت پیگیری خود را انجام می‌دهد.

سخنگوی وزارت بهداشت با بیان اینکه ما به عنوان تولیت نظام سلامت و به عنوان امین مردم بسیاری از مسائل را می‌دانیم، اما نمی‌توانیم آنها را اعلام کنیم، گفت: به عنوان مثال چندی پیش تریاک‌های آلوده به سرب باعث شد که افراد زیادی که مصرف‌کننده تریاک بودند دچار مسمومیت با سرب شوند و برای رفع این مسمومیت به دارویی گران قیمت نیاز داشتند. حال ما نمی‌توانیم اعلام کنیم که اگر این فرد تریاک مصرف نکند، سرب خود به خود در بدنش کاهش می‌یابد. بر همین اساس برخی افراد می‌گویند وزارت بهداشت کاری نمی‌کند، اما ما محدودیت اخلاقی داریم و امین مردم هستیم و نمی‌توانیم همه چیز را اعلام کنیم. ممکن است برخی افراد این محدودیت را نداشته باشند یا با برنامه‌ریزی‌های از پیش تعیین شده برخی مسائل را مطرح کنند.

حریرچی در عین حال در این نشست به روز جهانی سلامت روان اشاره و اظهار کرد: هفته آینده نیز هفته سلامت روان با شعار "کرامت انسانی در سلامت روان و کمک‌های اولیه روانشناختی" برای همه است که هر روز آن با عنوانی نامگذاری شده است.

تقاضای القایی در نظام پرداخت فی‌فور سرویس بیشتر است

وی در ادامه به موضوع وجود تقاضای القایی در حوزه سلامت اشاره کرد و گفت: باید بدانیم که تقاضای القایی چیزی است که طبق مستندات علمی و قضاوت ارائه‌کننده خدمت، بهترین کاری نیست که برای بیمار لازم است و حتی بیش از نیاز فرد است. در عین حال تقاضای القایی در نظام پرداخت فی‌فور سرویس بیشتر دیده می‌شود. حال در طب مدرن ما بخش خصوصی کاملا بر اساس نظام فی‌فور سرویس بوده و در بخش دولتی نیز از سال 74 به بعد در حوزه بستری نظام پرداخت به همین صورت در آمده است و این یعنی به ازای ارائه خدمت، پرداخت‌ها صورت می‌گیرد.

سخنگوی وزارت بهداشت افزود: البته نظام فی‌فور سرویس هم انواعی دارد، به عنوان مثال کشور ژاپن تنها کشوری است که نظام فی‌فور سرویس موفقی دارد و اعلام می‌کند که حوزه سلامت باید خدمات را مطابق با استاندارد و با میزان پول مشخصی ارائه کند. حال اگر در نظام پرداخت فی‌فور سرویس، تعرفه آزاد باشد، احتمال تقاضای القایی بالا می‌رود.

عده‌ای در حوزه سلامت فیلسوف‌نمای خودکارشناس انگارند

حریرچی در ادامه در واکنش به برخی اظهارنظرها مبنی بر افزایش تقاضاهای القایی در طرح تحول نظام سلامت، گفت: عده‌ای در حوزه سلامت فیلسوف‌نمای خودکارشناس انگارند. باید توجه کرد که یکی از ویژگی‌های ذاتی نظام فی‌فور سرویس این است که در آن تقاضای القایی وجود دارد، اما درصد آن مهم است. ما می‌توانیم دو حرف را بزنیم یکی اینکه آیا تقاضای القایی در کشور ما وجود دارد و دوم اینکه آیا این تقاضای القایی بعد از طرح تحول سلامت افزایش یافته یا روندی کاهشی را در پیش گرفته است. بنابراین ما می‌توانیم بگوییم که تقاضای القایی وجود دارد اما نمی‌توانیم اعلام کنیم که این تقاضا در طرح تحول نظام سلامت افزایش یافته است.  

کاهش تقاضاهای القایی در حوزه سرپایی نسبت به سال 93

وی با بیان اینکه تقاضاهای القایی با میزان بار مراجعات سنجیده می‌شوند، ادامه داد: برای افزایش تقاضای القایی باید بار مراجعات نیز افزایش یابد. در سال 93، بار مراجعه ما در حوزه سرپایی 10.3 بوده است، یعنی هر ایرانی به طور متوسط 10.3 به بخش سرپایی مراجعه کرده، حال اگر تقاضای القایی تشدید شده باشد باید این عدد هم روندی افزایشی به خود گیرد، این در حالی است که در سال 94 تعداد بار مراجعات سرپایی به 9.2 کاهش یافته‌اند که اجزای آن عبارتند از 2.3 بار مراجعه به پزشک عمومی و خانواده، 2.2 بار مراجعه به پزشک متخصص، 0.3 بار مراجعه به دندانپزشک، 0.06 بار مراجعه به ماما، 14هزارم بار مراجعه به طب سنتی، 3.17 بار مراجعه به داروخانه، یک بار مراجعه به آزمایشگاه، 4هزارم بار مراجعه به روانشناس و 10هزارم بار مراجعه به تغذیه بوده‌اند.

سخنگوی وزارت بهداشت افزود: بنابراین ما در خدمات سرپایی در سال 94 نسبت به سال 93 حدود 10 درصد کاهش بار مراجعات را داشته‌ایم که البته دسترسی‌مان روندی افزایشی داشته است؛ به طوری که 10 میلیون نفر بیمه شدند، حاشیه شهرها را تحت پوشش قرار دادیم و اقدامات دیگری نیز انجام گرفت.

حریرچی گفت: طبق آمار موجود بار مراجعه ما در حوزه بستری نسبت به کشورهای توسعه یافته به طرز معنی‌داری کمتر است و نسبت به کشورهای مشابه خودمان یا برابر است یا مقداری کمتر. این در حالی است که در حوزه سرپایی نسبت به کشورهای مشابه خودمان گاهی به طرز معنی‌داری بار مراجعات‌مان بیشتر است که این از 10 الی 20 سال گذشته وجود داشته است.

وی میزان بار مراجعات در حوزه بستری را نیز تشریح کرد و گفت: در این حوزه میزان بار مراجعات در سال 94 نسبت به سال 93، چهار درصد افزایش یافته است بنابراین باید توجه کرد که تقاضای القایی پدیده‌ای مذموم است و باید به حداقل برسد، اما در نظام‌های مبتنی بر فی‌فور سرویس شیوع قابل توجهی دارد. حال یکی از اتهاماتی که به طرح تحول نظام سلامت زده می‌شود، این است که این طرح منجر به تشدید تقاضاهای القایی شده است، اما این آمار نشان می‌دهد طرح تحول نه تنها افزایش تقاضاهای القایی را به دنبال نداشته، بلکه در حوزه سرپایی روند کاهشی این تقاضاها را ایجاد کرده است و در عین حال دسترسی به خدمات نیز افزایش یافته است. البته یکی از عللی که بار مراجعات کمتر شده شیفت کردن از بخش خصوصی به بخش دولتی است.

حریرچی قیمت پایین‌تر، نظارت بیشتر و تغییر روش پرداخت برای استان‌هایی مانند فارس و مازندران و همچنین یک سوم مردم کشور در روستاها و حاشیه‌ شهرها را علت کمتر بودن تقاضای القایی در بخش دولتی عنوان کرد.

نحوه نظارت بر مراکز درمانی

سقط‌هایی که به صورت غیرقانونی انجام می‌شود

وی در پاسخ به سوالی درباره نحوه نظارت بر مراکز درمانی و سقط‌های جنین غیرقانونی، گفت: نظارت‌های وزارت بهداشت در چند قسمت است؛ یکسری از نظارت‌هایمان بر عملکردهای قانونی است که این نظارت‌ها بر اساس قوانین از سوی نظام پزشکی، وزارت بهداشت و برخی سازمان‌های نظارتی دیگر به صورت دوره‌ای انجام می‌شوند که البته به دلیل کمبود امکانات و نیروی انسانی ادعا نمی‌کنیم که نظارت‌هایمان کامل است.

سخنگوی وزارت بهداشت افزود: قسمت دیگر از نظارت‌ها این است که برخی تخلفات غیرقانونی مانند سقط جنین یا قاچاق مکمل و ... انجام می‌شود که ما در این زمینه‌ها می‌توانیم تا میزان قابل توجهی نظارت‌هایمان را انجام دهیم، اما اگر کسی در زیرزمین خانه‌ای عمل سقط را انجام داد، باز هم سعی می‌کنیم بر آنها نظارت کنیم و حتی از نهادهایی مانند نیروی انتظامی، اطلاعات مردمی و ... در این زمینه استفاده کنیم. در عین حال باید توجه کرد که در برخی تخلفات دو طرف به تخلف رضایت داده‌اند.

حریرچی با بیان اینکه سقط جنین کاری غیرقانونی، غیراخلاقی و غیرشرعی است، گفت: حال اگر این کار غیرقانونی در محلی غیرقانونی انجام شود، علیرغم اینکه تلاش می‌کنیم با آنها برخورد کنیم، اما موفق نمی‌شویم. در عین حال از مردم نیز انتظاراتی داریم و باید بدانیم که هر چه فرهنگ مردم بالاتر رود، این تقاضاها نیز ایجاد نمی‌شود. البته در خود ارائه کنندگان خدمت نیز باید سیستم خودمراقبتی ایجاد شود. هرچند که قاطبه پزشکان و ماماهای کشور تخلف غیرقانونی را بر نمی‌تابند، اما افرادی هم هستند که معتقدیم به اشتباه این لباس را به تن کرده‌اند.

وی افزود: آمار ما درباره سقط جنین نسبت به آنچه تخمین زده می‌شود، آمار بالایی نیست؛ چرا که بالاخره این اقدام غیرقانونی را طوری انجام می‌دهند که عوارض آن مخفی بماند و نمی‌توانیم آن را تشخیص دهیم مگر اینکه عوارض شدیدی مانند پارگی رحم داشته باشد.