بلایی به نام «پلاستیک»!

 در میان پسماندهایی که انسان تولید می کند؛ پلاستیک از جدی ترین چالش های زیست محیطی محسوب می شود که پراکندگی آن در طبیعت،نتیجه ای جز خاتمه یافتن بقاء و تهدید حیات جانداران در پی نخواهد داشت.

بر اساس تحقیقات و بررسی های علمی انجام شده،در بدن 40 درصد از آبزیان و موجودات زنده ای که در دریاها زندگی می کنند،آثاری از پلاستیک مشاهده شده است.

به واقع حیات بخش قابل توجهی از موجودات زنده در سایه رها سازی زباله ها،پسماندها و عدم تفکیک زباله از مبداء در معرض تهدیداتی جدی قرار دارد.

آمار و اعداد و ارقام موجود موید تولید سالیانه 20 میلیون زباله در کشور است،به تعبیری می توان گفت سهم هر شهروند ایرانی در تولید زباله،روزانه 700 گرم برآورد می شود و به واقع باید گفت هر فرد بصورت متوسط و میانگین در طول ماه،قریب به 20 کیلو زباله تولید می کند.

در این میان سهم هر روستایی در تولید زباله 20 درصد و جمعیت شهر نشین 80 درصد بر آورد می شود.

آنچه که بسیار نگران کننده به نظر می رسد،به بخش ناچیزی باز می گردد که از 20 میلیون تن زباله تولید شده در طول سال،بازیافت و تفکیک می شود.

آمارها و شواهد موید بازیافت تنها 20 درصد از میزان مذکور در شهرها است و به بیان دیگر می توان گفت قریب به 16 میلیون تن از زباله های تولید شده،رهاسازی می شوند و این اعداد و ارقام جز مرگ زودهنگام طبیعت و تسریعِ در خاتمه یافتن بقاء و زندگی موجودات زنده ثمره دیگری در پی نخواهد داشت.

*کیسه های نایلونی،از جدی ترین تهدیدات زیست محیطی محسوب می شوند

چالش کیسه نایلونی برای طبیعت به میزانی است که امروز عده ای از کارشناسان معتقدند باید به مدد فرهنگ، آموزش و اطلاع رسانی صحیح تمایل به استفاده از نایلون در میان عموم مردم به حداقل ممکن کاهش یابد.

در این میان،عده ای دیگر از صاحب نظران،همچون فرهاد مرشدی،کارشناس محیط زیست معتقد است باید با اتکای به قوه قهریه نسبت به مهار این ناهنجاری،اقداماتی جدی مد نظر قرار گیرد.

وی با مثال زدن برخی از کشورهای پیشرفته همچون فرانسه می گوید: در کنار آموزش و فرهنگ سازی باید نسبت به اجرای تدابیر و تمهیدات سلبی و اعمال قانون و جریمه با عاملان رهاسازی نایلون های زباله در طبیعت برخورد شود.

مرشدی عنوان کرد:تمامی ما نسبت به محیط زیست و حفظ سلامت آن،مسئول هستیم و به واقع این موهبت، ودیعه ای است که به امانت به ما واگذار شده و باید به نسل های بعدی تحویل داده شود و یقینا هر گونه نارسایی و چالش در آن،نه تنها حیات ما در دوران کنونی را به مخاطره می اندازد،بلکه تهدیدی برای بقای نسل های آتی نیز خواهد بود.

ضرورت تغییر رفتار اجتماعی

این کارشناس محیط زیست بخش قابل توجهی از این معضل را به نوع سبک و رفتار زندگی ما در امور روزمره مرتبط می داند.

وی در این خصوص گفت: بر اساس تحقیقات و مطالعات و مشاهدات میدانی انجام شده،در 60 درصد از موارد،استفاده از نایلون های پلاستیکی غیر ضروری است.

وی افزود:اصل پنجاهم قانون اساسی بر این موضوع تاکید دارد که همگی مردم اعم از حقیقی یا حقوقی،نسبت به حفظ سلامت و سرنوشت محیط زیست مسئول هستند.

مرشدی عنوان کرد:جامعیت و گستردگی مخاطبان این قانون،موید عمق و ضریب اهمیت این عرصه است و نباید از نظر دور داشت که تمامی تحولات،تغییرات،پیشرفت ها،موفقیت ها و کامیابی ها مستلزم بستر و محیطی سالم برای زیست انسان است.

به گفته او خطری که پلاستیک و نایلون های زباله برای طبیعت و موجودات زنده دیگر ایجاد می کند،حیات انسان را نیز تحت الشعاع قرار می دهد.

وی افزود:به واقع عرصه زیست،زنجیره ای به هم پیوسته از الزامات،مولفه ها و مکمل ها است که هر یک به نحوی بر دیگری اثرگذار است و خلل در هر یک از این مولفه ها، مراتب بعدی حیات و بقاء را به مخاطره می اندازد.

قش نظام آموزشی کشور در ارتقای فرهنگ و استانداردهای زیستی

صدیقه نوبهار،کارشناس علوم رفتاری با اشاره به نقش آموزش در توسعه فرهنگی جامعه اظهار داشت:بخش قابل توجهی از توفیقات و موفقیت های جوامع را باید در نظام آموزشی آن جستجو کرد.

وی افزود:رفتار و کیفیت زیست انسان،از مولفه های حائز اهیمتی است که هرآنچه در این حوزه به کامیابی های بیشتری دست یابیم،به همان میزان،سلامت و بقاء با تقویت و دوام و قوام افزون تری همراه خواهد شد.

نوبهار گفت:محیط زیست یکی از اصلی ترین شاخص های توسعه محسوب می شود و به واقع این مولفه از معیارها و شاخص های موثر و اساسی در سنجش ضریب توسعه به شمار می رود.

کارشناس علوم رفتاری عنوان کرد:رفع بسیاری از معضلات و چالش های حوزه زیست محیطی با آموزش،فرهنگ سازی و آگاه سازی جمعی محقق می شود. با تنظیم و طراحی سند تحول و توسعه آموزش و پرورش،عرصه زیستی به عنوان یکی از مولفه های اساسی تعریف شده که این امر بسیار نوید بخش به نظر می رسد.

نوبهار گفت:اخیرا در بسیاری از مدارس نیز اقدامات جمعی و مشارکتی برای اجرای فعالیت های مرتبط با این حوزه، همچون تشکیل انجمن ها و تشکل های زیست محیطی،پاکسازی طبیعت و مدارس به واسطه مشارکت داوطلبانه دانش آموزان،کلید خورده که قطعا در نائل شدن به توفیقات هر چه بیشتر در عرصه محیط زیست بی تاثیر نخواهد بود.

این کارشناس علوم رفتاری در خاتمه یادآور شد:در این میان ایجاد پویش های اجتماعی و بهره گیری از ظرفیت شبکه های اجتماعی و فضای مجازی در ارتقای فرهنگ مراقبت و حفاظت از حوزه محیط زیست،همچون عزم همگانی برای پرهیز از استفاده از نایلون،(مشابه آنچه که اخیرا در شهر اصفهان،عملیاتی شده)از دیگر اقدامات و تمهیداتی است که خروجی آن،در حفظ سلامت زیست محیطی غیر قابل انکار به نظر می رسد.