عربستان به هیچ یک از اهداف خود نخواهد رسید

روزنامه ایران در یاددداشتی به قلم علی شمس اردکانی/کارشناس انرژی و عضو اتاق بازرگانی ایران نوشت:


طبق برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته «محمد بارکیندو» دبیرکل نیجریه‌ای اوپک امروز برای مذاکره با وزیر نفت ایران درباره سقف تولید نفت به تهران می‌آید. یکی از مهم‌ترین اهداف اوپک تنظیم بازار جهانی نفت است به گونه‌ای که علاوه بر تأمین نیازهای مصرف کنندگان، اعضای اوپک نیز در قالب نظام سهمیه‌بندی منافع خود را حفظ کنند.

اما متأسفانه در سال‌های اخیر به دلیل کارشکنی‌هایی که در بدنه اوپک و از جانب عربستان سعودی انجام شده است، تعادل میان عرضه و تقاضا در بازار جهانی نفت بر هم خورده است. در دوران تحریم که ایران تحت فشارهای خارجی، با کاهش تولید و صادرات نفت مواجه شد، برخی از اعضای اوپک با تولید روزافزون سعی کردند تا خلأ موجود را پر کنند.

ولی اکنون که در پی توافق برجام و لغو تحریم‌ها میزان تولید و صادرات نفت ایران به سقف پیش از تحریم‌ها بازگشته است، برای جلوگیری از بازپس‌گیری سهم ایران در بازار جهانی نفت، برخی از کشورها بویژه عربستان پیشنهاد فریز یا توقف تولید از ارقام فعلی را مطرح کردند.

این در حالی است که جمهوری اسلامی ایران از همان ابتدا طی مواضع روشنی اعلام کرد در صورتی که سایر اعضا به سهمیه و سقف تولید خود پایبند باشند، بازگشت ایران به سهمیه‌های پیش از تحریم هیچ مشکلی در نظام عرضه و تقاضا وارد نمی‌کند. ضمن اینکه ایران هیچ گونه طرحی را که به زیان منافع ملی خود باشد نخواهد پذیرفت.

یکی از دلایل اصلی مطرح شدن طرح فریز نفتی از سوی سعودی‌ها این است که آنها به هیچ عنوان پیش‌بینی نمی‌کردند که ایران در مدت بسیار کوتاهی بتواند ضمن افزایش ظرفیت‌های تولید عملیاتی خود در بازاریابی جهانی نیز موفق باشد. طبق تصور آنها بازگشت ایران به شرایط پیش از تحریم‌ها حداقل به چند سال زمان نیاز داشت. بر همین اساس سعودی‌ها در کنار مطرح کردن برنامه فریز نفتی با هدف جلوگیری از بازگشت مقتدرانه ایران به بازار جهانی انرژی، قصد دارند با حربه دیگری میعانات گازی را به مجموع سقف تولید نفت خام ایران بیفزایند که البته مقامات وزارت نفت همانند طرح فریز نفتی به هیچ عنوان آن را نمی‌پذیرند.

این در حالی است که تولید میعانات گازی در سهمیه و سقف تولید نفت خام هیچ یک از اعضای اوپک لحاظ نمی‌شود. برای مثال تولید میعانات گازی قطر از میزان تولید نفت خام آن بیشتر است، ولی در سهمیه تولید نفت آن محاسبه نمی‌شود.

بر همین اساس دبیر کل جدید اوپک برای مذاکره و رایزنی در خصوص سقف تولید این سازمان و سهمیه کشورهای تأثیرگذار در این سازمان راهی قطر و ایران شده است تا برای برگزاری اجلاس آتی اوپک نظرات اعضا در خصوص مهم‌ترین موضوع یعنی سقف تولید به هم نزدیک شود.

در مجموع با توجه به زیان هنگفتی که اعضای اوپک در سال‌های اخیر کرده‌اند، می‌توان پیش‌بینی کرد که سقف کلی تولید اوپک با لحاظ میزان حداکثر تولید نفت ایران مورد پذیرش جامعه جهانی و اعضای اوپک قرار گیرد و دراین زمینه عربستان به هیچ یک از اهداف خود نخواهد رسید.