دهانمان از سلامت‌مان چه می‌داند!

احتمالا برای شما هم اتفاق افتاده است که پس از یک خوش و بش با دوستی در محیطی رسمی یا بغل کردن فرزندانمان در خانه بلافاصله از ما می‌پرسند سیر خورده‌ای؟ خیار خورده‌ای و...؟

اما این مساله به همین مورد ختم نمی‌شود و در واقع، دهان ما، نقش آزمایشگاهی را ایفا می‌کند که بسیاری از بیماری‌های دهان، دندان‌ها، زبان و لثه‌ها را نشان می‌دهد، فقط باید کمی نسبت به آن هوشیار باشیم و با آگاهی نسبت به نشانه‌های موجود، رفتار بهداشتی و درمانی صحیحی داشته باشیم.

حفره‌های خالی دندان‌ها: ممکن است سال‌ها دندان‌های سالمی داشته باشید و فضای خالی در دندان‌هایتان نداشته باشید، اما ناگهان در معاینه‌ای که دندانپزشک انجام می‌دهد به شما اعلام می‌کند که چند فرورفتگی و خالی‌شدگی در دندان‌هایتان وجود دارد. شاید تصور کنید که مصرف نوشابه‌های گازدار یا برخی داروها علت آن بوده‌اند، اما پوسیدگی دندان‌‌ها یکی از نشانه‌های اختلال در پردازش گلوکز است و می‌تواند نشانه بیماری دیابت باشد. وقتی چنین حالتی رخ می‌دهد، قند در بزاق ترشح می‌شود و میزان رشد باکتری‌های دهان را بالا می‌برد. در صورت بروز چنین مشکلی، ممکن است بعد از خوردن مواد قندی، داغ و سرد احساس دندان درد کنید. البته وجود حفره‌های متعدد در دندان‌ها تنها از عوارض دیابت نیست بلکه بیماری لثه، نوع غلط مسواک زدن، خشکی دهان و... هم می‌توانند از دلایل پوسیدگی دندان‌ها به شمار روند.

ترش شدن دهان: اگر به طور مداوم در دهان خود احساس ترشی می‌کنید و همراه با آن، گلودرد، درد قفسه سینه و خشن شدن صدا هم وجود دارد، برگشت اسید معده اصلی‌ترین عامل ایجادکننده چنین حالتی است که علاوه بر پوسیدگی دندان‌ها، ممکن است باعث زخم شدن و التهاب مری شود.

خونریزی لثـه‌ها هنگام مسواک زدن: اگر هنگام مسواک زدن دندان‌ها ناگهان با خونریزی لثه مواجه می‌شوید، این امر می‌تواند به دنبال التهاب بافت لثه ایجاد شده باشد که به دلیل تشکیل پلاک‌ روی خط لثه رخ می‌دهد. در صورتی که این حالت درمان نشود، التهاب لثه ممکن است به بروز بیماری‌های جدی‌تر التهاب لثه منجر شود، به طوری که لثه ممکن است از دندان و محل عفونت عقب‌نشینی کند و می‌تواند مشکل‌آفرین باشد. تحقیقات نشان می‌دهد که مبتلایان به این نوع بیماری‌ها بیشتر به بیماری‌های قلبی مبتلا می‌شوند، بنابراین در صورتی که تصور می‌کنید دچار التهاب لثه هستید، حتما به پزشک مراجعه کنید و از نحوه صحیح مسواک زدن مطمئن شوید و به خاطر داشته باشید که آهسته مسواک بزنید و موقع نخ دندان کشیدن، مراقب باشید که باعث خراشیدگی و آسیب به لثه‌ها نشود.

لکه‌های سفید روی زبان: پلاک‌ها یا لکه‌های سفیدرنگ روی زبان می‌تواند یکی از علائم برفک دهان باشد. برفک نوعی عفونت است که بر اثر رشد بیش از حد مخمر «کاندیدا» ایجاد می‌شود. این بیماری خیلی شایع نیست، اما افراد مبتلا به دیابت، کسانی که دچار خشکی دهان هستند یا از کاهش عملکرد سیستم ایمنی رنج می‌برند بیشتر در معرض ابتلا به برفک دهان قرار دارند. از دیگر علائم برفک می‌توان به قرمزی، بلع دشوار یا ترک‌خوردگی گوشه‌های دهان اشاره کرد. پزشک معمولا با تجویز داروهای ضدقارچ این عارضه را درمان می‌کند.

شل شدن دندان‌ها: شل شدن یا به اصطلاح لق شدن دندان‌ها از علائمی است که معمولا نادیده گرفته می‌شود و در بیشتر مواقع، علامت وجود بیماری لثه است. باکتری‌هایی که زیر خط لثه رشد می‌کنند ممکن است باعث تحلیل بافت‌ها و استخوان‌ها شوند که در نهایت جدایی دندان از لثه را به دنبال دارند. این امر در موارد شدید باعث از بین رفتن بافت لثه و استخوان می‌شود و دندانپزشک باید نسبت به کشیدن دندان لق اقدام کند. شل شدن دندان‌ها همچنین ممکن است نشانه عفونت یا بیماری بافت اتصالی باشد که موجب ایجاد تغییراتی در پوست، عروق خونی، ماهیچه‌ها و اندام‌ها می‌شود.

خطوط سفید یا قهوه‌ای روی دندان کودکان: کودکانی که در معرض مقدار فلوراید بالا قرار دارند معمولا خطوط سفید یا قهوه‌ای رنگ روی دندان‌های آنها ظاهر می‌شود. از دیگر نشانه‌های مصرف فلوراید زیاد، حالت تهوع، اسهال و استفراغ است. در حالی که فلوراید در مقادیر اندک فواید زیادی برای سلامت دندان‌ها دارد، مصرف بیش از حد آن نیز می‌تواند برای کودک خطرناک باشد. برای حفظ سلامت دهان و دندان‌ها مقدار مصرف فلوراید را محدود کنید و خمیردندان‌های حاوی فلوراید را از دسترس کودکان دور نگه دارید. گاهی آب‌ها نیز با این ماده غنی می‌شوند و بویژه در آب‌های داخل بطری، این ماده وجود دارد.