دلایل عدم تضمین قطعی پیروزی حسن روحانی در انتخابات 96

 فرزان ثابت پژوهشگر حوزه امنیت هسته ای در مرکز همکاری و امنیت بین الملل دانشگاه استنفورد در مقاله ای در نشریه "دیلی استار" لبنان به بیان استدلال و دلایلی می پردازد که نشان می دهد روحانی در انتخابات پیش رو با مخاطراتی مواجه خواهد بود که ممکن است احتمال پیروزی او را در معرض تهدید قرار دهند.

به گزارش "سايت روزنو"، این تحلیلگر می نویسد:"حسن روحانی رییس جمهوری ایران در ماه اوت سال 2013 میلادی با اکثریت آرا توانست نظر عموم را به پیام تدبیر و امید جلب کند. وعده انتخاباتی او پایان دادن به انزوای بین المللی ایران، ایجاد رفاه اقتصادی و گسترش آزادی های اجتماعی و سیاسی بود. او دوران ریاست جمهوری را با مجموعه ای از موفقیت های و در کنار آن وعده های تحقق نیافته و هم چنین فشار وارده از سوی محافظه کاران و رای دهندگان سپری کرد این بدان معناست که او لزوما راه اسانی برای پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری 2017 برای تمدید دور دوم ریاست جمهوری خود نخواهد داشت.

پس از رکود ایجاد شده بر اثر تحریم های بین المللی و سوء مدیریت محموداحمدی نژاد رییس جمهوری قبلی، روحانی موفق شد تا اقتصاد ایران را به ثبات برساند. یکی از بخش های کلیدی کار او ایجاد اجماع جمعی درباره لزوم پایان یافتن تحریم های هسته ای بود. این موضوع به روحانی این توان را داد که در  مذاکرات منتهی به برجام با موفقیت عمل کند. این موضوع ایران را قادر ساخت تا صادرات نفت خود را به بیش از یک میلیون نفت در روز افزایش دهد و به حدود 100 میلیارد دلار دارایی بلوکه شده در خارج از کشور دسترسی پیدا کند.

 روحانی هم چنین توانست با مدیریت اقتصادی از جمله بازگشایی سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور که مسئول تهیه بودجه و تهیه پیش نویس برنامه توسعه بود تا حدودی به بهبود مدیریت اقتصادی ایران کمک کند. سازمان مدیریت در سال 2007 میلادی در دوران احمدی نژاد منحل شده بود. او درصدد بود تا تنظیم بودجه به طور مستقیم تحت کنترل رییس جمهوری و نه نهاد دیگری باشد. اقدام روحانی سبب شد تا شفافیت بیش تر به روند تدوین بودجه بازگردانده شود. تاثیرات ترکیبی سیاست های روحانی سب شدند تا اقتصاد ایران از رشد منفی تولید داخلی در زمانی که او سکان امور را در دسترس گرفت به میانگین رشد مثبت در سال 1395 خورشیدی برسد. نرخ بالای تورم که مشکلی همیشگی برای اقتصاد ایران بوده است در دوران روحانی از 34.7 درصد به 11.5 درصد کاهش یافت. روحانی در هماهنگی با محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران توانست انزوای بین المللی ایران را کاهش دهد. علاوه بر حصول برجام، کانالی دیپلماتیک میان ظریف و همتای امریکایی او باز شد که در تاریخ روابط دشوار جمهوری اسلامی و امریکا نادر بوده است. این وضعیت به دو طرف اجازه داد تا درباره مسائل دوجانبه در سطوح بالاتر تماس های بیش تری با یکدیگر داشته باشند. این کانال اجازه داد تا مذاکرات میان دو طرف برای ازادی 10 ملوان بازداشت شده امریکایی توسط سپاه در خلیج فارس در ژانویه گذشته ظرف مدت یک روز صورت گیرد.

علاوه بر این، گفت و گوها درباره مسائل مهم منطقه ای چون بحران سوریه نیز در حال انجام بوده اند. روابط ایران و اتحادیه اروپا نیز به طور مشابه بهبود یافته است. روحانی با سفر به کشورهای اروپایی قراردادهای میلیارد دلاری را امضا کرد از جمله سفارش برای خرید هواپیما از ایرباس تا ناوگان کهنه هوایی غیر نظامی ایران بازسازی شود. در نهایت آن که متحدان روحانی دستاوردهای نسبتا کم اما مهمی را در انتخابات مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان ایران کسب کردند و حضور بیش تر نمایندگان حامی دولت در مجلس می تواند به سود رییس جمهوری باشد. در همین حال، در مجلس خبرگان که نهاد ناظر بر فعالیت های رهبری و انتخاب کننده جانشین ایشان است نیز حضور نمایندگان میانه رو می تواند برای آینده ایران حائز اهمیت باشد".

این تحلیلگر اما ضمن برشمردن موفقیت های دولت روحانی به چالش های او برای انتخاب مجدد اشاره کرده و می نویسد:"علیرغم مدیریت اقتصادی و کاهش تحریم ها رشد تولید ناخالص داخلی به دلیل کاهش قیمت نفت هنوز چشمگیر نیست. بیکاری به خصوص در میان جوانان کماکان بالاست و انتظارات برای افزایش سرمایه گذاری خارجی و تجارت خارجی تحقق نیافته اند. یک نظرسنجی عمومی در ماه ژوئن گذشته نشان داد که 74 درصد از ایرانی ها می گویند که شرایط زندگی شان پس از برجام بهبود نیافته است و 59 درصد از ایرانیان پاسخ دهنده فکر می کنند که وضعیت اقتصادی به طور کلی یا بسیار بد و یا تا حدودی بد است. علاوه بر این موضوع مطرح شده درباره حقوق های نجومی برخی کارمندان ارشد دولتی و مدیران نیز بر ایجاد این حس در میان مردم عادی که آنان از برجام بهره ای نبرده اند دامن زده است. شهروندان معتقدند امریکا به تعهدات خود پایبند نبوده است اما تجزیه و تحلیل دقیق تر نشان می دهد که موضوع پیچیده تر از آن است.

تحریم های امریکا بر سر برنامه موشکی، موارد به اصطلاح نقض حقوق بشر و حمایت از تروریسم علیه ایران سبب شده اند تا موسسات مالی جهانی تمایلی به تسهیل و تامین مالی پروژه های بلندپروازانه دولت روحانی از ترس مواجهه با اقدامات تنبیهی دولت امریکا نداشته باشند. حتی بدون تحریم ها نیز شرایط منطقه بی ثبات است و علاوه بر آن نیروهایی خاص در داخل ایران موانعی را در مقابل ورود سرمایه گذاران خارجی ایجاد می کنند. از سوی دیگر دلواپسان قرار دارند که به قراردادهای نفتی تازه ایران معترض هستند. این قراردادها برای شرکت های نفتی بین المللی جذاب تر از الگوی قراردادی قبلی هستند اما این موضوع دلواپسان را به هراس انداخته است".

این تحلیلگر در ادامه می افزاید"در حالی که بررسی ها نشان می دهند که 66 درصد از ایرانیان باور دارند که ازادی های مدنی اهمیت دارند دولت روحانی در انجام این وعده خود تلاش جدی انجام نداده است". او هم چنین اشاره می کند که برخورد با افرادی که تابعیت دوگانه ایرانی و خارجی دارند نیز مانع دیگری در مسیر اجرای پروژه های روحانی است و در این باره می نویسد:"افرادی چون سیامک نمازی و پدرش باقر که دارای تابعیت ایرانی- امریکایی هستند و هما هودفر انسان شناس ایرانی کانادایی بازداشت شده اند".

ثابت در ادامه می نویسد:"کارنامه درهم دولت روحانی در طول سه سال گذشته و کم رونق شدن مزایای برجام چالش های عمده برای دومین تلاش روحانی به منظور پیروزی در انتخابات خواهند بود.
او البته اشاره می کند که ائتلاف محافظ کاران متشکل از سنت گرایان و تندروها متزلزل و از هم گسیخته باقی مانده و آنان قادر به اتحاد بر سر یک نامزد واحد نبوده اند و در این باره می نویسد:"نه در انتخابات ریاست جمهوری سال 2013 میلادی و نه در انتخابات پارلمانی سال 2016 میلادی محافظه کاران نتوانستند نه بر سر نامزدی واحد به توافق دست یابند و نه لیست واحد انتخاباتی منسجمی ارائه نمایند. رای دهندگان محافظه کار فاقد وحدت در اجماع حول محور یک فرد بوده اند و در نهایت آرای شان در میان نامزدهای متعددد پخش شده است. البته اکثر هواداران روحانی به احتمال زیاد بار دیگر به او رای خواهند داد آن هم بدان خاطر که بدیل بهتری را پیش رو نمی بینند. آنان در انتخابات 2016 نیز با حمایت خود از لیست میانه روها این موضوع را نشان دادند".

او اما اشاره می کند که پیروزی مجدد در انتخابات قطعی نیست و احتمال آن وجود دارد که پس از دو شکست انتخاباتی محافظه کاران در نهایت بتوانند از دل بی نظمی پشت سر یک نامزد انخاباتی قوی متحد شوند. او می نویسد:"آنان می توانند با تاکید بر عدالت اجتماعی موضوعی که بسیاری از ایرانیان بدان توسل کرده اند و احمدی نژاد نیز بر آن تاکید کرده است و هم چنین با تاکید بر موضوع امنیت با توجه به جنگ نیابتی ایران و عربستان سعودی در منطقه و حضور فزاینده تروریست ها در مرزهای ایران آرای عمومی را به سمت خود جلب کنند. علاوه بر این اگر پس از بهبود نسبی وضعیت اقتصادی روحانی در فاز دوم گام های جدی تری در راستای گسترش آزادی های مدنی برندارد این موضوع می تواند آرای رای دهندگان به او را کاهش دهد. این موضوع به طور تاریخی به پشتوانه او در میان اصلاح طلبان اسیب خواهد زد.به گزارش روزنو،اين پژوهشگر در بخش نتیجه گیری مقاله خود می نویسد:"چالش های زیادی پیش روی روحانی قرار دارند او باید نشان دهد که توانایی ماهرانه در غلبه بر این چالش ها برای موفقیت در انتخابات سال 2017 میلادی را خواهد داشت".