آل سعود و کارنامه ای تیره در اداره حج

 همزمان با برگزاری مناسک حج، مساله ناکارآمدی مدیریت این مراسم جهانی و بهره برداری سیاسی آل سعود از آن مورد توجه رسانه های عربی قرار گرفته است. در برابر نقدهای مطرح شده، برخی رسانه ها به دفاع از کارنامه عمل سعودی ها در این زمینه پرداخته اند.

ناکارآمدی مقام های سعودی در برگزاری مراسم حج، حرمین شریفین را که محل گردهمایی و همبستگی مسلمانان سراسر جهان به شمار می رود، طی سال های گذشته به مقتل زایران خانه خدا تبدیل کرده است. پارسال حادثه منا و سقوط جرثقیل در مسجدالحرام، ناکارآمدی سعودی ها را در حفاظت از جان حجاج آشکارتر از قبل ساخت.
رسانه های عربی طی روزهای گذشته کارنامه مقام های عربستان در مدیریت مناسک حج و مساله بازنگری در مدیریت این مراسم را محور گزارش ها و تحلیل های خود قرار دادند.

** لزوم بازنگری در مدیریت حج
روزنامه های «السفیر»، «الاخبار» و شبکه خبری «المنار» لبنان و نیز روزنامه «رای الیوم» چاپ لندن از کارنامه عربستان در برگزاری حج انتقاد کردند و بازنگری در مدیریت مراسم حج را خواستار شدند.
روزنامه السفیر هفدهم شهریور نوشت: فاجعه های متعدد طی سال های گذشته در مراسم حج به بحران سیاسی و دیپلماسی میان عربستان و کشورهای اسلامی دامن زده است. کشورهای اسلامی، عربستان را مسوول کشتار هزاران حجاج می دانند.
این روزنامه در ادامه آورد: در سالگرد حوادت منا و مکه بار دیگر مسلمانان خواستار مدیریت حج و امور آن به دست کشورهای اسلامی شدند. در این زمینه «سیدعلی خامنه ای» رهبر انقلاب اسلامی خواستار به کار بستن راه حلی برای مدیریت مناسک حج شد. وی رفتار عربستان را نسبت به حجاج ظالمانه توصیف کرد. عربستان در برابر درخواست های اسلامی شدن حج دچار چالش شده است و جناح های سیاسی و دینی این کشور در برابر این خواسته ها واکنش نشان داده اند. موضع گیری مقام های عربستانی تا آنجا پیش رفت که ایرانی ها را خارج از دین اسلام توصیف کردند. «عبدالعزیز بن عبدالله آل الشیخ» مفتی عربستانی نه تنها ایرانی ها را تکفیر بلکه دشمنان اسلام توصیف کرد.

تارنمای شبکه المنار نوزدهم شهریور عنوان کرد: چه کسی به عربستان که دارای 10 میلیون شهروند وهابی است، اجازه داده است بر آیین یک میلیارد و 600 میلیون مسلمان نظارت کند؟ صرف نظر از اختلافات با ایران درباره مدیریت امور حج، حکومت پادشاهی که عمر آن بیشتر از 80 سال نیست، لیاقت مدیریت امور حاجیان روزافزون را ندارد. عربستان پس از حمله به سفارت این کشور در تهران که هیچ آسیب جانی به همراه نداشت روابط خود را با ایران قطع کرد. این در حالی است که بیش از 450 تن از حاجیان ایران در شرایط مبهم و مشکوکی در عربستان به شهادت رسیدند اما مسوولان ایرانی در زمینه حج باز هم گفت وگو کردند و برای همگرایی کشورهای اسلامی تلاش می کنند. عربستان از تروریست ها برای کشتن مسلمانان پشتیبانی می کند. بر ایران واجب است که به این استکبار پایان دهد.

در گزارش روز هجدهم شهریور روزنامه رای الیوم هم می خوانیم: اندک تردیدی وجود ندارد که مقام های عربستان برای حفظ حاکمیت مناطق مقدس وارد جنگ خواهند شد و با هر تلاشی برای مشارکت دیگران در مدیریت مراسم حج مقابله خواهند کرد. این تلاش ها فقط برای مدیریت بهتر، عملی و شایسته این مکان ها است تا سلامت حجاج تامین شود و آنان بدون هیچ گونه نگرانی، فرایض خود را به جای آورند. این در شرایطی است که حاجیان با پرداخت هزینه های حج، ده ها میلیارد دلار برای خزانه عربستان درآمد دارند؛ خزانه ای که این روزها از کمبود بودجه رنج می برد. اگر شرایط بیشتر حادثه های مراسم حج سال های گذشته را بررسی کنیم، مشخص می شود که ایران و زایران آن هیچ نقشی در این رویدادها نداشتند بلکه سهل انگاری و مدیریت نامناسب عربستان در این زمینه نقش داشته است. هر مسلمانی حق دارد که خواهان شفاف سازی باشد و از هرگونه کم کاری و سهل انگاری عربستان در مدیریت حج انتقاد کند. زیارت مکان های مقدس حق مشروع هر مسلمان یکتاپرست، بدون درنظر گرفتن نوع مذهب و موضع سیاسی کشورش است.

روزنامه الخبار هم نوزدهم شهریور نوشت: به رغم اینکه مقام های عربستان فرصت داشتند از ناتوانی خود در مدیریت حج پوزش بطلبند، کار را به جایی رساندند که به جای عذرخواهی از خانواده قربانیان فاجعه منا، با بی شرمی تمام، دیگران را مسوول این فاجعه معرفی می کنند. شگفت انگیز آن که اندک زمانی پس از فاجعه منا، «سلمان بن عبدالعزیز» پادشاه عربستان به دلیل آنچه موفقیت در برگزاری مناسک حج خواند، به «محمد بن نایف» ولیعهد عربستان تبریک گفت.
این روزنامه ادامه داد: نباید فراموش کرد که عربستان حتی یک مسوول اداره امور حج را برکنار نکرد و «بندر بن حجار» تا امروز در راس وزارت حج عربستان قرار دارد، آن هم در حالی که پیش از فاجعه منا، سقوط بالابر در حرم مکه رخ داده بود. عربستان نه تنها از محاکمه و مجازات «گروه بن لادن» یکی از بزرگترین شرکت های پیمانکاری توسعه حرم مکه مکرمه خودداری کرد بلکه طرح های تازه ای را به آن واگذار کرد.

** انتقاد از آل سعود به واسطه بهره برداری سیاسی از حج
روزنامه های السفیر و رای الیوم در بخشی از گزارش های خود ضمن اشاره به جنگ افروزی های عربستان در منطقه، محروم ساختن مسلمان از مراسم حج را کانون توجه قرار دادند و آل سعود را به دلیل بهره برداری سیاسی از این مراسم، محکوم کردند.
السفیر عنوان کرد: فهرست محروم شدگان حج امسال طولانی است. عربستان به ادعاهای گوناگون چون جلوگیری از ورود تروریست ها، نبود توافق درباره حج و دیگر بهانه ها، مانع ورود برخی حجاج شده است. اکنون شهروندان یمن، سوریه و ایران از اجرای مراسم حج محروم شده اند چرا که مردم سوریه زیر آتش فتنه ای که عربستان با سلاح، پول و فتوای مفتی ها برانگیخته است، می سوزند. همچنین، ایرانیان پس از مرگ صدها حاجی در حادثه پارسال منا، ضمانت های اجرایی و تکرار نشدن حوادت خونین سال های گذشته را خواستار شده اند. از طرفی، یمنی ها هم با جنگی درگیرند که عربستان به راه انداخته است.
به نوشته هجدهم شهریور روزنامه رای الیوم، نبود ایرانی ها، یمنی ها، عراقی که از نظر سیاسی با عربستان اختلاف دارند در مراسم حج، تردیدهایی را درباره لیاقت عربستان در برگزاری این مراسم به وجود آورده است. این مساله، سیاسی سازی مراسم حج از سوی ریاض را ثابت می کند. محروم سازی مسلمانانی که بیشتر آنان را شیعیان تشکیل دهند از مراسم حج، باعث شده است تا این مراسم به حاجیان اهل تسنن محدود شود و این خطر بزرگی برای همبستگی اسلامی است.

** دفاع از کارنامه سیاه عربستان و اتهام زنی به ایران
شماری از روزنامه ها چون روزنامه های «الحیات» و «القدس العربی» چاپ لندن بدون اشاره به حوادث سال های گذشته در مراسم حج و بحران آفرینی های عربستان در منطقه، از کارنامه سیاه مقام های این کشور دفاع کردند.
روزنامه الحیات هجدهم شهریور در گزارشی مدعی شد: ایران از پیش رفتن شعائر مسلمانان با آرامش و بدون سیاسی سازی و استفاده از شعارهای سیاسی و طایفه ای ناخرسند است.
همچنین در گزارش القدس العربی روز هجدهم شهریور می خوانیم: درخواست ایران برای شورایی شدن اداره حج به طور مستقیم حاکمت عربستان را مورد هدف قرار می دهد. این مساله نه تنها در شرایط کنونی منطقه که بسیاری از کشورهای درگیر ناآرامی هستند بلکه در شرایط طبیعی نیز قابل اجرا نخواهد بود. حق ایرانی ها و غیرایرانی ها است که فریضه حج را به جای آورند و حاکمان عربستان هم طی دهه ها با این مساله مخالفت نکرده اند و ضامن امنیت حاجیان از جمله ایرانیان هستند. ایرانیان نیز باید مانند دیگران به قوانین عربستان و آداب و رسوم دینی آن پایبند باشند.