توافق تاریخی ایران و 1+5 چگونه صورت گرفت؟+تصاویر

مذاکرات اخیر ‍‍‍‍ژنو که به حصول توافقی 6 ماهه میان ایران و گروه 1+5 انجامید، همانند دور گذشته در سطح فشرده و پرحجمی برگزار شد، به گونه ای که آثار خستگی ناشی از 4 روز مذاکره در چهره دیپلمات‌های هسته‌ای کشورمان به وضوح نمایان بود.

در این گزارش به صورت چکیده، به بازخوانی مهمترین اتفاقات مذاکرات اخیر ‍ژنو که در محافل رسانه‌ای به ژنو 6 معروف است، می‌پردازیم.

چهارشنبه، شروعی آرام با اظهاراتی محتاطانه

هیئت مذاکره کننده ایرانی به سرپرستی "محمد جواد ظریف" که برای دومین بار طی دو هفته اخیر برای مذاکرات هسته‌ای با گروه 1+5 قصد ژنو کرده بودند، این بار پیش از حضور در ژنو، به منظور رایزنی با مقامات ایتالیایی توقفی کوتاه در رم داشتند.


هواپیمای حامل دیپلمات‌های هسته‌ای کشورمان در شامگاه روز سه شنبه در فرودگاه ژنو به زمین نشست و تیم دیپلماسی ایران به منظور تجدید قوا برای زورآزمایی سیاسی با حریفانی که چندان منطقی به نظر نمی‌رسیدند، عازم هتل محل استراحت شد.


در شرایطی که هنوز مذاکرات ژنو به طور رسمی کلید نخورده بود، فرسنگ‌ها دورتر در آن سوی آتلانتیک، باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا در کاخ سفید به اظهار فضل در باب مذاکراتی پرداخت که هنوز آغاز نشده بود؛ اوباما گفت: توافق ایران و 1+5 قطعی نیست.

در حالی که گفتگوها برخلاف سیاق معمول قرار بود به جای صبحانه کاری با ناهار کاری آغاز شود، بازهم یانکی‌ها که صحنه را خالی می‌دیدند، به جولان دهی پرداختند و این بار سیگنال منفی را نه کاخ سفید که سنا آمریکا ارسال کرد. سناتور باب کارکر در جمع خبرنگاران مدعی شد:‌ برخی از نمایندگان خواهان اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران در روزهای آینده هستند.


اما سنگ‌اندازی در مذاکرات ژنو که هنوز به طور رسمی آغاز نشده بود، تنها محدود به واشنگتن نبود، بلکه دوستان صهیونیست آمریکایی‌ها نیز در تل آویو، پیشکش‌های آهنگین خود را نثار این مذاکرات کرده بودند. معاون وزیر خارجه رژیم صهیونیستی با ابراز نگرانی نسبت به توافق احتمالی میان ایران و 1+5 اظهار داشت: در صورت لزوم، این رژیم قادر خواهد بود به تنهايي برنامه هسته‌اي ايران را متوقف کند.

هنوز آفتاب در نیمه آسمان تهران به نیمه نرسیده بود، که خبرهای واصله از ژنو حکایت از اتخاذ تدابیر شدید امنیتی در حوالی هتل اینتر کانتیننتال می کرد. و این امر منادی حضور مقامات عالی رتبه در آوردگاه مذاکرات ژنو بود. 


حوالی ساعت 13 به وقت تهران، هیئت مذاکره کننده آمریکایی به سکانداری "وندی شرمن" وارد ژنو شد. این خبر فضای رسانه‌ای را به شدت تحت تاثیر قرار داد.

عقربه‌های ساعت در تهران از 15 گذشته بود که هیئت‌های مذاکره کننده آمریکایی، روسی، چینی و آلمانی وارد هتل اینتر کانتیننتال شدند.


معاون وزیر خارجه چین که سرپرستی هیئت مذاکره کننده چینی را برعهده داشت، با دیپلمات ارشد هسته ای کشورمان یعنی ظریف دیدار کرد.

اما شاید بتوان، ناهار کاری ظریف و اشتون را که در محل نمایندگی ایران در ژنو ترتیب داده شده بود، حسن مطلعی بر مذاکرات ژنو دانست.

"تاکنون بحثی درباره متن جدید نداشته‌ایم". این جمله ای بود که ظریف در جمع خبرنگاران مطرح کرد. همزمان "عباس‌عراقچی" دیگر مذاکره کننده ایران طی مصاحبه‌ای از لزوم احیای اعتماد از دست رفته سخن گفت.


ساعت 20:48 به وقت تهران مذاکرات ایران و 1+5 به ریاست اشتون و ظریف در هتل اینتر کانتیننتال آغاز شد. پس از این گفتگو نسبتا کوتاه، سکاندار دستگاه دیپلماسی ایران با حضور در جمع خبرنگاران، اظهار امیدواری کرد که مذاکرات تا شنبه به طول نینجامد.

 اقدام تروریستی صهیونیست‌ها در نزدیکی سفارت ایران در بیروت که بیش از 150 کشته و زخمی در بر داشت، بر اولین روز مذاکرات ژنو سایه انداخته بود، به گونه‌ای که ظریف در ساعات پایانی روز چهارشنبه طی پیامی فیس‌بوکی به این حادثه تروریستی واکنش نشان داد.


پنج شنبه، تاکید ایران بر حق غنی‌سازی در جریان مذاکرات 

"سید عباس عراقچی، مجید تخت روانچی و وندی شرمن مذاکره کننده آمریکا در مقر اروپایی سازمان ملل با یکدیگر ملاقات کردند". این خبری بود که در آغازین دقایق روز پنج شنبه در خروجی خبرگزاری ها قرار گرفت.

شرمن پس از این دیدار در جمع خبرنگاران حاضر شد و گفت: اگر دست‌یابی به توافق آسان بود، مدت‌ها قبل انجام شده بود.


حوالی ساعت 11 به وقت تهران، عراقچی در کنفرانس خبری به تشریح روند مذاکرات پرداخت و با تاکید بر حق غنی سازی ایران گفت: توافق ما منوط به وجود غنی‌سازی است و تا زمانی که اطمینان حاصل نکنیم وارد مذاکرات جدی نخواهیم شد.


در حالی که بارش برف شهر ژنو را سفیدپوش کرده بود، دیدار هیئت ایرانی با مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا که سرپرستی گروه 1+5 را برعهده داشت برگزار شد.


در هجمه و هیاهوی خبرهای ارسالی از ژنو، که گرد خستگی را بر چهره خبرنگاران و اصحاب رسانه نشانده بود، اظهارات مضحک نتانیاهو که در مسکو به سر می‌برد، غنچه خنده را بر لبان کنشگران رسانه‌ای و مخاطبان آن‌ها نشاند. نخست وزیر رژیم صهیونیستی مدعی شد: "اجازه نمي‌دهم ايران به سلاح هسته‌ای دست يابد".


پس از دور نخست مذاکرات میان ظریف و اشتون در روز دوم، "مایکل مان" سخنگوی اشتون در جمع خبرنگاران، فضای مذاکرات را بسیار مثبت ارزیابی کرد. همچنین عراقچی مذاکره کننده ایرانی هم ضمن اشاره به روند رو به جلو مذاکرات، گفت: "هنوز به مرحله‌ای نرسیده‌ایم که به طور جدی وارد متن شویم".


حوالی ساعت 19 به وقت تهران، مذاکرات دو جانبه میان ظریف و اشتون پایان یافت و اشتون برای ارائه نتایج گزارش به اعضای 1+5 هتل اینتر کانتیننتال را ترک کرد.




وزیر امور خارجه کشورمان هنگام ترک محل اقامت خود برای اولین دیدار کاری جمعه با کاترین اشتون در گفتگوی اختصاصی با خبرنگار اعزامی باشگاه خبرنگاران گفت: اگر خدا بخواهد و همکاری خوبی از طرف مقابل صورت بگیرد و طرف غربی حاضر شود حقوق ملت ایران را به رسمیت بشناسد امکان رسیدن به توافق زیاد است.

دیدار ظریف و "اخضر ابراهیمی" ، را شاید بتوان ملاقات راهبردی، نماینده سازمان ملل در امور سوریه با وزیر خارجه تاثیرگذارترین کشور منطقه، پیرامون بحران سوریه ارزیابی کرد. به هر حال مذاکرات هسته ای ایران و 1+5 در ژنو، این مزیت را برای دیپلمات کهنه کاری چون اخضر ابراهیمی به همراه داشت که فرصت حضور تیم ارشد ایرانی را مغتنم شمارد و از این رهگذر برای دستیابی به راه حلی جهت پایان به بحران سوریه استفاده کند.


در حالی که رسانه‌های آمریکایی و حتی برخی رسانه‌های داخلی، پروپاگاندا وسیعی را به منظور القا مذاکره جداگانه ایران و آمریکا در خارج از چارچوب هسته‌ای به راه انداخته بودند، سکاندار دستگاه دیپلماسی کشور با حضور در جمع خبرنگاران هر گونه مذاکره میان ایران و آمریکا را خارج از چارچوب هسته ای و قالب 1+5 تکذیب کرد.

در حالی که عقربه‌های ساعت در تهران 18:30 را نشان می‌داد، از ژنو خبر رسید که وزیر امور خارجه کشورمان و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا بار دیگر جلسه خود ر از سر گرفته‌اند.

پس از این دیدار دو جانبه، هیئت ایرانی به طور جداگانه با هیئت‌های غربی به مذاکره پرداخت، که در این بین ملاقات تیم هسته ای ایران با طرف آمریکایی، پوشش رسانه ای برجسته تری یافت.


شنبه، و سرانجام توافق حاصل شد  
  
"به توافق نزدیک شده‌ایم، مذاکرات هنوز نهایی نشده است". این اظهارات عراقچی، زنگ آغاز روز چهارم مذاکرات را به صدا درآورد.

دور پنجم نشست وزیر امور خارجه کشورمان و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در شامگاه شنبه برگزار شد.

 "لوران فابیوس" وزیر خارجه دولت چپگرای فرانسه که در دور قبل مذاکرات، ساز ناکوکی را برای کارشکنی در مذاکرات کوک کرده بود و عنوان "پلیس بد" را به یدک می‌کشید، اولین وزیر خارجه‌ای بود که وارد ژنو شد و در بدو ورود، خواستار توافق محکم با ایران شد.


"جان کری وارد ژنو شد" این خبری بود که حوالی ساعت 11 به وقت تهران، فضای رسانه‌های داخلی و خارجی را به زیر سلطه خود کشید.


 "سرگئی لاوروف" وزير امور خارجه روسیه، در ديدار با همتاي ايراني خود در ژنو گفت: براي اولين بار ايران و 1+5 فرصتی واقعی برای توافق دارند.


عراقچی، مذاکره‌کننده ارشد کشورمان در جمع خبرنگاران گفت: حصول توافق میان ایران و 1+5 نزدیک است اما همچنان بر سر دو، سه مورد اختلاف نظر وجود دارد.

وزیرخارجه چین هم که بر خلاف دور قبل مذاکرات به ژنو آمده بود، طی مصاحبه‌ای گفت: مذاکرات هسته‌ای ایران و 1+5 به مرحله آخر رسیده است.

کری وزیر خارجه آمریکا گفتگوهایی را با همتایان فرانسوی و روسی خود ترتیب داد.

ورود "گیدو وستروله" وزیر خارجه آلمان و "ویلیام هیگ" وزیر خارجه انگلیس به ژنو، حلقه وزرای خارجه گروه 1+5 را جهت مذاکره با ایران پیرامون پرونده هسته ای کامل کرد.


ساعت 13:25 به وقت تهران، دیدار دو جانبه ظریف و اشتون در چهارمین روز مذاکرات آغاز شد.

روند مثبت و صعودی مذاکرات ژنو و اخباری که از احتمال حصول توافق میان ایران و 1+5 به گوش می رسید، موجبات خشم سران دو رژیم را که به جعلی بودن و مرتجع بودن، شهره هستند، فراهم آورده بود؛ " رژیم صهیونیستی و رژیم آل سعود". به همین سبب بود که هیگ وزیر خارجه انگلیس در بحبوحه مذاکرات به میان خبرنگاران آمد و اعلام کرد:"با مقامات عربستان سعودی در ارتباط هستیم".


 ظریف وزیر امور خارجه کشورمان پس از دیدار با مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفت: امیدواریم حضور وزرای خارجه 1+5 در ژنو نشان‌دهنده ارائه و عزم سیاسی برای رسیدن به توافق باشد.

حوالی ساعت 16 به وقت تهران، دیدار سه جانبه ظریف، اشتون و کری آغاز شد. این دیدار را شاید بتوان نقطه عطفی در روند مذاکرات ارزیابی کرد.

رژه خودروهای زرهی در اطراف هتل محل مذاکرات، موجبات تعجب خبرنگاران و مردمان عادی را فراهم کرده بود.


بنابر آنچه عراقچی در اثنای مذاکرات در جمع خبرنگاران مطرح کرد، اختلاف نظر در باب کلمات توافقنامه، مانع اصلی در سیر صعودی امضای توافقنامه محسوب می شد.

دیدار ظریف با وزرای خارجه روسیه و چین و همچنین از سرگیری مذاکرات درون گروهی طرف غربی، تنور مذاکرات ژنو را بیش از پیش داغ کرده بود.

ششمین نشست دوجانبه ظریف و اشتون در مذاکرات ژنو 6، رنگ و بوی خاصی داشت، به گونه‌ای که در بیرون از اتاق محل مذاکره، گمانه زنی‌هایی پیرامون قطعی شدن سند توافقی میان ایران و 1+5 در میان خبرنگاران مطرح می شد.

گمانه‌زنی در باب قطعی شدن توافق، زمانی تقویت شد که ظریف، اشتون و کری، برای دومین بار طی سه ساعت، دیدار سه جانبه‌ای را ترتیب دادند.


پس از پایان مذاکرات سه جانبه ایران، اتحادیه اروپا و آمریکا، سید عباس عراقچی، مذاکره کننده ارشد ایران، با وجود خستگی و گفتگوهای فشرده و طاقت فرسا به میان خبرنگاران آمد و به سوالات آن ها درباره چگونگی روند مذاکرات پاسخ داد. عراقچی در این مصاحبه گفت: " تنها 2 درصد از اختلافات باقی مانده است".


"ایران و 1+5 به توافق رسیدند". این خبری بود که حوالی ساعت 6 صبح روز یکشنبه به سان بمبی در فضای رسانه ها و محافل سیاسی بین المللی ترکید. این خبر هم از سوی ظریف و هم از سوی اشتون تایید شد.

حوالی ساعت 7 صبح روز یکشنبه، وزرای خارجه ایران و 1+5 جهت امضای توافقنامه هسته‌ای به مقر اروپایی سازمان ملل رفتند.


پس از امضای توافقنامه ژنو، ظریف سرپرست تیم مذاکره‌کننده ایرانی در کنفرانس خبری حاضر شد و به سوالات خبرنگاران پاسخ داد. ظریف در این نشست خبری با تاکید بر به رسمیت شناخته شدن حق غنی‌سازی ایران در جریان این مذاکرات، خبر ازتوافقی 6 ماهه با طرف غربی و توقف تحریم‌ها داد. سکاندار دستگاه دیپلماسی کشورمان همچنین از لغو تمامی تحریم‌ها در گام‌های بعدی توافق نیز خبر داد.